Στρατηγικός ο ρόλος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων

06:02 29/9/2022 - Πηγή: Το Ποντικι

Η αρνητική φετινή έκπληξη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, όπου ο πρωθυπουργός, πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού, δεν ανακοίνωσε μέτρα για τους μικρομεσαίους, επαναφέρει αναγκαστικά στη σκέψη μας τη σημασία και τον ρόλο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στην ελληνική οικονομία.

Κατ’ αρχάς είναι αναγκαίο να σημειώσουμε ότι η χώρα μας δεν έζησε ποτέ μια περίοδο μαζικής εκβιομηχάνισης, όπως συνέβη σε πολλές μεγάλες οικονομίες. Επίσης δεν είχε ποτέ μια πρωτογενή παραγωγή τόσο πλούσια ώστε να καλύπτει

πλήρως τις ανάγκες της χώρας και να κινητοποιεί επενδύσεις στον δευτερογενή τομέα της οικονομίας. Ούτε υπήρξε ιδιαίτερα πλούσια σε φυσικούς πόρους.

Αντιθέτως η βιομηχανία στη χώρα μας – πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων – προχώρησε πάντα με αργά και ανολοκλήρωτα βήματα, περιορίστηκε γεωγραφικά, υστέρησε τεχνολογικά και παρέμεινε κυρίως σε οικογενειακή ιδιοκτησιακή βάση. Όλοι αυτοί οι παράγοντες, μαζί και η κατακερματισμένη παραγωγή, δεν της επέτρεψαν να καταστεί η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας.

Με άλλα λόγια μια σειρά ελληνικές ιδιομορφίες – μικρή ιδιοκτησία, γεωγραφικοί και μορφολογικοί περιορισμοί, τοπικότητα, περιορισμένοι φυσικοί πόροι κ.λπ. – δεν ευνόησαν τη δημιουργία πολλών μεγάλων επιχειρηματικών σχημάτων.

Στην πραγματικότητα το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ελλήνων οδήγησε το ελεύθερο ελληνικό κράτος σε μια οικονομία με μικρομεσαία δομή και οργάνωση, η οποία υποκαθιστούσε όλα τα παραγωγικά και άλλα ελλείμματα της χώρας μας.

Κάπως έτσι η μικρομεσαία και ατομική επιχείρηση έγινε ο μεγαλύτερος συλλογικός εργοδότης στην Ελλάδα και απέκτησε στρατηγική σημασία, ενώ, μετά το ισχυρό πλήγμα που υπέστη η βιομηχανία από τη δεκαετία του 1980 και ύστερα, η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα έγινε το μοναδικό ισχυρό δίχτυ ασφαλείας, με ισχυρή συμμετοχή και στους δύο άλλους στρατηγικούς τομείς της οικονομικής μας ανάπτυξης: τις κατασκευές και τον τουρισμό.

Ωστόσο, κατά την εποχή της χρεοκοπίας και των μνημονίων, οι μικρομεσαίοι υπέστησαν ένα πολύ ισχυρό πλήγμα, του οποίου η αντανάκλαση είναι εντονότατη τόσο στην υποβάθμιση του επιπέδου διαβίωσης της αποκαλούμενης «μεσαίας τάξης» όσο και στο επίπεδο της υψηλής ανεργίας και των χαμηλών αμοιβών.

Τώρα, ύστερα από μια δωδεκαετία κρίσης, αυτό το δίχτυ ασφαλείας αντιμετωπίζει έναν υπαρξιακό κίνδυνο, καθώς – πέρα από το τι θα ζήσουμε τον επερχόμενο χειμώνα – η ενεργειακή και πληθωριστική κρίση είναι άγνωστο πόσα χρόνια θα κρατήσει.

Παρότι όμως είναι στ’ αλήθεια δύσκολο να προβλέψει κάποιος το εύρος και το βάθος των συνεπειών της τρέχουσας κρίσης, είναι μάλλον εύκολο να διαβλέψουμε ότι η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα είναι η μόνη που μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας και, κατά συνέπεια, να στηρίξει την εργασία και το εισόδημα των νέων πολιτών, οι οποίοι πλέον δυσκολεύονται να ζήσουν μόνοι τους ή να δημιουργήσουν οικογένειες.

Είναι, κατά την άποψή μου, καταφανές ότι η στήριξη των μικρομεσαίων, η ενίσχυσή τους στις σημερινές ακραίες συνθήκες, η προστασία τους από τα χρέη, η εισαγωγή καινοτομίας όπου αυτό απαιτείται, η διατήρηση του επιχειρείν των μεσαίων στρωμάτων ως ασφαλούς καταφυγίου αποτελούν τον μόνο δρόμο αντιμετώπισης των μεγάλων κλυδωνισμών της οικονομίας και της κοινωνίας μας.

Οποιαδήποτε άλλη στάση του πολιτικού συστήματος έναντι των μικρομεσαίων θα έχει βαρύτατες συνέπειες όχι μόνο στην οικονομική επιβίωση πολλών εκατοντάδων χιλιάδων συμπολιτών μας, αλλά και στην επιδείνωση εθνικών μεγεθών, όπως οι δημογραφικοί δείκτες.

* Ο Γιάννης Χατζηθεοδοσίου είναι πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Πειραιά

Διαβάστε επίσης:

Επιτελικό Κράτος και Κράτος Δικαίου: Η περίπτωση των τηλεφωνικών υποκλοπών

Το δύσκολο παζάρι μεταξύ Τζόρτζια Μελόνι και Ευρώπης

Σαν να ‘ταν όνειρο, απόψε…