Γιατί η Τουρκία εξακολουθεί να εμποδίζει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ

10:18 26/1/2023 - Πηγή: Sigma Live

Όταν το ΝΑΤΟ κάλεσε τη Σουηδία και τη Φινλανδία στη στρατιωτική συμμαχία τον Ιούνιο, οι ηγέτες του χαιρέτησαν μια «ιστορική απόφαση» που έδειξε τη συλλογική τους αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσουν τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία. Αλλά το σχέδιο επέκτασης δεν έχει καταλήξει πουθενά, με την Τουρκία να αρνείται να επιτρέψει στη Σουηδία να ενταχθεί εκτός και αν κάνει περισσότερα για να πατάξει τις ομάδες που είναι παράνομες στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου του Εργατικού Κόμματος

του Κουρδιστάν, του PKK. Καθώς η διαμάχη παρατείνεται, περιπλέκει τις προσπάθειες να παρουσιαστεί ένα ενιαίο μέτωπο ενάντια στη Μόσχα.

1. Τι θέλει η Τουρκία;

Απαιτεί από τη Σουηδία να εκδώσει ύποπτους Κούρδους μαχητές και φερόμενους πραξικοπηματίες που καταζητούνται από την Τουρκία και να σταματήσει τους υποστηρικτές των κουρδικών κινημάτων στη Σουηδία να επιδεικνύουν ανοιχτά την πίστη τους. Η Τουρκία απέσυρε την αντίθεσή της στην πρόσκληση της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ αφού συμφώνησαν να συνεργαστούν με την Άγκυρα για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, να αντιμετωπίσουν γρήγορα τα εκκρεμή αιτήματα έκδοσης και να επιβεβαιώσουν ότι δεν θα εμπόδιζαν τις εξαγωγές όπλων στην Τουρκία. Μέρες αργότερα, η Τουρκία κατέστησε σαφές ότι δεν θα επικύρωνε την ένταξη της εάν δεν εκπληρώσει αυτές τις υποσχέσεις.

2. Τι έγινε μετά;

Τον Δεκέμβριο, το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας αποφάνθηκε κατά της έκδοσης ενός άνδρα που η Τουρκία κατηγορεί ότι εμπλέκεται σε απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 κατά του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Τουρκία χαρακτήρισε την απόφαση του δικαστηρίου «πολύ αρνητική εξέλιξη». Τον Ιανουάριο, οι εντάσεις αναζωπυρώθηκαν όταν διαδηλωτές στη Στοκχόλμη κρέμμασαν ανάποδα ένα ομοίωμα του Ερντογάν. Ακολούθησε το κάψιμο ενός μεταφρασμένου αντιγράφου του Κορανίου κοντά στην τουρκική πρεσβεία, το οποίο πυροδότησε οργή στην Τουρκία και σε άλλα μουσουλμανικά κράτη. Τότε ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η Τουρκία δεν θα υποστηρίξει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Η Σουηδία έχει επιμείνει ότι έχει κάνει ό,τι μπορεί για να τηρήσει τη συμφωνία του Ιουνίου, αλλά η Τουρκία λέει ότι δεν τα έχει καταφέρει. Οι νόμοι της Σουηδίας για την ελευθερία του λόγου δυσκολεύουν την κυβέρνηση να καταπνίξει τις δημόσιες εκφράσεις υποστήριξης για την ανεξαρτησία των Κούρδων.

3. Ποιο είναι το πρόβλημα της Τουρκίας με τους Κούρδους;

Οι Κούρδοι είναι ένας ινδοευρωπαϊκός λαός, με πληθυσμό περίπου 30 εκατομμυρίων, και μία από τις μεγαλύτερες εθνοτικές ομάδες στον κόσμο χωρίς δικό τους κράτος. Η πατρίδα τους είναι χωρισμένη μεταξύ Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ και Ιράν. Το PKK έχει πολεμήσει τις τουρκικές δυνάμεις από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 καθώς αναζητά μια αυτόνομη περιοχή για τους Κούρδους εντός της Τουρκίας. Η Τουρκία επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις Μονάδες Προστασίας του Λαού, ή YPG, μια κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία που συνέβαλε στην ήττα του Ισλαμικού Κράτους εκεί. Η Τουρκία θεωρεί το YPG ως απειλή για την ασφάλεια λόγω των δεσμών του με τους αυτονομιστές Κούρδους στην Τουρκία.

4. Γιατί εμπλέκεται η Σουηδία;

Η Σουηδία επιδιώκει εδώ και καιρό να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό των μειονοτήτων στο εξωτερικό, και η υποδοχή της χώρας για τους πρόσφυγες έχει κάνει τη χώρα να φιλοξενεί έως και 100.000 Κούρδους. Μερικά είναι μέλη της τουρκικής αντιπολίτευσης που αναζητά η κυβέρνηση του Ερντογάν. Η Σουηδία έχει την τάση να ευθυγραμμίζεται με άλλα ευρωπαϊκά έθνη στον τρόπο που αντιμετωπίζει τα κουρδικά αιτήματα για αυτοδιάθεση και ήταν η πρώτη χώρα μετά την Τουρκία που χαρακτήρισε το PKK ως τρομοκρατική οργάνωση, το 1984. Ο Ερντογάν αποκάλεσε τη Σουηδία «φωλιά για τρομοκρατικές οργανώσεις .»

5. Γιατί έχει σημασία η διαφωνία;

Η Σουηδία και η Φινλανδία διεξάγουν στρατιωτικές ασκήσεις με το ΝΑΤΟ και μοιράζονται όλο και περισσότερο πληροφορίες μαζί του. Ωστόσο, δεν εντάχθηκαν στην ομάδα νωρίτερα για ιστορικούς λόγους. Η ύπαρξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη συμμαχία θα διευκόλυνε αναμφισβήτητα τη σταθεροποίηση της ασφάλειας της περιοχής γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα και την υπεράσπιση των μελών του ΝΑΤΟ την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία. Αυτές οι χώρες θεωρούνται συχνά ως πιθανοί στόχοι για τη ρωσική επιθετικότητα. Συμπεριλαμβανομένης της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα προσθέσει στο ΝΑΤΟ δύο εξελιγμένους, καλά εξοπλισμένους στρατούς των οποίων ο εξοπλισμός είναι ήδη συμβατός με αυτόν που χρησιμοποιεί η συμμαχία. Θα διπλασίαζε το μήκος των συνόρων του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, που τώρα περιλαμβάνει μόλις το 6% της χερσαίας περιμέτρου της Ρωσίας, και θα επέτρεπε στη συμμαχία να βελτιώσει την επιτήρησή της στη δυτική πλευρά της χώρας.

6. Ποιες είναι οι πιθανότητες επίλυσης;

Είναι δύσκολο να δούμε μια διέξοδο από το αδιέξοδο προς το παρόν. Ο Ερντογάν αντιμετωπίζει προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές τον Μάιο και η διατήρηση μιας σκληρής στάσης κατά της Σουηδίας θα μπορούσε να εδραιώσει την υποστήριξή του στους εθνικιστικούς κύκλους. Οι σκανδιναβικές χώρες πληρούν τα κριτήρια του ΝΑΤΟ και η νομοθεσία τους για την τρομοκρατία και η μεταχείριση των Κούρδων ευθυγραμμίζονται με εκείνα των μελών της συμμαχίας. Οι ΗΠΑ, η πιο ισχυρή χώρα της συμμαχίας, έχουν επανειλημμένα προτρέψει την Τουρκία να επικυρώσει τις αιτήσεις τους.

7. Tι θα γίνει με την Φινλανδία;

Ο υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας άνοιξε την πόρτα για πιθανή αποσύνδεση της αίτησής της στο ΝΑΤΟ από αυτή της Σουηδίας μετά τα τελευταία σχόλια του Ερντογάν. Αλλά η ένταξη στη συμμαχία χωρίς τη Σουηδία θα έθετε σε κίνδυνο τις οδούς ανεφοδιασμού της Φινλανδίας και την ικανότητα του ΝΑΤΟ να παρέχει εγγυήσεις ασφαλείας. Θα συνεπαγόταν επίσης την αναστολή της στρατιωτικής συνεργασίας που ανέπτυξαν οι δύο πλευρές όλα αυτά τα χρόνια. Είναι στενοί σύμμαχοι και ανέκαθεν επέμεναν στη διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ

Πηγή: Bloomberg