Αναθερμαίνονται σενάρια Β' Ψυχρού Πολέμου

12:03 30/3/2018 - Πηγή: Sigma Live

Συνεχίζεται η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ από τη μια και Ρωσίας, από την άλλη, αναφορικά με την υπόθεση της δηλητηρίασης του πρώην Ρώσου κατασκόπου και της θυγατέρας του στο Σάλσμπουρι της Βρετανίας. Οι απελάσεις Ρώσων διπλωματών από χώρες της δύσης, σε συνδυασμό με τα αντίποινα των Ρώσων, δημιουργούν ψυχροπολεμικό σκηνικό, κάτι που διαπίστωσε και ο ίδιος ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. «Η κατάσταση είναι παρόμοια σε μεγάλο βαθμό με όσα ζήσαμε κατά

τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου», είπε ο Γκουτέρες, κάνοντας λόγο για την ανάγκη υιοθέτησης «μέτρων προφύλαξης», παρόμοια με εκείνα της αντίστοιχης περιόδου.

Όντως, τους τελευταίους μήνες υπάρχει μια σειρά δημοσιευμάτων που αναφέρουν «Ο νέος ψυχρός πόλεμος είναι εδώ - Τρεις μεγάλες δυνάμεις είναι εμπλεκόμενες» (The Nation), προανήγγειλε τον «Νέο Ψυχρό Πόλεμο του Πούτιν» (New Stateman) και προειδοποιούν ότι «Ο Τραμπ είναι προετοιμασμένος για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο» (The Atlantic). Την εκτίμηση ότι η κατάσταση θυμίζει ένα δεύτερο Ψυχρό Πόλεμο, εξέφρασε και ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (CFR), Richard N. Haass (Cold War II,CFR)

Ψεύτικες οι αναλογίες

Από την άλλη, υπάρχουν και αναλυτές που ερμηνεύουν τις διεθνείς εξελίξεις διαφορετικά. Συγκεκριμένα, σε ανάλυσή του το Foreign Affairs, με τίτλο «Έχει όντως αρχίσει ένας νέος ψυχρός πόλεμος», εκτιμά ότι η σύγχρονη πολιτική είναι γεμάτη από ψεύτικες αναλογίες και η επιστροφή του Ψυχρού Πολέμου φαίνεται να είναι μία από αυτές. «Οι σημερινές διεθνείς υποθέσεις είναι σε μεγάλο βαθμό σκοτεινές και προκλητικές, αλλά απέχουν πολύ από τον ολοκληρωτισμό του Ψυχρού Πολέμου. Αποκαλώντας τις εντάσεις των μεγάλων δυνάμεων του εικοστού πρώτου αιώνα ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο, αποκρύπτονται περισσότερα από ό,τι αποκαλύπτονται. Πρόκειται για ένα είδος ορολογικής τεμπελιάς, που εξισώνει τις συγκρούσεις του παρελθόντος, τις οποίες οι περισσότεροι αναλυτές γνωρίζουν καλά, με αυτό που συμβαίνει σήμερα. Αν και πολλές απόψεις και απομεινάρια του Ψυχρού Πολέμου παραμένουν μαζί μας, οι καθοριστικοί παράγοντες και η διεξαγωγή των διεθνών υποθέσεων έχουν αλλάξει», σημειώνει ο αναλυτής.

Ο χορός των απελάσεων

Τον χορό των απελάσεων ξεκίνησε πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο, που στις 14 Μαρτίου έδιωξε 23 διπλωμάτες ως αντίποινα για την επίθεση Σ. Σκριπάλ και της κόρης του. Σε απάντηση, η Μόσχα απέκλεισε 23 διπλωμάτες του Ηνωμένου Βασιλείου. Στη συνέχεια, τη Δευτέρα, ήρθε η συντονισμένη Δυτική δράση. Οι ΗΠΑ απέλασαν 60 Ρώσους, συμπεριλαμβανομένων 12 που υπηρέτησαν στον ΟΗΕ, χαρακτηρίζοντάς τους όλους ως κατασκόπους. Επίσης, έκλεισε το ρωσικό προξενείο στο Σιάτλ. Ακολούθησαν κι άλλα δυτικά κράτη και, συνολικά, σε 28 χώρες απελάθηκαν 153 Ρώσοι.

Ρωσικά αντίποινα

Την Πέμπτη, ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Ρωσία, κ. Jon Huntsman, είχε κληθεί στο Υπουργείο Εξωτερικών και ενημερώθηκε για τις απελάσεις. Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι 58 Αμερικανοί διπλωμάτες θα απομακρυνθούν από την πρεσβεία στη Μόσχα, ενώ δύο θα απομακρυνθούν από το προξενείο της Αικατερινούπολης. Η Αγία Πετρούπολη, όπου το προξενείο των ΗΠΑ κλείνει, ήταν ο τόπος της αρχικής αποστολής των ΗΠΑ στη Ρωσία το 1780 και έχει συμβολική αξία στις αμερικανορωσικές σχέσεις. Η Ρωσία δήλωσε, επίσης, ότι θα απελάσει ίσο αριθμό διπλωματών από τις χώρες που ενήργησαν εναντίον των αξιωματούχων της.

Αρχή με την Κριμαία

Πάντως, οι σχέσεις Ρωσίας - Δύσης είχαν ήδη αρχίσει να κλυδωνίζονται από την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία το 2014. Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι, αν και οι απελάσεις είναι προς το παρόν αναμενόμενα μέτρα, εντούτοις οι εντάσεις που προκάλεσαν είναι πιθανό να αυξηθούν. «Η Ρωσία και η Δύση είναι ενωμένες όταν πρόκειται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, αλλά βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά σε μερικές από τις πιο δύσκολες συγκρούσεις στον κόσμο», αναφέρει το Atlantic.

Η δράση της Μόσχας

Η εξωτερική πολιτική της Ρωσίας στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης που η Μόσχα θεωρεί ως τμήμα της σφαίρας επιρροής της, ανησυχεί αυτά τα κράτη, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Και ο ρόλος της Ρωσίας στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας μετατόπισε την ισορροπία της σύγκρουσης προς τον Μπασάρ αλ-Ασαντ, τον πελάτη της Μόσχας. Η Μόσχα επανεμφανίστηκε ως σημαντικός παράγοντας στο Αφγανιστάν, στη Βόρεια Κορέα, καθώς και σε συνομιλίες για τη συμφωνία πυρηνικής ενέργειας στο Ιράν. Οποιαδήποτε πρόοδος σε οποιοδήποτε από αυτά τα ζητήματα, θα χρειασθεί τη συγκατάθεση της Ρωσίας», αναφέρει η ανάλυση.

Οι διαφορές

«Η Ρωσία δεν είναι η Σοβιετική Ένωση και η διεθνής της θέση είναι αρκετά διαφορετική», δήλωσε στο BBC o καθηγητής Malcolm Craig. «Είναι πολύ πιο στενά ενσωματωμένη στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα από ό,τι η ΕΣΣΔ, καθιστώντας την πιο ευαίσθητη στην οικονομική πίεση».

«Δεν μπορώ να φανταστώ ότι ο Πούτιν θα ήθελε μακροπρόθεσμο πάγωμα των σχέσεων και όλο και περισσότερες κυρώσεις», προσθέτει ο Michael Cox.

Αλλά προειδοποίησε ότι οι παρούσες εντάσεις είναι απρόβλεπτες. «Το μόνο πράγμα που κατάφερε να κάνει ο Ψυχρός Πόλεμος, τουλάχιστον μέχρι το 1989, ήταν να κρατήσει τις δύο πλευρές αρκετά μακριά τη μια από την άλλη. Υπήρχε ένα είδος αποδοχής των σφαιρών επιρροής», λέει.