Ψάχνουν την… μισή λύση για το χρέος

08:21 19/4/2017 - Πηγή: Sigma Live

Στις ΗΠΑ για τις εαρινές προβλέψεις του ΔΝΤ ο Ευκλείδης Τσακαλώτος
Θα προβλέπει παρεμβάσεις στο «απαισιόδοξο» σενάριο της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους (DSA), που θα ικανοποιούν το Ταμείο, ώστε να χαρακτηρίσει το χρέος βιώσιμο

Στο κλείδωμα της λύσης για το ελληνικό χρέος ακόμη και αν δεν εφαρμοστεί άμεσα προσβλέπει ο Υπουργός Οικονομικών

της Ελλάδος, Ευκλείδης Τσακαλώτος, o όποιος θα βρεθεί το ερχόμενο Σαββατοκύριακο στην Ουάσιγκτον για την εαρινή Σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ).

Η ελληνική Κυβέρνηση δίνει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% για πέντε χρόνια μετά το 2018 (άρα λιτότητα δίχως χαλάρωση ώς το 2023) συν τον τελευταίο λόγο για την πιστοποίηση των πλεονασμάτων στο ΔΝΤ και ζητάει το περίγραμμα της λύσης για το χρέος, την είσοδο του Ταμείου στο πρόγραμμα αλλά και της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση (QE) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Όπως αποκάλυψε το protothema.gr, το ΔΝΤ απαίτησε και πήρε μία ρύθμιση στο Μνημόνιο που ορίζει ότι το καλοκαίρι του 2018 θα έχει τον τελευταίο λόγο για να προβλέψει αν η Ελλάδα θα πιάσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους, ώστε εκτός από μέτρα να μπορούν να εφαρμοστούν και αντίμετρα από 1.1.2019. Παράλληλα το Ταμείο θα μπορεί να διατυπώνει άποψη ακόμη και για τα πιστοποιημένα αποτελέσματα της ΕΛΣΤΑΤ.

Η συμφωνία
Η συμφωνία για το χρέος που θα αναζητηθεί στην Ουάσιγκτον θα προβλέπει παρεμβάσεις στο «απαισιόδοξο» σενάριο της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) που θα ικανοποιούν το Ταμείο (π.χ. πάγωμα και περίοδος χάριτος για τα επιτόκια), ώστε να χαρακτηρίσει το χρέος βιώσιμο. Αυτή είναι και η κρίσιμη «τράμπα» του ντιλ Μέρκελ-Λαγκάρντ, όπως επιβεβαιώνει στο protothema αρμόδιος παράγοντας.

Το Ταμείο θα μπει μεν τώρα αλλά με ελάχιστα λεφτά (π.χ. 4 δις δολάρια) και κυρίως διότι οι Ευρωπαίοι δεσμεύτηκαν στο παρασκήνιο να του δώσουν τα λεφτά του να φύγει το β εξάμηνο του 2018 με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) να αναλαμβάνει αυτά που του χρωστάει η Ελλάδα στο ΔΝΤ και τότε θα φτάνουν περίπου τα 13 δις ευρώ.

Οι δύο φάσεις
Η λύση που αναμένεται να κλειδώσει σε λίγα εικοσιτετράωρα θα δρομολογεί δύο φάσεις:
* Φάση 1 - Στις 22 Μαΐου στο Γιούρογκρουπ:
1. Η Ελλάδα θα συμφωνήσει σε πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ που θα ισχύουν την πενταετία 2019-2023.

2. Ευρωπαίοι και ΔΝΤ θα συμφωνήσουν σε ένα κοινό DSA, το οποίο θα λέει με βάση το «νορμάλ», βασικό, σενάριο ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο και θα προβλέπει κάποιες παρεμβάσεις, ώστε να καλύπτεται το ΔΝΤ στα λεγόμενα «δυσμενή σενάρια» που θα είναι δύο έως τρία.

3. Οι παρεμβάσεις που θα ικανοποιήσουν το ταμείο θα έχουν κυρίως να κάνουν με τα επιτόκια. Για παράδειγμα, μια από αυτές θα είναι το κλείδωμα των επιτοκίων του πρώτου προγράμματος βοήθειας (GLF του 2010), ύψους 52,9 δισ. ευρώ. Εκεί υπάρχει διαφωνία με τη Γερμανία που δεν δέχεται το 1,5% για μια περίοδο 30 ετών και συμβιβασμός θα μπορούσε να βρεθεί π.χ. στο 1,7% πιο κοντά στο επίπεδο που δίνει η αγορά γι' αυτήν την περίοδο (1,8%).

* Φάση 2 - Μόλις ολοκληρωθεί η εκτέλεση των ήδη αποφασισμένων βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, τον Μάρτιο - Απρίλιο του 2018 θα αρχίσει να συζητείται η εκτέλεση του περιγράμματος του Eurogroup της 22.05.2017 σε συνδυασμό με κάποια από τα λεγόμενα μακροπρόθεσμα μέτρα για τη διευθέτηση του χρέος.

Στη φάση αυτή που θα «τρέξει» στο δεύτερο μισό του 2018 θα τεθούν στο τραπέζι ζητήματα κεφαλαιώδους σημασίας:
1. Χαλάρωση της λιτότητας. Το βασικό σενάριο προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ θα περιοριστεί από τα πέντε έτη μετά το 2018 σε τρία έτη μετά το 2018, άρα θα σταματάει το 2021, και από το 2022 ο στόχος για το πλεόνασμα θα μπορούσε να υποχωρήσει στην περιοχή του 2% ώς 2,5% του ΑΕΠ.

2. Περίοδος χάριτος για τα επιτόκια. Αν ολοκληρωθεί αυτή η ρύθμιση που βρίσκεται στο τραπέζι σημαίνει ότι το μέσο κόστος για πληρωμή τόκων, που είναι σήμερα 5,5 δισ. ευρώ τον χρόνο, θα περιοριστεί στα 2 ως 3 δισ. ευρώ ετησίως είτε και θα μηδενιστεί (!) για ένα μικρό διάστημα προσφέροντας αναπτυξιακή ανάσα στην ελληνική οικονομία.

3. «Έξωση» του ΔΝΤ. To πρόγραμμα του ΔΝΤ θα λήγει μαζί με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα και αυτή θεωρείται η κατάλληλη στιγμή για να δώσουν οι Ευρωπαίοι στο ΔΝΤ «τα λεφτά του να φύγει». Το ποσό εκείνη τη στιγμή δεν θα ξεπερνάει σημαντικά τα 15 δισ. ευρώ. Η εξαγορά του χρέους του ΔΝΤ από τον ESM θα κατεβάσει κι άλλο τα επιτόκια και θα δώσει τέλος στον κύκλο της εμπλοκής του Ταμείου στην Ευρώπη, κάτι που επιθυμούν διακαώς βασικοί του μέτοχοι από τη λατινική Αμερική και αλλού.

4. Τέταρτο «προληπτικό» Μνημόνιο. Το μεγάλο πακέτο της λύσης για το χρέος και της εξόδου του ΔΝΤ θα συνδυαστεί με ένα προληπτικό πρόγραμμα από τον ESM, η γνωστή μας από το 2015 Προληπτική Πιστωτική Γραμμή με Ενισχυμένες Προϋποθέσεις (ECCL). Το λεγόμενο «δίχτυ ασφαλείας» για την ομαλή επάνοδο της Ελλάδας στις αγορές θα έχει τριετή διάρκεια. Με αυτό θα «κουμπώσουν» τα μέτρα της διετίας 2019-2020 (αφορολόγητο - συντάξεις) καθώς και η υλοποίηση της λύσης για το χρέος με βάση ορόσημα μεταρρυθμίσεων που θα τηρεί η Ελλάδα.

Οι προϋποθέσεις της Λαγκάρντ
Από πλευράς ΔΝΤ, πάντως, η Επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ αναφέρθηκε σε συνέντευξη που παραχώρησε χθες σε τρεις δημοσιογράφους της Leading European Newspapers Association στο ελληνικό πρόγραμμα και τις προϋποθέσεις που θέτει το ΔΝΤ προκειμένου να παραμείνει σε αυτό.

Απαντώντας σε ερώτηση για το αν το Ταμείο θα συμμετέχει στο πρόγραμμα, η κυρία Λαγκάρντ εξηγεί ότι «αυτό είναι εφικτό αν νομοθετηθούν και εφαρμοστούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις και αν αναδιαρθρωθεί το χρέος προκειμένου να συμβαδίζει με την ανάλυση χρέους. Και για το πρώτο (σ.σ. τις μεταρρυθμίσεις) έχουμε δει πρόοδο».

Διευκρίνισε, επίσης, ότι το ύψος της οικονομικής δέσμευσης του ΔΝΤ δεν είναι απαραίτητα η σημαντικότερη συνεισφορά του Ταμείου. «Είναι περισσότερο η πειθαρχία, η ακεραιότητα και η εξείδικευσή μας μετά από τόσα χρόνια που έχουν μεγαλύτερη αξία για τους Ευρωπαίους», προσθέτει η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ.

Για να γίνει ακόμα πιο σαφές το τι ζητά το ΔΝΤ, η κυρία Λαγκάρντ στην ερώτηση αν το Ταμείο δεν θα συμμετέχει χωρίς προηγούμενη αναδιάρθρωση του χρέους απαντά: «Αν το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο σύμφωνα με τους κανόνες του ΔΝΤ και στη βάση λογικών παραμέτρων δεν θα συμμετάσχουμε στο πρόγραμμα».

Προσθέτει, δε, ότι ο βαθμός της αναδιάρθρωσης θα καθοριστεί από την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, «αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία στο μυαλό μας ότι ένας βαθμός αναδιάρθρωσης είναι απαραίτητος».

Διαφορετικές απόψεις με Ευρωπαίους
Κληθείσα να τοποθετηθεί για το αν υπάρχει σύγκλιση στις θέσεις των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ για το μακροπρόθεσμο πρωτογενές πλεόνασμα, η Κριστίν Λαγκάρντ επαναλαμβάνει ότι η χρηματοδότηση από το Ταμείο βασίζεται τόσο στο δημοσιονομικό «μονοπάτι» όσο και στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους.

«Μακροπρόθεσμα πιστεύουμε ότι ένα πλεόνασμα της τάξης του 1,5% είναι λογικό δεδομένου του τι έχει περάσει η ελληνική οικονομία και δεδομένης της ικανότητας των Ελλήνων να μεταρρυθμίζουν. Αν οι Ευρωπαίοι κρίνουν διαφορετικά, τότε θα πρέπει αυτό να το λάβουμε υπόψη μας. Αλλά δεν μπορούμε να υιοθετήσουμε παράλογες προβλέψεις ή να χτίσουμε πάνω σε αδικαιολόγητα μακροοικονομικά πλαίσια».

Απαντώντας, τέλος, στην ερώτηση γιατί το ΔΝΤ καθυστερεί σε σχέση με τους Ευρωπαίους να πάρει μιαν απόφαση για την Ελλάδα, η κυρία Λαγκάρντ εξηγεί ότι «αυτό συμβαίνει γιατί αφενός θέλουμε ισχυρές μεταρρυθμίσεις, και σε αυτό πλησιάζουμε, η ομάδα μας θα επιστρέψει στην Ελλάδα για να διαπραγματευτεί και να βάλει τα πράγματα στο χαρτί ώστε να υπάρξει μια δεσμευτική συμφωνία ανάμεσα σε όλες τις πλευρές, και αφετέρου θέλουμε ένα χρέος που να είναι βιώσιμο και γι' αυτό θα χρειαστεί η αναδιάρθρωση. Δεν το έχουμε ακόμα αυτό και η συζήτηση αυτή χρειάζεται να ολοκληρωθεί».

Ασθενέστερη ανάπτυξη προβλέπει το ΔΝΤ
ΑΣΘΕΝΕΣΤΕΡΗ ανάπτυξη με ρυθμό 2,2% προβλέπει τώρα το ΔΝΤ για την Ελλάδα το 2017 και επιτάχυνσή της στο 2,7% για το 2018. Ωστόσο για τη συνέχεια το Ταμείο εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί, με αποτέλεσμα το 2022 το ΑΕΠ να αυξηθεί μόλις κατά 1%.

Οι εκτιμήσεις αυτές για αποθέρμανση της ελληνικής οικονομίας από το 2018 και μετά ισχυροποιούν τη θέση του Ταμείου για μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα και γενναία αναδιάρθρωση χρέους. Οι προβλέψεις αυτές περιλαμβάνονται στην έκθεση του ΔΝΤ για τις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές (World Economic Outlook) που παρουσιάσθηκε χθες από τον επικεφαλής οικονομολόγο του ΔΝΤ, Μορίς Όμπσφελντ, στο πλαίσιο της Εαρινής Συνόδου του Ταμείου στην Ουάσιγκτον.

Το Ταμείο υποστηρίζει ότι η ικανότητα της ελληνικής οικονομίας να διατηρήσει μακροχρόνια ικανοποιητικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης χωρίς υψηλό πληθωρισμό, το λεγόμενο δυνητικό ΑΕΠ (potential output), παραμένει πολύ χαμηλή. Για την εξέλιξη της απασχόλησης στην Ελλάδα το ΔΝΤ αναμένει πως το επίπεδο της ανεργίας θα υποχωρήσει από το 23,8% το 2016, στο 21,9% το 2017 και στο 21% το 2018.

Επισημαίνεται ότι η τελευταία φορά που η ανεργία στην Ελλάδα ήταν στο 21% σε μέσα επίπεδα, ήταν το 2011. Αναφορικά με το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών το 2016 εμφάνισε έλλειμμα 0,6% του ΑΕΠ, το οποίο θα περιορισθεί στο 0,3% του ΑΕΠ εφέτος και θα ισοσκελιστεί το 2018, ώστε το 2022 να περάσει σε πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ.

Στο μέτωπο του πληθωρισμού το ΔΝΤ εκτιμά πως από αποπληθωρισμό 1,1% το 2015, το 2016 οι τιμές παρέμειναν αμετάβλητες (0% πληθωρισμός) και φέτος η Ελλάδα θα επιστρέψει σε πληθωρισμό 1,3% για πρώτη φορά μετά το 2012. Για το 2018 το ΔΝΤ προβλέπει αύξηση του πληθωρισμού στο 1,4% του ΑΕΠ, ενώ κατά τις εκτιμήσεις του Ταμείου ο τιμάριθμος θα ανέλθει στα επίπεδα του 1,7% του ΑΕΠ το 2022.