Πασχαλινές παραδόσεις από όλο τον κόσμο

17:01 12/4/2017 - Πηγή: Protagon

Πασχαλινές παραδόσεις από όλο τον κόσμο

Τα σοκολατένια αυγά και τα λαγουδάκια είναι αναμφίβολα η πιο γλυκιά παράδοση που σχετίζεται με το Πάσχα στον χριστιανικό κόσμο, όμως, παραδοσιακά αυτές τις ημέρες συμβαίνουν και άλλα πράγματα, μερικά από τα οποία είναι παράξενα έως και πρωτόγονα, όπως οι τεράστιες φωτιές αλλά και το «μαστίγωμα» των γυναικών που γίνεται σε κάποια μέρη

της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης. Σε κάθε περίπτωση το Πάσχα είναι μια γιορτή η οποία πέρα από τους θρησκευτικούς συμβολισμούς της είναι και εμπορικά σημαντική αφού ανταλλάσσονται δώρα, γλυκά και ευχετήριες κάρτες. Μάλιστα τη γιορτάζουν ακόμη και μη – Χριστιανοί απολαμβάνοντας τις διακοπές τους σε μέρη με παραδοσιακές πασχαλινές δράσεις.

Το λαγουδάκι του Πάσχα

Είναι η συμβολική φιγούρα που μοιράζει τα σοκολατένια αυγά του Πάσχα και οι ρίζες της καταγωγής του βρίσκονται στα έθιμα των Γερμανών Λουθηρανών. Αρχικά ο λαγός έπαιζε το ρόλο του «δικαστή» που αξιολογούσε την συμπεριφορά των παιδιών. Εξέταζε αν ήταν καλά ή ανυπάκουα την περίοδο της Σαρακοστής, με την έναρξη της οποίας ουσιαστικά αρχίζει και η σεζόν του Πάσχα. Ο λαγός του Πάσχα είναι δηλαδή κάτι ανάλογο με τον Αϊ Βασίλη και την Ιταλίδα γριά μάγισσα Μπεφάνα που μοιράζουν δώρα στα παιδιά τα Χριστούγεννα.

Το 1700, μάλιστα, μαζί με τους Γερμανούς μετανάστες που εγκαταστάθηκαν στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, τα λαγουδάκια (Osterhase) πέρασαν κι αυτά τον Ατλαντικό και για χάρη τους τα πιτσιρίκια φτιάχνουν κάθε Πάσχα φωλιές και περιμένουν τα χρωματιστά αυγά τους. Οι ζαχαροπλάστες ετοιμάζουν, αυτές τις ημέρες περίτεχνα σοκολατένια γλυκά με λαγούς και αυγά διαφόρων μεγεθών, στην Αλσατία μάλιστα στο Musée du pain d’épices, εκτίθεται μια πολύ μεγάλη συλλογή με παλιά πασχαλινά καλούπια και φόρμες ζαχαροπλαστικής για σοκολατένια λαγουδάκια.

Η μεγαλύτερη ομελέτα του κόσμου

Για ένα εύκολο και γρήγορο δείπνο, δεν υπάρχει πιάτο που μπορεί να αντικαταστήσει την κλασική ομελέτα των τριών αυγών, στο Νότο της Γαλλίας όμως, κοντά στο Λανγκντόκ, υπάρχει μια πόλη που έχει ανεβάσει την ποσότητα της τηγανιάς σε 15.000 αυγά. Για την ακρίβεια κάθε Πάσχα στην πόλη Μπεσιέρ στα Μέσα Πυρηναία, η Αδελφότητα της Γιγάντιας Ομελέτας αναλαμβάνει το μαγείρεμα μιας ομελέτας τριών μέτρων, που σερβίρεται σε περισσότερα από 1.000 άτομα τα οποία συγκεντρώνονται για το λόγο αυτό στην κεντρική πλατεία της πόλης.

Σύμφωνα με την παράδοση, η πρώτη ομελέτα αυτών των διαστάσεων έγινε στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν ο Ναπολέων και ο στρατός του σταμάτησαν εκεί ένα βράδυ για να ξεκουραστούν. Και έφαγαν ομελέτα που ήταν τόσο καλή ώστε την επόμενη μέρα ο στρατηγός διέταξε τους κατοίκους της πόλης να συγκεντρώσουν στην πλατεία όλα τα αυγά τους και να κάνουν μια τεράστια ομελέτα.

Ο χορός των αυγών

Μια παλιά γερμανική παράδοση που εξακολουθεί να αναβιώνει το Πάσχα στις ΗΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και σε μεγάλο μέρος της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, εισάγει ένα στοιχείο κινδύνου στο χορό. Οι κανόνες ποικίλουν αλλά σε κάθε περίπτωση το πασχαλινό παιχνίδι βασίζεται σε αυγά που σκορπίζονται στο πάτωμα και το στοίχημα είναι οι χορευτές να κάνουν τις φιγούρες τους ανάμεσά τους προσπαθώντας να μην τα σπάσουν ή έστω να σπάσουν όσο το δυνατόν λιγότερα.

Μια ελαφρώς ασφαλέστερη λύση απεικονίζεται στον πίνακα «The Egg Dance» του ολλανδού ζωγράφου της Αναγέννησης Πιέτερ Άαρτσεν. Στην εναλλακτική που προτείνει με το έργο του ο ολλανδός καλλιτέχνης, ο στόχος είναι να χρησιμοποιήσει κανείς τα πόδια του για να βγάλει ένα αυγό από ένα μπολ, να το κρατήσει μέσα σε ένα κύκλο σχεδιασμένο στο δάπεδο με κιμωλία και στη συνέχεια να αναποδογυρίσει το μπολ για να καλύψει το αυγό. Όλα αυτά με τα πόδια, όμως, εντάξει;

Τα αυγά που κυλούν

Άλλο ένα πασχαλινό παιχνίδι, ενταγμένο εδώ και αιώνες στην αγγλική παράδοση, παίζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία και η Λιθουανία, αυτή τη φορά όμως με διακοσμημένα βραστά αυγά. Τα παιδιά κυλούν τα αυγά τους σε πλαγιές λόφων προσπαθώντας να τα στείλουν όσο πιο μακριά γίνεται και στο τέλος τρώνε όσα δεν σπάσουν. Στην περίπτωση αυτή το κύλισμα του αυγού συμβολίζει το άνοιγμα του Άγιου Τάφου και την απομάκρυνση της πλάκας πριν από την Ανάσταση.

Σύμφωνα μάλιστα με ένα παλιό μύθο του Λανκσάιρ, τα παιδιά πρέπει στο τέλος να σπάσουν εντελώς τα τσόφλια των αυγών γιατί αλλιώς θα τα κλέψουν οι μάγισσες και θα τα κάνουν βάρκες. Το έθιμο έχει εξαχθεί με επιτυχία και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Μάλιστα ο Λευκός Οίκος το έχει υιοθετήσει εδώ και περισσότερα από 130 χρόνια. Κάθε χρόνο λοιπόν, τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ καλεί στους κήπους του μικρά παιδιά μαζί με τους γονείς τους που κυλούν τα αυγά τους στο γρασίδι με μακριές κουτάλες.

Το τσούγκρισμα των αυγών

«Χριστός Ανέστη» και «Αληθώς ο Κύριος» και μπαπ, τουλάχιστον το ένα από τα δύο αυγά της αυγομαχίας, που αρχίζει αμέσως μετά την Ανάσταση, θα σπάσει. Το ξέρουμε αυτό, όμως, δεν είναι αποκλειστικά δική μας η παράδοση. Στην Κομητεία του Ντάραμ στην Αγγλία αλλά και στη Λουιζιάνα των ΗΠΑ, την ημέρα του Πάσχα διεξάγονται σοβαροί αγώνες ανάμεσα σε ζευγάρια παικτών με επαναλαμβανόμενα χτυπήματα και νικητή αυτόν που με το αυγό του θα σπάσει τα περισσότερα αυγά. Εννοείται ότι η επιστήμη συμβάλλει τα μάλα τώρα πια.

Σήμερα πλέον χρησιμοποιούνται αυγά από ειδικές ράτσες με σκληρό τσόφλι που ενισχύεται ακόμη περισσότερο αφού οι κότες τρέφονται με τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και ασκούνται. Το παράξενο όμως είναι ότι παρόμοια παιχνίδια παίζονται και σε μη Χριστιανικές χώρες. Στην επαρχία Άσαμ της Ινδίας, για παράδειγμα, λέγεται ένα παιχνίδι, που λέγεται «μάχη του αυγού» (Koni-juj), παίζεται δύο φορές το χρόνο, την ημέρα της «γιορτής των βοοειδών» (Goru Bihu) που πέφτει στα μέσα του Απριλίου και στη γιορτή της συγκομιδής (Bhogali Bihu) τον Νοέμβριο.
Το πέταγμα του χαρταετού

Στις Βερμούδες, τη Μεγάλη Παρασκευή τα παιδιά πετούν χειροποίητους χαρταετούς με έντονα χρώματα από τότε που σύμφωνα με το μύθο, ένας δάσκαλος στο σχολείο τους χρησιμοποίησε ένα χαρταετό για να εξηγήσει στους μαθητές την ανάληψη του Ιησού στον ουρανό.
Οι μάγισσες του Πάσχα

Σύμφωνα με την σκανδιναβική παράδοση, η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα που όλες οι μάγισσες πετούν με το σκουπόξυλό τους σε ένα βουνό και εκεί γιορτάζουν χορεύοντας όλες μαζί γύρω από το διάβολο, οπότε τα παιδιά στη Σουηδία και τη Φινλανδία μεταμφιέζονται σε μάγισσες.

Φορώντας παλιά ρούχα και κρατώντας σκουπόξυλα (κάτι που θυμίζει αρκετά το Χαλοουίν) περνούν από τα σπίτια της γειτονιάς, προσφέρουν μικρά έργα που έχουν φτιάξει και παίρνουν γλυκά και σοκολάτες. Όλα αυτά μέχρι την Κυριακή του Πάσχα που ανάβουν οι φωτιές.

Φωτιές και πυροτεχνήματα

Στον Βορρά της Ευρώπης, την Κυριακή του Πάσχα ανάβουν μεγάλες φωτιές για να διώξουν το τελευταίο σκοτάδι του χειμώνα αλλά και τις μάγισσες που τυχόν θέλουν να επιστρέψουν. Οι φωτιές μένουν αναμμένες μέχρι αργά το απόγευμα που αρχίζει να σουρουπώνει και το θέαμα είναι πραγματικά φαντασμαγορικό. Αλλού πάλι πέφτουν βεγγαλικά, κροτίδες και πυροτεχνήματα. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου γύρω από τις περισσότερες ελληνικές εκκλησίες γίνεται πραγματικός πόλεμος που ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει ιδιαίτερη αγριότητα, σας θυμίζω ακόμη τον ρουκετοπόλεμο της Χίου και τις καλαματιανές σαΐτες.

Στην Φλωρεντία, όμως επίσης, την Κυριακή του Πάσχα γίνεται έξω από τον καθεδρικό ναό η «έκρηξη του κάρου» (Scoppio del Carro), ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην 1η Σταυροφορία και συγκεντρώνει χιλιάδες θεατές στην πλατεία του Ντουόμο. Μια πομπή από μουσικούς και στρατιώτες ντυμένους όπως τον 15ο αιώνα συνοδεύει το «Brindellone», ένα τριόροφο άρμα γεμάτο με πυροτεχνήματα (κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1622) που το τραβούν βόδια στολισμένα με γιρλάντες λουλουδιών.

Μπουγελώματα και μαστίγωμα των γυναικών

Τα έθιμα όμως εκτός από τις φωτιές και τον ρουκετοπόλεμο μπορεί να έχουν μια ακόμη βάρβαρη πλευρά. Στις ανατολικές περιοχές της πρώην Τσεχοσλοβακίας, για παράδειγμα, στην Μοραβία και τη Σλοβακία, είναι παράδοση το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα οι άνδρες να επισκέπτονται νεαρές γυναίκες και να τις χτυπούν με ένα ειδικό χειροποίητο μαστίγιο που ονομάζεται pomlázka (στα Τσέχικα) ή korbáč (στα σλοβακικά), τις περιλούζουν επίσης με παγωμένο νερό.

Το τελετουργικό μαστίγωμα μπορεί να είναι επώδυνο, αν και ο σκοπός του δεν είναι να προκαλέσει πόνο. Ένας μύθος λέει ότι οι γυναίκες θα πρέπει να μαστιγώνονται για να διατηρήσουν την υγεία, την ομορφιά και τη γονιμότητα τους κατά τη διάρκεια ολόκληρου του επόμενου έτους.(Κατάλαβες τώρα) Είναι επίσης ένας τρόπος για να δείξουν οι άντρες το ενδιαφέρον τους, μάλιστα οι γυναίκες αφού τις φάνε, τους προσφέρουν ένα διακοσμημένο πασχαλινό αυγό. Κι αν δεν δεχτούν επισκέπτες που θα τις μαστιγώσουν, μπορεί να νιώσουν και προσβεβλημένες.

Αν ο επισκέπτης είναι αγοράκι, τού δίνουν γλυκά και χρήματα για να εθίζεται από μικρός. Τα ίδια συμβαίνει και αλλού στην Κεντρική Ευρώπη, στην Πολωνία (λέγεται Smigus Dyngus) και στην Ουκρανία ακόμη και στην Αμερική όπου υπάρχουν Πολωνοί μετανάστες. Ησύχασα κάπως όταν διάβασα ότι σε ορισμένες περιοχές οι γυναίκες μπορούν να πάρουν την εκδίκησή τους, ανταποδίδοντας τα ίσα στους άντρες.

The post Πασχαλινές παραδόσεις από όλο τον κόσμο appeared first on Protagon.gr.