Πρέπει, αλήθεια, να κόβουμε την ιστορία σε φέτες; - Jacques Le Goff

12:12 10/8/2016 - Πηγή: Culture Now

Από τις εκδόσεις Angelus Novus κυκλοφορεί το βιβλίο, Πρέπει, αλήθεια, να κόβουμε την ιστορία σε φέτες; του J.Le Goff σε μετάφραση Δέσποινας Λαμπαδά.

Στο βιβλίο αυτό, που γράφτηκε το 2013, λίγο πριν από το θάνατό του, ο Ζακ Λε Γκοφ συνοψίζει τα αποτελέσματα μιας μακρόχρονης ερευνητικής πορείας και συγχρόνως θέτει με σαφήνεια τα προβλήματα που κατά τη γνώμη του παραμένουν ανοιχτά. Το πρόβλημα που τον απασχολεί εδώ είναι η περίφημη περιοδολόγηση της ιστορίας: οι διαφορετικοί τρόποι κατά-τμησης και οργάνωσης του ιστορικού χρόνου, η διαμόρφωση συνεχειών και τομών, η διαχείριση της ιστορικής μνήμης μέσα ακριβώς από τη διαίρεσή της. Το ερώτημα είναι πάντα το ίδιο: Είναι η ιστορία ενιαία και συνεχής ή μπορεί να τεμαχίζεται σε λιγότερο ή περισσότερο στεγανά διαμερίσματα, υπακούοντας σε συγκεκριμένα κάθε φορά διανοητικά, ιδεολογικά, πολιτισμικά αιτούμενα;
Με αφορμή το παραπάνω ερώτημα ο Ζακ Λε Γκοφ εξετάζει εδώ μιαν ιδιαίτερη περίπτωση περιοδολόγησης στην ευρωπαϊκή ιστορία: το δίπολο Μεσαίωνα-Αναγέννησης, την υποτιθέμενη καινοτομία της «Αναγέννησης» και την κεντρική θέση που έχει καταλάβει στη μελέτη της ευρωπαϊκής ιστορίας, καθώς και την υποβάθμιση του Μεσαίωνα στην ιστορική μνήμη και συνείδηση. Έτσι, το έργο αυτό αναδεικνύει με ευσύνοπτο τρόπο μια βασική θεωρητική θέση του Λε Γκοφ, η οποία ήρθε να εμπλουτίσει και να ανατρέψει τα παραδεδομένα στη μεταπολεμική ιστοριογραφική συζήτηση στη Γαλλία, και όχι μόνο: την ύπαρξη ενός «μακρού Δυτικού Μεσαίωνα» που εκτείνεται από την ύστερη Αρχαιότητα μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα και εμπεριέχει την «Αναγέννηση» ως ύστατη έκφραση πολλών προγενέστερων επιμέρους «αναγεννήσεων». Η συστηματική μελέτη τους κλονίζει τις παραδοσιακές –αλλά όχι και γι’ αυτό λιγότερο παρωχημένες– αντιλήψεις του δυτικού κόσμου για μια ιστορία κατακερματισμένη σε κλειστές, ακίνητες, «σκοτεινές» και «φωτεινές» περιόδους.

Ο Ζακ Λε Γκοφ γεννήθηκε το 1924 στην Τουλόν. Φοίτησε στην École Nοrmale Supérieure, στη Γαλλική Σχολή της Ρώμης, αλλά και στα πανεπιστήμια της Πράγας και της Οξφόρδης. Ξεκίνησε την ακαδημαϊκή καριέρα του στο Πανεπιστήμιο της Λιλ, στη συνέχεια εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών (CNRS) και από το 1960 στη VIe section της École Pratique des Hautes Études. Από το 1969 συμμετείχε στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού Annales, ενώ το 1975 διαδέχθηκε τον Φερνάν Μπρωντέλ στην προεδρία της École des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS). Ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της «Νέας Ιστορίας», o Ζακ Λε Γκοφ άλλαξε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον Μεσαίωνα. Πέθανε στο Παρίσι την 1η Απριλίου 2014.