Παιδοδοντιατρική Εταιρεία Κύπρου: Απάντηση σε "Αλήθειες&μύθοι για το Φθόριο"

17:55 5/3/2020 - Πηγή: Sigma Live

Σε συνέχεια πρόσφατης δημόσιας και εκτεταμένης συζήτησης σε διάφορα ΜΜΕ αναφορικά με το φθόριο, η οποία περιείχε ανακρίβειες και εσφαλμένες πληροφορίες, η Παιδοδοντιατρική Εταιρεία Κύπρου (ΠΑΙΔΕΚ) έκρινε σημαντικό, σκόπιμο και υποβοηθητικό, ως επιστημονική εταιρεία η οποία ασχολείται σε μεγάλο βαθμό με την οδοντιατρική πρόληψη να ενημερώσει κατά τρόπο υπεύθυνο και αντικειμενικό το κοινό για το φθόριο, την σημασία του στην οδοντιατρική,

τον τρόπο δράσης του και τους τρόπους χορήγησης του διευκρινίζοντας αρκετά σημεία που προκαλούν ανησυχία κυρίως στους γονείς, λόγο εσφαλμένης πληροφόρησης.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η πρόσβαση στο φθόριο αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα Υγείας για την προστασία της στοματικής υγείας και θεωρείται μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις για την δημόσια υγεία. Το φθόριο είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για την  πρόληψη της τερηδόνας και συγχρόνως απόλυτα ασφαλές για την γενική υγεία του ανθρώπου εφόσον χρησιμοποιείται σωστά.

(FDI World Dental Federation, IADS International association of Dental Research , WHO World Health Organisation : “Global consultation on oral health through fluoride”, https://www.who.int/oral_health/events/oral%20healthc.pdf )

Τι είναι το φθόριο; Ένα δώρο της φύσης για τα δόντια σου

Το φθόριο είναι ιχνοστοιχείο (F) που βρίσκεται στην φύση και σε μικρές συγκεντρώσεις σε τροφές και ροφήματα που καταναλώνουμε καθημερινά. 

Ποιος είναι ο τρόπος δράσης του;

Για να κατανοήσουμε τον τρόπο δράσης του φθορίου πρέπει να γνωρίζουμε πώς αναπτύσσεται η τερηδόνα. Στη στοματική κοιλότητα φυσιολογικά υπάρχουν τα τερηδονογόνα μικρόβια (streptococcus mutans) τα οποία στην παρουσία σακχάρων  από τα φαγητά και τα ροφήματα που καταναλώνουμε παράγουν οξέα τα οποία προσβάλλουν τα δόντια και συγκεκριμένα την αδαμαντίνη (σμάλτο), αφαιρώντας ασβέστιο (απασβεστίωση). Η επαναλαμβανόμενη λήψη τέτοιων τροφών σε συνδυασμό με φτωχή στοματική υγιεινή οδηγεί στην ανάπτυξη τερηδόνας. Το Φθόριο προστατεύει τα δόντια μας κάνοντας την αδαμαντίνη των δοντιών πιο ανθεκτική στα οξέα κι επιβραδύνοντας την απασβεστίωση. Επίσης, ενισχύει την ενασβεστίωση (επαναφορά ασβεστίου και φωσφόρου στην αδαμαντίνη) των δοντιών, επιδιορθώνοντας πολλές φορές αρχόμενες τερηδόνες.

Ποιοί είναι οι τρόποι χορήγησης του φθορίου;

Στο Σπίτι

Φθορίωση του Πόσιμου Νερού: Ο πιο εύκολος και πιο οικονομικός τρόπος χορήγησης είναι στο πόσιμο νερό των πόλεων. Σε πολλές Ευρωπαϊκές  χώρες και στην Αμερική μέσα στα πλαίσια των προληπτικών προγραμμάτων τους, έχει προστεθεί φθόριο στο πόσιμο νερό (maximum 1ppm)και παρατηρήθηκε μείωση της τερηδόνας σε ποσοστό μέχρι 50%. Η συστηματική  του χρήση σε αυτές τις μικρές ελεγχόμενες ποσότητες είναι απόλυτα ασφαλής για τη γενική υγεία του ανθρώπου. Στην Κύπρο τόσο το πόσιμο νερό των πόλεων όσο και τα εμφιαλωμένα από τις διάφορες πηγές περιέχουν αμελητέες ποσότητες φθορίου.

Το μεγαλύτερο όφελος από την χρήση φθορίου το έχουμε από την τοπική του δράση όταν υπάρχει συνεχής μικρή παρουσία του στην στοματική κοιλότητα. Ο οδοντίατρος θα σας ετοιμάσει ένα προληπτικό πρόγραμμα με βάση τις δικές σας εξατομικευμένες ανάγκες.
Φθοριούχες οδοντόκρεμες: Η μείωση σε παγκόσμιο επίπεδο της  τερηδόνας ξεκίνησε με την χρήση των φθοριούχων οδοντόκρεμων στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Η χρήση φθοριούχας οδοντόκρεμας σε συγκεκριμένη ποσότητα και περιεκτικότητα από την βρεφική ηλικία και πάντοτε υπό την επίβλεψη των γονέων ενδείκνυται και είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη και απόλυτα ασφαλής για το παιδί. Υπάρχουν διάφορα σκευάσματα στο εμπόριο με διαφορετικές περιεκτικότητες (ppm F) και ο οδοντίατρός σας θα σας συμβουλεύσει τι είναι το πιο κατάλληλο για σας. Αποτελεί την ΒΑΣΙΚΗ μας ημερήσια πηγή φθορίου.

ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ F ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ
1ο δόντι-2 ετών 1000 ppm πρωί &βράδυ Μέγεθος φακής

2-6 ετών 1000ppm πρωί &βράδυ Μέγεθος μπιζελιού

6+ ετών
1450-1500 ppm πρωί &βράδυ 1-2 εκ. (cm)

Ευρωπαϊκή Ακαδημία Παιδοδοντίας

(https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs40368-019-00464-2.pdf)

Φθοριούχα στοματοδιαλύματα: Χορηγούνται όταν το παιδί είναι σε θέση να φτύνει και να μην το καταπίνει. Υπάρχουν διάφορα διαλύματα για καθημερινή κυρίως χρήση αλλά και για εβδομαδιαία χρήση. Τα διαλύματα αυτά είναι πολύ χρήσιμα σε περιπτώσεις πολυτερηδονισμού, κατά την διάρκεια ορθοδοντικής θεραπείας, κατά την διάρκεια χημειοθεραπείας και/ή ακτινοθεραπείας, σε περιπτώσεις με ευαισθησίες κτλ.

Δισκία Φθορίου: Συνταγογραφείται όπου κρίνει ο οδοντίατρος ότι χρειάζεται (μέγιστη δόση 0.5mg την ημέρα). Η δράση τους είναι κυρίως τοπική και όχι τόσο συστεμική. Βελτίωση του βουρτσίσματος και χρήση οδοντόκρεμας με υψηλότερη συγκέντρωση Φθορίου είναι η πρώτη μας επιλογή. 

Στο Οδοντιατρείο

Η φθορίωση είναι η τοπική εφαρμογή φθορίου σε μορφή ζελέ ή βερνικιού, το οποίο τοποθετείται από τον οδοντίατρο. Το φθόριο αυτό απορροφάται από τα δόντια και απελευθερώνεται καθημερινά, ενώ αντιδρά με το ασβέστιο, δημιουργώντας φθοριούχο ασβέστιο, το οποίο ενσωματώνεται στα δόντια και κάνει την επιφάνεια τους σκληρότερη.
Βερνίκια υψηλά σε περιεκτικότητα Φθορίου: Η εφαρμογή τους γίνεται από τον οδοντίατρο κυρίως σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου ανάπτυξης τερηδόνας όπως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας με ιστορικό πολυτερηδονισμού, σε παιδιά με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή προβλήματα  κτλ. Έρευνες έχουν δείξει  ότι η χρήση τους μειώνει κατά 50-70% την ανάπτυξη τερηδόνας.

Ζελέ υψηλά σε περιεκτικότητα φθορίου: Η εφαρμογή τους γίνεται από τον οδοντίατρο τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο πάντοτε σύμφωνα με τις ανάγκες του ασθενούς (ανάλογα με τον κίνδυνο που διατρέχει ο συγκεκριμένος ασθενής να αναπτύξει τερηδόνα). Είναι μια πολύ απλή και εύκολη διαδικασία. Έρευνες έχουν καταδείξει  ότι η χρήση τους μειώνει κατά 26% την ανάπτυξη τερηδόνας.

Ποιοι είναι υποψήφιοι για φθορίωση στο οδοντιατρείο;

 Όλα τα παιδιά νηπιακής και προσχολικής ηλικίας
 Παιδιά ή έφηβοι με ενεργή τερηδόνα ή με ενδείξεις κινδύνου ανάπτυξης τερηδόνας
 Παιδιά ή έφηβοι με λευκές κηλίδες που υποδηλώνουν απώλεια ασβεστίου από τα δόντια
 Παιδιά με ορθοδοντικούς μηχανισμούς
 Άτομα με οδοντική υπερευαισθησία
 Παιδιά, έφηβοι κι ενήλικες με προβλήματα υγείας κι αναπηρίες

Πως αποφεύγουμε την υπερδοσολογία;

 Χρησιμοποιήστε σωστή δόση οδοντόπαστας αναλόγως της ηλικίας και των αναγκών του ατόμου
 Επιβλέπετε τα παιδιά όταν βουρτσίζουν τα δόντια τους, μέχρι την ηλικία των 8 ετών
 Αποφύγετε την χρήση στοματικών διαλυμάτων μέχρι το παιδί να είναι σε θέση να φτύνει και να μην καταπίνει
 Μην ετοιμάζετε όλα τα γάλατα του παιδιού σας με φθοριούχο νερό. Μάθετε τις ποσότητες που του αναλογούν. 

Μύθος: Είναι το φθόριο τοξικό;

Το φθόριο δεν είναι καθόλου τοξικό όταν χρησιμοποιείται τοπικά, μέσω της οδοντόπαστας, της φθορίωσης στο ιατρείο ή της χρήσης των στοματικών διαλυμάτων. Επίσης, το φθόριο δεν είναι τοξικό όταν χρησιμοποιείται στην σωστή δόση συστεμικά, δηλαδή με το πόσιμο νερό.

Η φθορίαση είναι η μόνη επιστημονικά αποδεδειγμένη παρενέργεια από την υπερκατανάλωση φθορίου. Η φθορίαση μπορεί να συμβεί όταν το φθόριο καταναλώνεται επί καθημερινής βάσης σε διπλάσια ποσότητα από το επιτρεπτό όριο, σε ηλικίες κυρίως μικρότερες των 8 ετών κι εμφανίζεται ως βλάβη στην αδαμαντίνη των μονίμων δοντιών.

Η φθορίαση είναι πιο συχνή σε χώρες όπου το πόσιμο νερό είναι φθοριωμένο. Στην Κύπρο το νερό δεν είναι φθοριωμένο έτσι η πιθανότητά φθορίασης είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Οι υπόλοιπες παρενέργειες που αναφέρονται, μπορούν να προκληθούν μόνο από κατανάλωση τεράστιων δόσεων φθορίου (κατάποση ολόκληρων σωληνάριων οδοντόπαστας κτλ).

(https://ilikemyteeth.org/fluoridation/fluoride-myths-facts/)

(https://americanfluoridationsociety.org/debunking-anti-claims/myths/)

ΚΑΙ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ……

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΜΕΛΛΟΝ ΧΩΡΙΣ ΤΕΡΗΔΟΝΕΣ

 1η επίσκεψη στον οδοντίατρο με την εμφάνιση του 1ου δοντιού
 Βούρτσισμα 2 φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ με τη χρήση φθοριούχας οδοντόκρεμας
 Χρήση οδοντικού νήματος
 3 βασικά γεύματα και όχι περισσότερα από 2-3 ενδιάμεσα γεύματα την ημέρα
 Συχνές επισκέψεις στον οδοντίατρο