Πολιτική συναίνεση για την Ελλάδα του μέλλοντος…

14:17 18/8/2020 - Πηγή: In.gr

Του Ηλία Πεντάζου

H πανδημία έχει ήδη ανοίξει μία δημόσια συζήτηση, για τις επιπτώσεις που αυτή θα έχει στις κοινωνικές και οικονομικές δομές. Στην Ελλάδα, χρωματίζεται από μία απαισιόδοξη προσδοκία σε ότι αφορά τις μελλοντικές προοπτικές σε ύφεση, ανεργία, κλείσιμο επιχειρήσεων, κλπ. Γεγονός είναι ότι σοβαρές επιπτώσεις θα υπάρξουν, αλλά όχι σε ακραίες μορφές, ο δε  αντίκτυπος των όποιων ζημιών μπορεί να μειωθεί με την ανάληψη δυναμικών πρωτοβουλιών και την εφαρμογή ριζικών μέτρων, όχι απαραίτητα με

οικονομικό κόστος.

Θα επικεντρωθούμε εν συντομία σε δυο μεγάλα θέματα που η κυβέρνηση και προσωπικά ο κ. Κ. Μητσοτάκης πρέπει να δουν σήμερα. Το πρώτο, είναι η άμεση εκπόνηση ενός σχεδίου αλλαγής του επιχειρηματικού μοντέλου της χώρας και το δεύτερο, οι επείγουσες αλλαγές στις βαθμίδες του αναχρονιστικού εκπαιδευτικού μας συστήματος ώστε να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες.

Η πανδημία ίσως δίνει επιτέλους το κίνητρο για να ξεκινήσει η διαφοροποίηση του επιχειρηματικού μοντέλου, η οποία είναι το ζητούμενο εδώ και καιρό και που κατά την άποψή μας θα πρέπει να έχει διπλό στόχο. Αφενός τη μετακίνηση του κέντρου βάρους της ελληνικής οικονομίας στην ενίσχυση της παραγωγής – πρωτογενούς και δευτερογενούς – και αφετέρου την μείωση της εξάρτησης από την τουριστική βιομηχανία, η οποία ναι μεν θα παραμείνει από τους βασικούς πόλους εσόδων αλλά με παράλληλη απαγκίστρωση από τον μαζικό τουρισμό και έμφαση σε λιγότερες ποσοτικά και υψηλότερες εισοδηματικά μορφές τουρισμού (π.χ. θεματικός τουρισμός).

Είναι επείγον για τη χώρα να αναστηλώσει παραμελημένα επιχειρηματικά πεδία και αυτό θα γίνει από πάνω προς τα κάτω. Η ηγεσία, η κυβέρνηση δίνουν την κατεύθυνση και η αγορά, η κοινωνία, ακολουθούν. Ενδυνάμωση με κάθε τρόπο του πρωτογενούς, αγροτικού εξαγωγικού τομέα. Ενίσχυση της παρεξηγημένης (και συκοφαντημένης) μεταποιητικής βιομηχανίας, η οποία συνεισφέρει κατά μέσο όρο 12-14% του ΑΕΠ στους κλάδους τροφίμων, επεξεργασμένων βιομηχανικών και βιοτεχνικών προϊόντων και ορυκτών. Επιτάχυνση της ανάπτυξης στη πληροφορική, τη Βιοϊατρική, τη Βιοτεχνολογία, τη φαρμακοβιομηχανία, τους φυσικούς πόρους  (ηλιακή ενέργεια, γεωθερμία). Από το κράτος ζητείται να αγκαλιάσει τη ψηφιακή πραγματικότητα και να εξαλείψει τη γραφειοκρατία, οχι όμως απλά “ψηφιοποιώντας” το σημερινό χάος, αλλά διαγράφοντας τον όγκο των απαιτούμενων χαρτιών! Να επιταχύνει τις εγκρίσεις, να επιταχύνει τα έργα υποδομής, να επιταχύνει όλα όσα συμβαίνουν στην οικονομία. Το fast track στη πράξη, όχι στα λόγια.

Οι κυβερνήσεις δεν χρειάζεται να “επιδοτούν” με τη λογική του ξεπερασμένου, αλλά δυστυχώς ακόμη σε ισχύ, αναπτυξιακού νόμου. Η παροχή κεφαλαίων δεν είναι δουλειά του κράτους. Οι ικανοί επιχειρηματίες, εγχώριοι και ξένοι, δεν χρειάζονται κρατικά χρήματα. Χρειάζονται διευκολύνσεις στο επιχειρηματικό κλίμα και αυτό δεν προκαλεί δημόσια δαπάνη. Εκείνοι μπορούν από μόνοι να επεκτείνουν τις υπάρχουσες επιχειρήσεις ή να ξεκινήσουν νέες που αξιοποιούν την τεχνολογία και την καινοτομία, αρκεί το κράτος να μην παρεμβαίνει αρνητικά. Πολλές αλλοδαπές εταιρείες ή funds θα ήταν ευτυχείς να επενδύσουν σε ελληνική εταιρεία, αρκεί να πληρούσε τα επενδυτικά τους κριτήρια.

Μια κυβέρνηση που πιστεύει στην ελεύθερη οικονομία, έχει μοναδικό καθήκον να καταργεί εμπόδια μέσα από την νομοθετική της εξουσία δημιουργώντας τις βασικές προϋποθέσεις επιχειρηματικής ανάπτυξης. Χώρες όπως το Ισραήλ, η Εσθονία, η Φινλανδία αλλά και ασιατικές χώρες νομοθέτησαν και είδαν τις επιχειρήσεις να εκτοξεύονται από μόνες τους. Στη πορεία αυτή φυσικά και υπάρχουν αποτυχίες, αλλά υπάρχουν και πολλές επιτυχημένες προσπάθειες που δημιουργούν τη κρίσιμη μάζα θέσεων εργασίας και ευημερίας για πάρα πολλούς ανθρώπους.

Η δεύτερη μεγάλη πολιτική παρέμβαση, ανάγεται στις αλλαγές των βαθμίδων του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Το θέμα αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την επιτυχία της αλλαγής του επιχειρηματικού μοντέλου. Η συνεχής αφαίμαξη από την εσωτερική αγορά, εκατοντάδων χιλιάδων ικανών επαγγελματιών, που το κράτος επένδυσε στις σπουδές τους αλλά χωρίς ανταποδοτικό όφελος (δεν είναι του παρόντος οι λόγοι..) έχει στερήσει τη βασική ύλη ανάπτυξης από κατάλληλα εκπαιδευμένους ανθρώπους. Επιπλέον, το υποκριτικό εκπαιδευτικό σύστημα, στρουθοκαμηλίζει αρνούμενο να ευθυγραμμιστεί με τις εξελίξεις και τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στην παραγωγή, τη τεχνολογία, τις επικοινωνίες, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.  Συνεχίζει να αντιδρά στη σύνδεση εκπαίδευσης και αγοράς ενώ ταυτόχρονα παράγει σωρηδόν πτυχία δήθεν “ανώτατων” σπουδών, αδιαφορώντας ότι “καίει” μια ολόκληρη γενιά στην αρχή της ζωής της.

Η χώρα δεν μπορεί να πάει μπροστά παράγοντας χιλιάδες “δυνητικούς ανέργους” με ανεπαρκή εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά και γενικά πτυχία ασαφών κατευθύνσεων με μηδενικό αντίκρισμα. Δεν γίνεται έτσι τεχνολογική απογείωση. Απαιτείται επαρκές τεχνικό δυναμικό με ειδικότητες στη πρωτογενή παραγωγή και στη μεταποίηση, όχι εμπειρικοί, αλλά πιστοποιημένοι, με σοβαρό τεχνικό υπόβαθρο μεσαίας και ανώτερης βαθμίδας και με διαρκή επαγγελματική επιμόρφωση. Δεν τους έχουμε  στον αγρό, στην ενέργεια, στη πληροφορική, στη ναυτιλία, στην εφοδιαστική αλυσίδα, στις μεταφορές, στις επικοινωνίες, στην άμυνα.

Οι πάντες εστιάζουν πλέον στο ανθρώπινο κεφάλαιο και στις δεξιότητες, διότι το μέλλον θα απαιτεί δεξιότητες και μόνο δεξιότητες. Σήμερα ο άνθρωπος διασυνδέεται με τη μηχανή. Η μηχανή κάνει πολλές από τις δουλειές που έκανε κάποτε ο άνθρωπος, όμως ο άνθρωπος θα είναι πάντα αναγκαίος για να ερμηνεύει αυτό που κάνουν οι μηχανές.

Το νέο ταμείο για την ανάπτυξη πρέπει να γίνει η Λυδία λίθος αυτών των πολιτικών, αλλά προσοχή.. Τα διαθέσιμα χρήματα, είτε δικά μας είτε Ευρωπαϊκά, δεν θα είναι ανεξάντλητα. Η κατανομή τους θα προκαλέσει διαφωνίες,  διεκδικήσεις, κομματικές αναταράξεις.

Ο προορισμός όμως αυτών των χρημάτων, που ξεπερνούν τον χρόνο μιας κυβερνητικής θητείας, πρέπει να είναι οι υποδομές του μέλλοντος.  Η πορεία ανόρθωσης για να επιτύχει, θέλει τόλμη, σχέδιο, επιμονή και υπομονή.

Η Ελλάδα του μέλλοντος μπορεί να φτιαχτεί, αρκεί να υπάρξει η πολιτική συναίνεση στους στόχους.

*Ο  Ηλίας Πεντάζος είναι Οικονομολόγος, τ. ΓΓ  του υπουργείου Οικονομικών