Η αργή άνοδος και η απότομη πτώση του Discogs - Γιατί το site των μουσικών συλλεκτών ζει την απόλυτη παρακμή

16:40 17/1/2025 - Πηγή: iEfimerida

Βάση δεδομένων μουσικής και διαδικτυακή αγορά δίσκων βινυλίου ή cd, ο ιστότοπος Discogs βρίσκεται στην απόλυτη παρακμή του, 25 χρόνια μετά την ίδρυσή του. Εξετάζουμε τους λόγους που συμβαίνει αυτό, μιλώντας με άτομα του χώρου.

Αν είστε αφοσιωμένος συλλέκτης βινυλίου, εμμονικός οπαδός της μουσικής ή - όπως συμβαίνει συχνά - και τα δύο, το Discogs είναι σχεδόν ένας τρόπος ζωής. Ο ιστότοπος έχει γίνει η σημαντικότερη βάση δεδομένων ηχογραφημένης μουσικής στο διαδίκτυο και μια από τις πιο εκτεταμένες αγορές για φυσικά μουσικά μέσα, με κάθε κομμάτι από αυτά να παράγεται και να προσφέρεται

από τους χρήστες.

Όντας μέλος της διαδικτυακής αυτής κοινότητας, μπορείτε να καταγράψετε τη συλλογή σας, να αναζητήσετε πληροφορίες ακόμη και για τους πιο άγνωστους καλλιτέχνες, να διασταυρώσετε τις τιμές των ανά την υφήλιο δισκοπωλείων και να αγοράσετε δίσκους, συνήθως σε τιμές κοντά στην αγοραστική τους αξία.

«Μερικοί άνθρωποι αγοράζουν δίσκους μόνο και μόνο για το εξώφυλλο του άλμπουμ που κρέμεται στον τοίχο», λέει ο Doug Martin, ο οποίος άρχισε να πουλάει στο Discogs το 2020. Αλλά οι χρήστες του Discogs ήταν διαφορετικοί. «Αυτοί ήταν πραγματικοί οπαδοί που άκουγαν πραγματική μουσική και νοιάζονταν για τη μορφή και το μέσο. Αυτό ήταν που με προσέλκυσε στην αρχή».

Ο ιστότοπος έχει γίνει κεντρικό κομμάτι του μουσικού διαδικτύου, επιβιώνοντας μέσα από την αντικατάσταση των φυσικών μουσικών μέσων από τα MP3 και στη συνέχεια από το streaming - και ανακάμπτοντας καθώς το ενδιαφέρον για τα βινύλια, τα CD και τις κασέτες ανακάμπτει καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010.

Αλλά οι πωλητές που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα λένε ότι η απαρχαιωμένη και πεπαλαιωμένη τεχνολογία του ιστότοπου έχει αρχίσει να τους κουράζει, και οι νέες χρεώσεις και περιορισμοί έχουν κάνει πιο δύσκολη την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.

Οι αλλαγές εντός της εταιρείας απειλούν να μετατρέψουν ένα πραγματικό προπύργιο για τους οπαδούς του βινυλίου, τα δισκοπωλεία και όσους ενδιαφέρονται για τη μουσική σε έναν ακόμη δυσλειτουργικό ιστότοπο «α λα Spotify» - και να διαλύσουν εκ των έσω ένα μοναδικό αρχείο της μουσικής ιστορίας. Πώς θα το κάνουν αυτό; Με το να διώξουν τους πωλητές και τους χρήστες που δημιούργησαν αυτό το αρχείο.

Μια Wikipedia για τη μουσική

Αυτό που αρχικά σχεδιάστηκε ως κάτι σαν Wikipedia για την μουσική στις αρχές της χρονιάς 2000 από τον προγραμματιστή της Intel, Kevin Lewandowski, το Discogs συνεχίζει να είναι ένας αρκετά δύσχρηστος ιστότοπος - στο Trustpilot, έναν ιστότοπο metadata, το Discogs παίρνει μια μάλλον απογοητευτική βαθμολογία της τάξεως του 1.9 στα 5!

Πάρα την δυσχρηστία του πάντως, το Discogs παραμένει, στην πλειοψηφία του, ενημερωμένο. Και αυτό συμβαίνει επειδή οι πωλητές [στην πλειοψηφία τους... old school λάτρεις του κάθε μουσικού format] πρέπει να υποβάλουν τις πληροφορίες ενός δίσκου αν δεν υπάρχει ήδη στη βάση δεδομένων προκειμένου να τον πουλήσουν - έτσι η βάση δεδομένων έχει καταντήσει να γίνει τόσο πλήρης.

Πολλές καταχωρίσεις είναι όντως σχολαστικές: τα εξώφυλλα και οι σημειώσεις των δίσκων σανάρονται και οι τίτλοι των δίσκων συμπληρώνονται με υπερσυνδέσμους που είναι σχεδόν πιο χρήσιμοι και διεξοδικοί από τους αντίστοιχους της Wikipedia, καθώς και κριτικές από τους λάτρεις τους.

Υπάρχει ακόμη και ένα ζωντανό φόρουμ χρηστών όπου όλες αυτές οι λεπτομέρειες συζητούνται εξίσου σχολαστικά μεταξύ τους. Αλλά είναι επίσης, και ήταν πάντα, ένα εγχείρημα που αποφέρει χρήματα τόσο για το Discogs όσο και για τους πωλητές που το χρησιμοποιούν.

Πηγή εισοδήματος για πολλούς

Το Discogs είναι πλέον η πηγή πλήρους απασχόλησης πολλών ανθρώπων. Ένας βρςτανός πωλητής του Discogs, ο οποίος είναι στην πλατφόρμα από το 2008 και ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία του, λέει ότι «το 80% των εισοδημάτων του προέρχεται από την πλατφόρμα». Δεν διατηρεί ένα φυσικό κατάστημα, αλλά έχει τέσσερις υπαλλήλους και βγάζει περίπου 20.000 ευρώ το μήνα από το Discogs. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πωλήσεις του έχουν συρρικνωθεί κατά το ήμισυ τον τελευταίο χρόνο και βρίσκεται στη διαδικασία κατασκευής του δικού του ιστότοπου για να προσπαθήσει να βγει από την πλατφόρμα.

«Βγάζω τα προς το ζην με το Discogs την τελευταία δεκαετία», λέει, εξίσου ανώνυμα, ένας άλλος αμερικανός πωλητής/συλλέκτης από το Κονέκτικατ, ο οποίος επίσης κάνει το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών του μέσα εκεί. Ωστόσο, δηλώνει εξίσου απογοητευμένος από κάτι που ο ίδιος θεωρεί σημαντικό: «Είναι απλώς η απογοήτευση που δεν έχεις κανέναν έλεγχο σε ό,τι κάνουν και δεν έχει καν νόημα».

«Δεν βγάζω ένα πλήρες εισόδημα. Βγάζω όμως ένα πολύ ξεκάθαρο χαρτζιλίκι, πουλώντας σε ανθρώπους κυρίως μικρότερης ηλικίας, παλιά βινύλια δικά μου ή του πατέρα μου», λέει μιλώντας στο iefimerida o Παύλος Π. (δεν επιθυμεί να πει το επώνυμό του). «Τα τελευταία χρόνια όμως, με την ραγδαία αύξηση πωλήσεων του βινυλίου, αυτή η καθημερινή μου ενασχόληση έχει καταντήσει σχεδόν πλήρης εργασία, καθώς περνάω πολλές ώρες την ημέρα πάνω από το Discogs. Θέλει πολύ ενασχόληση με το αντικείμενο: συχνά λέω σε γνωστούς που είναι χρήστες του ιστότοπου ότι "αν το αφήσεις το Discogs, σε αφήνει και αυτό"».

Η αναγέννηση του βινυλίου

Η πολυθρύλητη αναγέννηση του βινυλίου συνέβη παράλληλα με την ανάπτυξη του Discogs, καθιστώντας τον ιστότοπο αρκετά ενσωματωμένο σε κάθε επιχείρηση δίσκων - ανεξάρτητα από το αν μια επιχείρηση διαθέτει ένα φυσικό κατάστημά της. Μια σημαντική αλλαγή στον ιστότοπο, λοιπόν, θα μπορούσε να σημαίνει μια σημαντική αλλαγή στην αγορά δίσκων στο σύνολό της.

Πίσω από τα παράπονα των πωλητών κρύβεται ένα είδος απογοήτευσης, η αίσθηση ότι αυτό που μέχρι πρότινος αποτελούσε ένα ασφαλές καταφύγιο για τους πάσης φύσεως music nerds και συλλέκτες που αγόραζαν και πουλούσαν δίσκους αξίας δυο ή τριών ευρώ απειλείται - ότι ενδεχομένως και να παρακμάσει μια ακόμη απομακρυσμένη γωνιά του διαδικτύου που δεν ήταν ακόμη ένα ιντερνετικό μεγαθήριο τύπου Spotify.

«Όταν δημιουργείται οποιαδήποτε κοινότητα γύρω από μια επιχείρηση και την "πειράζεις" λίγο, αλλάζοντας τις... εργοαστασιακές της ρυθμίσεις, τότε θα αναστατώσεις πολλούς ανθρώπους», λέει ο Martin.

Πότε ξεκίνησαν τα προβλήματα

Τα προβλήματα ξεκίνησαν όταν η εταιρεία αύξησε την αμοιβή/προμήθειά της από 8 σε 9% στις 22 Μαΐου του 2023, και άρχισε να χρεώνει για πρώτη φορά την ίδια αμοιβή στα έξοδα αποστολής, ένα αρκετά μεγάλο ζήτημα αν αναλογιστεί κανείς πόσο εκτεταμένη είναι η διεθνής αγορά δίσκων και βινυλίως.

Μέχρι το 2023, μια από τις... ομορφιές του Discogs ήταν η εύρεση και η αγορά σπάνιων δίσκων από πωλητές στην Ιαπωνία ή τη Γερμανία: π.χ. ήταν σπουδαίο να βρεις το ντεμπούτο άλμπουμ του τζαζίστα Cannonball Adderley από έναν πωλητή στην Ελβετία ή την Αυστρία. Τώρα όμως, ο ιστότοπος παίρνει όλο και μεγαλύτερα κομμάτια της πίτας από τέτοιου είδους πωλήσεις.

«Δεν μοιάζει μεγάλη η διαφορά από το 8 στο 9%, έτσι δεν είναι; Αλλά ξέρεις πόσα έσοδα είναι για το Discogs αυτό το 1%, όταν μιλάμε για δυο και τρία εκατ. πωληθέντα τεμάχια κάθε μήνα; Κάνε εσύ τον πολλαπλασιασμό», μου λέει ο Παύλος.

Η Discogs απέδωσε την ανάγκη αύξησης των τελών στις «σημαντικές επενδύσεις της τα τελευταία χρόνια για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με διάφορα ρυθμιστικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής υποστήριξης και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής». Η εταιρεία δήλωσε ότι η αλλαγή θα της επιτρέψει «να συνεχίσει να αφιερώνει πόρους για τη συντήρηση της αγοράς Discogs και να αναπτύσσει καλύτερα εργαλεία για τη συλλογή, την πώληση και την απόλαυση της μουσικής».

Η πονηριά του Discogs

Για να αντισταθμίσει τα χαμένα έσοδα, το Discogs πρότεινε στους πωλητές να χρησιμοποιήσουν ένα εργαλείο που είχε δημιουργήσει για να αυξήσουν τις τιμές όλων των αποθεμάτων τους κατά ένα μικρό ποσοστό. Ένα άλλο μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Discogs προς τους πωλητές πρότεινε να προσφέρουν δωρεάν αποστολή, χωρίς να υπολογίζεται το γεγονός ότι ο πωλητής θα έπρεπε τότε είτε να καλύψει αυτό το κόστος από την τσέπη του είτε να το ενσωματώσει στην τιμή του δίσκου - γεγονός που θα είχε, φυσικά, ως αποτέλεσμα να καταλήγει το ίδιο ποσό χρημάτων στο Discogs!

Ουσιαστικά, οι πωλητές κλήθηκαν να αυξήσουν τις τιμές τους ή/και να προσφέρουν δωρεάν αποστολή - δύο επιλογές που απειλούν τα βασικά τους κέρδη. «Το e-mail αυτό μάς παρουσιάστηκε με την μορφή τελεσιγράφου»», λέει ο Martin και ο Παύλος προσθέτει ότι «ποτέ μου δεν τα πήγαινα καλά με την λογική "take it or leave it". Είμαστε και εμείς εδώ, αγαπημένο Discogs. Πορευόμαστε μαζί σε αυτό».

Μετά ήρθε ένα [από τότε διαγραμμένο] viral ποστάρισμα στο Twitter από τον επικεφαλής της εταιρείας, Mike Simonetti, που θρηνούσε «την πτώση του Discogs». Ο Simonetti έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση των τελών και στη συνέχεια την αύξηση των τιμών, την αυξανόμενη εισροή απατεώνων, την αύξηση των εξόδων αποστολής και τη δυσλειτουργία του ίδιου του ιστότοπου, μεταξύ άλλων.

«Είχαμε κάπως πιστέψει εμείς οι πωλητές ότι το Discogs ήταν με το μέρος μας», λέει ο Gene Melkisethian, ο οποίος διευθύνει το Joint Custody, ένα δισκοπωλείο στην Ουάσινγκτον, DC, και πουλάει στο Discogs. «Αλλά όταν άρχισαν να χρεώνουν τέλη για τα μεταφορικά, αισθάνθηκα σαν να με τιμωρεί για κάτι».

«Στην επικοινωνία τους, ήταν πέρα για πέρα προσβλητικός ο τρόπος που το διατύπωσαν. Όπως, «Ω, μπορείτε απλά να μην χρεώνετε τα έξοδα αποστολής»», λέει ο πωλητής από το Κονέκτικατ. «Η ξαφνική αύξηση των τελών ήταν ένα τεράστιο, τεράστιο πλήγμα για πολλούς ανθρώπους».

«Εγώ τότε άρχισα να απομακρύνομαι σιγά σιγά από το Discogs», λέει ο Παύλος. «Δεν θα σου πω ότι "έκλεισα το λογαριασμό μου και έφυγα", γιατί αυτό δεν μπορείς να το κάνεις. Δεν μπορείς να κόψεις τόσο εύκολα τον ομφάλιο λώρο της εξάρτησης, είτε τον συναισθηματικό, είτε τον πράκτικό, τον οικονομικό. Αλλά δεν σου κρύβω ότι πάγωσα. Ξενέρωσα. Και η σχέση μου με το Discogs δεν ήταν ποτέ ξανά η ίδια, έκτοτε».

Οι αλλαγές αυτές συνέπεσαν επίσης, χρονικά, με το τέλος του φαινομένου που δημιουργήθηκε κυρίως μέσα στην πανδημία: η απότομη αύξηση πωλήσεων βινυλίων ξεφούσκωσε απότομα το 2023, αμέσως μετά από μια τριετία (2020-2022) που πήρε τα πάνω της. Τότε που οι άνθρωποι που ήταν ήδη λάτρεις του βινυλίου είχαν κολλήσει στο σπίτι με τα πικάπ τους και δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα άλλο από τα εξής δυο πράγματα: είτε να ακουν (παλιά) μουσική, είτε να αγοράζουν (νέα) μουσική.

Ο Melkisethian λέει ότι οι πωλήσεις του στην πραγματικότητα αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, παρά το γεγονός ότι οι πωλήσεις του στα φυσικά καταστήματα... κυριολεκτικά εξαφανίστηκαν.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η έκρηξη αυτή μεταξύ 2020-2022 διόγκωσε απότομα και αδικαιολόγητα τις τιμές των δίσκων. Οπότε, τώρα, με τις ακόμη υψηλότερες χρεώσεις που επιβάλλει το Discogs, η πτώση των πωλήσεων που ήταν σχεδόν αναπόφευκτη μετά το λουκέτο έγινε ακόμη πιο απότομη για καταστήματα και πωλητές.

«Μέσα στο 2024 πούλησα το 1/3 ή 1/4 όσων πούλησα τις δυο χρονιές της πανδημίας, το 2020 και 2021. Από τα τέλη του 2022 και μετά, με πήρε η κάτω βόλτα», παραδέχεται ο Παύλος.

«Έχουν την εντύπωση ότι έχουν το μονοπώλιο»

Ακόμη και με όλα αυτά τα αυξανόμενα κόστη, το Discogs πάντως εξακολουθεί να είναι λιγότερο ακριβό από εναλλακτικές όπως το eBay.

«Το eBay έχει πολύ μεγαλύτερη βάση χρηστών, οπότε για το μικρό επιπλέον κόστος δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα», λέει ο Martin, ο οποίος λέει ότι, για τον ίδιο, οι αμοιβές του eBay είναι συνήθως περίπου 1% υψηλότερες από αυτές του Discogs. Πουλάει κυρίως καινούργια βινύλια και χρησιμοποιεί το Amazon, το Walmart, το eBay και το Discogs, μαζί με τη δική του ιστοσελίδα, apocalypsevinyl.com.

«Οι άνθρωποι του Discogs έχουν την εντύπωση ότι έχουν το μονοπώλιο», λέει ο πωλητής του Κονέκτικατ. «Τα τέλη ήταν σχετικά χαμηλά, αλλά τώρα που είναι υψηλότερα, δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος να το χρησιμοποιήσει κανείς πια». Μετά τις πρόσφατες αλλαγές, μείωσε τις τιμές του για να αντισταθμίσει τα υψηλότερα έξοδα αποστολής και αναγκάστηκε να θεσπίσει ένα ελάχιστο όριο παραγγελίας.

«Έλλειψη επικοινωνίας και υποστήριξης»

Η ίδια η ιστοσελίδα αποτελεί συχνή πηγή παραπόνων, όπως και η έλλειψη υποστήριξης. «Υποθέτω ότι το πιο εμφανές πράγμα ήταν η έλλειψη ενημερώσεων ή επικοινωνίας εκ μέρους τους», λέει ο Melkisethian, ο οποίος πουλάει στο Discogs από το 2011. «Ήταν λίγο... γραφικό τότε, αλλά δεν έχει βελτιωθεί καθόλου. Στην πραγματικότητα έχει χειροτερέψει μόνο, πράγμα που είναι κάπως αστείο - αλλά γνωρίζοντας πόσα χρήματα τους έχω δώσει εγώ και άλλοι άνθρωποι, σε κάνει να αναρωτιέσαι "ποιος κυβερνάει αυτό το καράβι";».

«Ξέρεις ποιο είναι το χειρότερο;», μου αντιτείνει ο Παύλος. «Οχι να σου απαντάνε αρνητικά σε κάτι, αλλά να μην ασχολούνται. Αντέχω από το Discogs να μου πει "Ξέρεις κάτι ρε φίλε; Δεν μπορώ να σε βοηθήσω σε αυτό, βγάλ' τα πέρα μόνος σου". Αλλά αυτό που με ρίχνει ψυχολογικά είναι ότι, ενώ είμαι μέρος και κομμάτι αυτής της κοινότητας, με αγνοούνε επιδεικτικά. Πρέπει να σηκώσω το τηλέφωνο και να πάρω τηλέφωνο. Και μη νομίζεις ότι δεν το έχω προσπαθήσει. Αλλά όσο άκρη έβγαλες εσύ από αυτούς, άλλο τόσο έβγαλα και εγώ».

Τον ρωτάω να μου πει ένα παράδειγμα ασυνεννοησίας: «το πιο απλό, αυτό που έχει συμβεί σε όλους μας. Ένα πρόβλημα με το κουμπί επιστροφής χρημάτων της πλατφόρμας. Η Discogs είπε ότι έφταιγε η PayPal και η PayPal είπε ότι έφταιγε η Discogs», λέει. «Ξέρεις τι ζόρι τράβηξα εκείνη την ημέρα, μέχρι να διασφαλίσω ότι οι πελάτες μου θα αποζημιωθούν; Μου ανέβηκαν οι σφυγμοι -και ήμουν έτσι για τέσσερις ώρες, μέχρι να βρώ από μόνος μου τρόπο να λυθεί το ζήτημα».

«Υπάρχουν πολλά καλά πράγματα στο Discogs και νομίζω ότι το Discogs αξίζει να αγωνιστούμε και να το σώσουμε», λέει ο Melkisethian. «Νομίζω ότι εξακολουθεί να είναι περισσότερο καλό παρά κακό. Αλλά οι άνθρωποι στο Discogs πρέπει να γνωρίζουν τι είναι αυτό το κάνει ξεχωριστό - να σκέφτονται τα μικρά δισκοπωλεία και τους απλούς πωλητές που αποτελούν την καρδιά της επιχείρησής τους».

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr