Το «παράξενο φρούτο» της τζαζ

15:04 7/4/2016 - Πηγή: Protagon

Ηταν ένα ακόμα βράδυ Μαρτίου το έτος 1939 στο Γκρίνουιτς Βίλατζ της Νέας Υόρκης. Στο νυχτερινό μαγαζί «Café Society» οι θαμώνες περιμένουν να ανέβει στη σκηνή μία ντόπια τραγουδίστρια με σκούρο δέρμα και ιδιαίτερη φωνή. Σε κάποιους είναι γνωστή σαν Ελεανόρα Φάγκαν ενώ στα νοσοκομειακά έγγραφα αναφέρεται ως Ελεανόρ Χάρις. Οι περισσότεροι όμως την φωνάζουν Μπίλι. Μπίλι Χόλιντεϊ.

Η νεαρή Μπίλι πιάνει ντροπαλά το μικρόφωνο. Αν και μόλις 24 ετών δείχνει αρκετά κουρασμένη. Εχει το κεφάλι γερμένο προς τα πίσω ενώ στα μαλλιά της έχει τοποθετήσει μία κόκκινη γαρδένια. Αρχίζει να τραγουδά:

«Τα

δέντρα στον Νότο βγάζουν έναν παράξενο καρπό

Αίμα στα φύλλα και αίμα στη ρίζα

Ενα μαύρο κορμί ταλαντεύεται στο αεράκι του Νότου

Ενας παράξενος καρπός κρέμεται στις λεύκες»

Οι στίχοι είναι από το τραγούδι «Strange Fruit» και έχουν βασιστεί σε ποίημα του Αμπελ Μέροπολ. Ο καθηγητής γυμνασίου του Μπρονξ είχε γράψει το ποίημα «Bitter Fruit» για να καταγγείλει το λιντσάρισμα δυο μαύρων αμερικάνων στον Νότο των ΗΠΑ. Αφού η νεαρή ολοκληρώσει την ερμηνεία της, οι θεατές μένουν σιωπηλοί. Είναι σαν να έχουν δεχτεί ένα ισχυρό χτύπημα. Επειτα από λίγο αρχίζει ένα σποραδικό χειροκρότημα που σταδιακά εντείνεται όλο και περισσότερο.

Το συγκεκριμένο καφέ είναι το μόνο εκτός Χάρλεμ στο οποίο επιτρέπεται η είσοδος σε μαύρους και λευκούς. Και πάλι όμως, ποια είναι αυτή η νεαρή που έχει το θάρρος και το θράσος να ερμηνεύει αυτούς τους στίχους; Αυτούς τους στίχους με τα πρωτοφανή για την εποχή αντιρατσιστικά μηνύματα. Ποια είναι αυτή που λέει για «παράξενους καρπούς» που προκύπτουν από την καταπίεση των μαύρων από τους λευκούς. Ποια είναι αυτή που ερμηνεύει ένα τραγούδι που αργότερα χαρακτηρίστηκε ως «ένα από τα πιο επαναστατικά τραγούδια όλων των εποχών»;

Η Μπίλι Χόλιντεϊ γεννήθηκε στις 7 Απριλίου του 1915 στην Φιλαδέλφια των ΗΠΑ. Πριν από 101 χρόνια. Μεγάλωσε μέσα στον ρατσισμό, τα αναμορφωτήρια και τα γκέτο της μαύρης Αμερικής. Ο πατέρας της την εγκατέλειψε νωρίς ενώ την αναγνώρισε μόνο μετά την πρώτη καλλιτεχνική της επιτυχία.

Στην αυτοβιογραφία της περιγράφει τον ρατσισμό αλλά και την κακοποίηση που δέχτηκε από συγγενικά της πρόσωπα. Αναφέρει ακόμα και ότι η προγιαγιά της ήταν σκλάβα σε μια φυτεία στη Βιρτζίνια και έκανε 16 παιδιά με τον ιρλανδό ιδιοκτήτη της φυτείας. Σε ηλικία 11 ετών, η Μπίλι είχε πέσει και η ίδια θύμα βιασμού ενώ έναν χρόνο αργότερα έπιασε την πρώτη της δουλειά, να κάνει θελήματα σε έναν οίκο ανοχής. Εκεί μπορούσε τουλάχιστον να ακούει την φωνή του Λούις Αρμστρονγκ από ένα παλιό γραμμόφωνο. Αργότερα μετακόμισε μαζί με την μητέρα της στην Νέα Υόρκη.

Μέσα στην μεγάλη οικονομική κρίση των ΗΠΑ, η Μπίλι έπρεπε να βρει επειγόντως δουλειά. Ετσι κατηφόρισε προς την έβδομη Λεωφόρο στο Χάρλεμ και μπήκε στο κλαμπ «Log Cabin». Προσφέρθηκε να δουλέψει σαν χορεύτρια όμως ήταν άχαρη και γρήγορα την απέρριψαν. Ο πιανίστας του κλαμπ την λυπήθηκε και της πρότεινε να δουλέψει σαν τραγουδίστρια. Εκείνη δέχτηκε και άρχισε να δουλεύει για 2 δολάρια τη βραδιά. Ηταν η ίδια περίοδος που η μεγάλη φωνή της τζαζ φυλακίσθηκε και για πορνεία.

Η μουσική της καριέρα άρχισε ουσιαστικά όταν την εντόπισε ο κυνηγός ταλέντων Τζον Χάμοντ ενώ οι πρώτες της ηχογραφήσεις πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με τον «βασιλιά του σουίνγκ», μεγάλο κλαρινετίστα Μπένι Γκούντμαν. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1940 η Μπίλι έχει γίνει από τις πιο γνωστές τζαζ τραγουδίστριες της Αμερικής. Η χαρακτηριστική θλίψη και η μελαγχολία που προκύπτει από κάθε νότα της φωνής της έμελλε να αλλάξει μια για πάντα την πορεία της τζαζ, της μπλούζ, της ποπ και όχι μόνο. Το 1937 ο σαξοφωνίστας Λέστερ Γιάνγκ της δίνει το ψευδώνυμο με το οποίο έγινε γνωστή σε όλον τον κόσμο, το περίφημο «Lady Day».

Δεν ήταν λίγες οι φορές που η Χόλιντεϊ δέχτηκε επιθέσεις ενώ βρισκόταν σε νυχτερινά μαγαζιά. Δεν ήταν καθόλου εύκολο για μία μαύρη νεαρή να τριγυρνάει στα στενά της Νέας Υόρκης και να τραγουδά. «Γιατί πρέπει εσύ να βάλεις το κεφάλι σου στον ντορβά;» τη ρωτούσε συνεχώς η μητέρα της. «Γιατί αυτό το τραγούδι έχει τη δύναμη να αλλάξει τις καρδιές των ανθρώπων» απαντούσε η Μπίλι.

Η καριέρα της βρισκόταν συνεχώς σε ανοδική πορεία όμως τα φαντάσματα τους παρελθόντος συνέχιζαν να την κυνηγούν. Εθισμένη στα ναρκωτικά και το αλκοόλ συνεχώς συνδέεται με άντρες που την κακοποιούν. Μπαινοβγαίνει στις φυλακές. Το 1941 η Χόλιντεϊ παντρεύεται τον εκλεκτό της καρδιάς της Τζέιμς Μονρόε. Αυτός θα την βάλει και στον κόσμο της ηρωίνης. Το τέλος μοιάζει προδιαγεγραμμένο.

Στις 31 Μαΐου του 1959 μεταφέρεται στο νοσοκομείο Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης με ηπατικά και καρδιακά προβλήματα. Εχει προλάβει να χαλάσει όλα της τα χρήματα στις καταχρήσεις. Αφήνει την τελευταία της πνοή στις 17 Ιουλίου, στις 3.10 τα ξημερώματα. Η γυναίκα που με την φωνή της επηρέασε τις επόμενες γενιές των μουσικών είχε στον τραπεζικό της λογαριασμό 10 σεντς.

The post Το «παράξενο φρούτο» της τζαζ appeared first on Protagon.gr.