Πόσα ανταλλάγματα μπορει να πάρει η Τουρκία από Σουηδία-Φιλανδία για ΝΑΤΟ;

10:09 21/6/2022 - Πηγή: Sigma Live

Λίγες μόνο μέρες απομένουν μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ο Toni Alaranta, ανώτερος ερευνητής και ειδικός για την Τουρκία στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων, FIIA, μίλησε στο BIRN για τις φινλανδικές και σουηδικές προοπτικές, δεδομένων των αντιρρήσεων της Τουρκίας.

Ο Alaranta είπε ότι η Άγκυρα αξιοποιεί σωστά την ευκαιρία για να πετύχει πολιτικά κέρδη τόσο στο εσωτερικό όσο και στην εξωτερική πολιτική.

«Φαίνεται ότι ήταν μια προγραμματισμένη απόφαση, μόλις

συνειδητοποίησαν ότι η Σουηδία και η Φινλανδία θα υποβάλουν αίτηση. Υπάρχει μια σειρά ζητημάτων με τα οποία αισθάνεται άβολα η Τουρκία στις σχέσεις της με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ και ειδικότερα τις ΗΠΑ. Αυτό από τη σκοπιά τους είναι ένα χρήσιμο χαρτί για να προωθηθούν αυτά τα ζητήματα», είπε ο Alaranta στο BIRN.

Από τότε που η Φινλανδία και η Σουηδία ανακοίνωσαν ότι σκόπευαν να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία αντιτάχθηκε στα σχέδιά τους, κατηγορώντας και τις δύο σκανδιναβικές χώρες ότι υποστηρίζουν κουρδικές «τρομοκρατικές» ομάδες.

Η ερωτοτροπία αξιωματούχων από το ΝΑΤΟ, τη Σουηδία, τη Φινλανδία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν έχει ρίξει καν το πείσμα της Τουρκίας.

«Ένα μνημόνιο κατανόησης ήρθε από το ΝΑΤΟ. Ένα έγγραφο προήλθε από έναν Σουηδό ανώτερο σύμβουλο. Μεταφέραμε ότι αυτά τα έγγραφα απέχουν πολύ από τις προσδοκίες μας», είπε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου σε συνέντευξη Τύπου στις 16 Ιουνίου με τον Νορβηγό ομόλογό του, Anniken Huitfeldt, και τον Ιρλανδό ομόλογό τους, Simon Coveney.

Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας επανέλαβε ότι η Άγκυρα είχε μεταφέρει τις ανησυχίες της στο ΝΑΤΟ και στις δύο χώρες.

«Η μπάλα είναι τώρα στις σκανδιναβικές χώρες σχετικά με το πότε και πώς αυτές οι χώρες θα ανταποκριθούν στις ανησυχίες της Τουρκίας. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω για άλλη μια φορά ότι περιμένουμε απαντήσεις, όχι επιστολές», είπε ο Τσαβούσογλου.

Η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν από καιρό ακολουθήσει μια πολιτική στρατιωτικής ουδετερότητας, για να μην εξοργίσουν τη γειτονική Ρωσία, αλλά η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα.

Και οι δύο γείτονες ανακοίνωσαν την επιθυμία τους να ενταχθούν στην Ατλαντική συμμαχία στα μέσα Μαΐου.

Οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ χαιρέτησαν την απόφασή τους ως σημαντική ώθηση για τη λέσχη – αλλά η ένταξη δεν είναι δυνατή χωρίς την ευλογία της Άγκυρας.

Οι χώρες μπορούν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ μόνο εάν συμφωνήσουν όλα τα μέλη του, κάτι που δίνει στην Τουρκία εξουσίες βέτο για τη διεύρυνση.

Τα τουρκικά αιτήματα είναι «αδύνατο να εκπληρωθούν»

Ο Alaranta , πολιτικός ιστορικός με εξειδίκευση στην τουρκική εσωτερική και εξωτερική πολιτική, ο οποίος απέκτησε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, έχει γράψει αρκετές εργασίες και βιβλία για την Τουρκία.

Το πιο πρόσφατο βιβλίο του, Το Turkey's Foreign Policy Narratives: Implications of Global Power Shifts, εκδόθηκε το 2022. Πριν ενταχθεί στη FIIA, ο Alaranta έκανε μεταδιδακτορικές σπουδές στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μέσης Ανατολής, METU, στην Άγκυρα.

Ο Alaranta πιστεύει ότι θα είναι πολύ δύσκολο να εκπληρωθεί η λίστα απαιτήσεων του Προέδρου Ερντογάν.

«Τα περισσότερα από τα αιτήματα είναι αδύνατο να εκπληρωθούν, όπως η έκδοση ενός ατόμου μόνο και μόνο επειδή έχει χρησιμοποιήσει μια εφαρμογή Bylock ή έχει γράψει ένα σχόλιο στο Facebook επικριτικό για τον Πρόεδρο Ερντογάν», είπε ο Alaranta, αναφερόμενος κυρίως στους υποστηρικτές του εξόριστου κληρικού Φετουλάχ Γκιουλεν που κατηγορήθηκε. για την ενορχήστρωση μιας αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος κατά της κυβέρνησης του Ερντογάν το 2016.

Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι οι λεγόμενοι Γκιουλενιστές χρησιμοποιούν μια κρυπτογραφημένη εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων, την Bylock, και το θεωρεί ίσο με απόδειξη ότι είναι μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης. Αυτό απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ΕΣΔΑ.

Η κυβέρνηση του Ερντογάν θέλει επίσης να αναγκάσει τις χώρες της βόρειας Ευρώπης να εγκαταλείψουν την υποστήριξή τους στις κουρδικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των συριακών κουρδικών δυνάμεων, τις οποίες η Τουρκία θεωρεί παρακλάδι του παράνομου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος, PKK.

Η Άγκυρα απαιτεί επίσης την έκδοση Τούρκων εξόριστων, συμπεριλαμβανομένων Κούρδων και Γκιουλενιστών, εκτός από την άρση του τρέχοντος εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στην Τουρκία.

«Αν η Τουρκία ήθελε εύλογες συνομιλίες για την αντιτρομοκρατική νομοθεσία και το εμπάργκο όπλων, αυτό θα μπορούσε να είχε γίνει πριν από τις επίσημες αιτήσεις, αθόρυβα παρασκηνιακά. Τώρα η διαπραγμάτευση έχει κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο που δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε αυτό που ζητά η Τουρκία», είπε ο Alaranta.

Η ηχηρή ένσταση της Τουρκίας ήταν αμήχανη για όλους.

Ο Φινλανδός πρόεδρος Sauli Niinisto δήλωσε στις 15 Μαΐου ότι ήταν «έκπληκτος» που ο Ερντογάν είχε προτείνει ότι μπορεί να εμποδίσει τη Φινλανδία και τη Σουηδία να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, αφού ο Ερντογάν του είπε ιδιωτικά ότι ήταν καλά με την ένταξη της Φινλανδίας στη συμμαχία.

«Έμεινα έκπληκτος, γιατί είχα μια τηλεφωνική συζήτηση με τον Ερντογάν, πριν από περίπου ένα μήνα», Πολλοί πιστεύουν ότι ο Ερντογάν θέλει να παρουσιάσει το τελεσίγραφο ως νίκη στην εσωτερική πολιτική ενόψει των εκλογών που θα πραγματοποιηθούν το 2023, αν όχι νωρίτερα.

«Ο κόσμος λέει ότι αφορά τις εκλογές. Λοιπόν, νομίζω ότι αυτό θα είχε συμβεί ακόμη κι αν οι εκλογές ήταν σε τρία ή πέντε χρόνια», είπε ο Alaranta, αλλά πρόσθεσε: «Φυσικά, ο Ερντογάν προσπαθεί να χρησιμοποιήσει ό,τι μπορεί από αυτό προς όφελός του στις εκλογές».

Το κυβερνών του Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, AKP, αντιμετωπίζει μια μεγάλη πρόκληση στις εκλογές και διολισθαίνει στις κάλπες, με την οικονομία σε δεινή θέση.

Η ένταση μπορεί να διαρκέσει χρόνια, είπε ο Νιινίστο στο CNN.

Ο Alaranta είπε στο BIRN ότι ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να σκοτώσει πολλά πουλιά με μια πέτρα.

«Όλα τα βασικά ζητήματα φαίνεται να είναι στην ατζέντα τους: η προσάρτηση της βόρειας Κύπρου. η υποστήριξη των ΗΠΑ (και άλλων πίσω από αυτήν) για το PYD στη Συρία. άρση του εμπάργκο όπλων· έκδοση Γκιουλενιστών· Καυγάς για ελληνικά νησιά κοντά στην Τουρκία. [μέλη] του PKK στην ευρωπαϊκή διασπορά», ανέφερε ο Alaranta.

Ωστόσο, πιστεύει ότι ο κύριος στόχος είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος αρνείται να συναντήσει τον Ερντογάν από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του πριν από δύο χρόνια.

«Οι ΗΠΑ είναι αυτές που θα μπορούσαν να κάνουν τα περισσότερα με αυτούς τους όρους, επομένως προσπαθούν να κάνουν διμερείς συνομιλίες με την κυβέρνηση Μπάιντεν. Εάν αυτό είναι αδύνατο, προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι η Σουηδία και η Φινλανδία δεν μπορούν να ενταχθούν χωρίς να αποδεχτούν ότι το PYD και το PKK είναι ένα και το αυτό», είπε ο Alaranta.

Λόγω της προσέγγισης του Ερντογάν με τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς πυραύλων S-400 και των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία, η Τουρκία εκδιώχθηκε από το έργο μαχητικών αεροσκαφών F-35 και οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες επέβαλαν αρκετές κυρώσεις .

Η Τουρκία θέλει να αρθούν αυτές οι κυρώσεις και να αγοράσει νέα μαχητικά αεροσκάφη F-16 για να υποστηρίξει τον γηρασμένο εναέριο στόλο της.

Ο Alaranta λέει ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να πάρει όσα περισσότερα μπορεί.

«Νομίζω ότι υπάρχει μια μαξιμαλιστική και μια μινιμαλιστική θέση στην πλευρά της Τουρκίας. Κοιτάζουν και προσπαθούν να πάρουν αυτό που μπορούν», συνέχισε.

Αν και η Άγκυρα δεν έχει δείξει ότι μπορεί να άρει το βέτο της για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, η Στοκχόλμη και το Ελσίνκι προσπάθησαν να αμβλύνουν τη δυσαρέσκεια της Τουρκίας.

Και οι δύο χώρες έχουν ενημερώσει τους αντιτρομοκρατικούς νόμους τους και έχουν δηλώσει ότι θα ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της Τουρκίας.

Η πρωθυπουργός της Σουηδίας Magdalena Andersson δήλωσε στις 13 Ιουνίου ότι η χώρα της παίρνει τις ανησυχίες της Τουρκίας «πολύ σοβαρά» όταν «πρόκειται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας». «Φιλοδοξία της Σουηδίας είναι να επιλύσουμε αυτά τα ζητήματα», είπε.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε την ίδια μέρα ότι οι δύο κυβερνήσεις είναι έτοιμες «να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες της Τουρκίας» για να εξασφαλίσουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, η Τουρκία απέρριψε τις δηλώσεις και αρνήθηκε να παραστεί σε τριμερείς συνομιλίες στις Βρυξέλλες, ανέφεραν οι Financial Times . «Τίποτα περισσότερο» δεν μπορούν να κάνουν η Φινλανδία και η Σουηδία, λέει ο Alaranta.

«Και οι δύο χώρες έχουν τώρα εξετάσει εξονυχιστικά τους αντιτρομοκρατικούς νόμους τους και είναι σε μεγάλο βαθμό σε αρμονία με τις υπόλοιπες χώρες του ΝΑΤΟ. Και οι δύο δήλωσαν επίσης ότι μπορούν να προετοιμαστούν για την άρση του εμπάργκο όπλων εφόσον είναι σύμμαχοι με την Τουρκία. Όμως ο Ερντογάν δεν έχει απαντήσει ακόμη σε κανένα από αυτά τα βήματα. Η Τουρκία αρνήθηκε ακόμη και να πάει σε τριμερείς συνομιλίες στις Βρυξέλλες υπό τη διευκόλυνση του ΝΑΤΟ», υπενθύμισε ο Alaranta.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Τουρκία δεν θα άρει το εμπάργκο σύντομα.

«Η γενική άποψη είναι ότι η Τουρκία κάποια στιγμή θα άρει το βέτο της, αλλά ότι θα χρειαστεί χρόνος, μήνες ή ίσως και χρόνια. Για να το κάνουν αυτό θέλουν κάτι, κυρίως από τις ΗΠΑ», κατέληξε.