ΠΩΣ ΚΡΙΝΟΥΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΟΣ

23:01 1/9/2011 - Πηγή: Ksipnistere

Του Αντωνίου Αντωνάκου
Καθηγητού - Φιλόλογου
Ιστορικού - Συγγραφέως

Τα λόγια των αρχαίων προγόνων μας είναι τόσο σοφά και δοκιμασμένα ούτως ώστε παρουσιάζουν μία μοναδική διαχρονικότητα. Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσω να δείξω ότι οι σοφοί αυτοί άνδρες είχαν προβλέψει τα αποτελέσματα της καλής η της κακής παιδείας σε έναν λαό, σε τέτοιο σημείο, ώστε διαβάζοντας σήμερα τα λόγια αυτά να νομίζουμε ότι γράφτηκαν για μας, τους Έλληνες τού 21ου αιώνος.
Γνωρίζουμε ότι ο Περικλής με πολύ μεγάλη

υπερηφάνεια τόνιζε στον Επιτάφιό του ότι η Αθήνα ήταν ένα....
παιδευτήριο (σχολείο) ολόκληρης της Ελλάδος [Ξυνελών τε λέγω την τε πάσαν πόλιν της Ελλάδος παίδευσιν είναι (2,41,1). Οπότε, είναι φυσικό, το πρώτο μέλημα της δημοκρατίας να μην είναι όπως πολλοί πιστεύουν η ευημερία. Αυτή έρχεται ως επακόλουθο μιας υγιούς δημοκρατίας.
Το σημαντικώτερο μέλημά της, αναμφισβήτητα, ήταν η παιδεία των πολιτών, πράγμα το οποίο αναφέρει και διαπραγματεύεται και ο περίφημος γερμανός καθηγητής Werner Jaeger στο τρίτομο έργο του με τον καθαρά ελληνικό τίτλο PAIDEIA (Παιδεία). Και τούτο, διότι μέσω της παιδείας, η δημοκρατία δοκιμάζει και σταθμίζει το πνεύμα και την αρετή των πολιτών. Έτσι, όπου στην αρχαία Ελλάδα άνθισε η πραγματική παιδεία, στην συνέχεια ακολούθησε η δημοκρατία.
Είναι γενικά διαπιστωμένο, πως, όταν η δημοκρατία περνά κρίση, η παιδεία εξαφανίζεται. Συμβαίνει όμως και το αντίθετο. Διότι χωρίς παιδεία δεν έχει κάποιος κριτήρια αναφοράς για τις διάφορες αξίες, οι οποίες έτσι κλονίζονται, με αποτέλεσμα τα άτομα να οδηγούνται στην διαφθορά.
Είναι εύκολο, επομένως, να προβλέψουμε μία σχέση αιτιότητος στην συγκεκριμένη περίπτωση. Γνωρίζουμε ότι στην ιστορία, κατά την ανάλυση γενικών κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών κ.λπ. δεδομένων, τα ίδια αίτια κάτω από τις ίδιες συνθήκες μας δίδουν τα ίδια αποτελέσματα. Γνωρίζοντας λοιπόν από πριν τα αποτελέσματα ενός γεγονότος που συνέβη στο παρελθόν, μπορούμε να προβλέψουμε και παρόμοια αποτελέσματα στο μέλλον, για άλλα γεγονότα, όταν τα αίτια που τα προκαλούν και οι συνθήκες που υπάρχουν είναι ίδιες.
Τα συμπεράσματα στην εφαρμογή αυτού του αξιώματος είναι απλά. Μία δημοκρατία περνά κρίση πάντοτε σε περιόδους παρακμής. Τότε η παιδεία εξαφανίζεται. Οι απαίδευτοι πολίτες δεν ασχολούνται με το πνεύμα και τα προβλήματα της κοινωνίας αλλά με διάφορα «κουτσομπολιά» για θέματα που αφορούν πρόσωπα της καθημερινότητος χωρίς κάποια αξία και δίχως κάποιο χαρακτηριστικό δηλωτικό προσωπικότητος.
Φυσικά, κάποιες υποτυπώδεις γνώσεις που πιθανόν να παρέχονται από την Πολιτεία υπό μορφή «παπαγαλίας», και αποβλέποντας μόνο στο να δώσουν ένα «πιστοποιητικό» για την ανεύρεση μιας εργασίας, δεν είναι δυνατόν να χαρακτηρισθούν ως παροχή παιδείας.
Όταν μέσα στα πλαίσια μιας δημοκρατίας η πνευματική καλλιέργεια παραμελείται και έρχεται σε δεύτερη μοίρα, εμφανίζονται διάφοροι μηχανισμοί προπαγάνδας, οι οποίοι κάνουν πλύση εγκεφάλου σε άτομα, τα οποία δεν έχουν το υπόβαθρο αντίστασ