Η υπαρξιακή κρίση της Δύσης και το ελληνικό μάθημα

09:56 17/12/2024 - Πηγή: iEfimerida

Η διαπίστωση ότι έχουμε περάσει σε μια νέα περίοδο αστάθειας και αβεβαιότητας στη διεθνή σκηνή επιβεβαιώνεται από μια αλληλουχία γεγονότων που συμβαίνουν την τελευταία διετία: Πόλεμος στην Ουκρανία, στην καρδιά της Ευρώπης. Γενικευμένη κρίση στη Μέση Ανατολή, από τη Γάζα ως το Λίβανο και τώρα πια και στην Συρία.

Επικίνδυνη κλιμάκωση της αντιπαράθεσης Τουρκίας - Ισραήλ. Ένας νέος πρόεδρος τις ΗΠΑ, τόσο απρόβλεπτος και συγκρουσιακός που προκαλεί ανασφάλεια

και μόνο με την εκλογή του. Και μια Ευρώπη χωρίς ξεκάθαρο ενιαίο προσανατολισμό στο νέο κόσμο, με προφανές έλλειμμα ηγεσίας και τις δυο μεγάλες χώρες της - αυτή με την πιο ισχυρή Οικονομία (Γερμανία) και αυτή με την πιο ισχυρή Άμυνα (Γαλλία) - εν μέσω πολιτικής κρίσης.

Βρισκόμαστε ενώπιον μιας μεγάλης διεθνούς πρόκλησης.
Έχουν ρευστοποιηθεί πλέον όλα τα αναλυτικά σχήματα που προσπαθούν να κατανοήσουν και να ταξινομήσουν τον κόσμο.
Ο κόσμος δεν είναι πια μονοπολικός και έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα «η ευρωπαϊκή υπνοβασία είναι άκρως επικίνδυνη, κι αυτό αφορά την ευρωπαϊκή δημοκρατία συνολικά, όχι μόνο την ευρωπαϊκή άμυνα» όπως εύστοχα επεσήμανε ο Ευάγγελος Βενιζέλος στην εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου «Η θεωρία της συνταγματικής πράξης». Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είπε μια σκληρή αλήθεια που δεν μπορούμε και δεν πρέπει να αγνοήσουμε: «Η κρίση της Δύσης δεν είναι μόνο στρατηγική, είναι υπαρξιακή. Ο πυρήνας της Δύσης που είναι η δυτική δημοκρατία, η φιλελεύθερη δημοκρατία, έχει αλλοιωθεί επικίνδυνα, η δημοκρατία μας έχει γίνει φοβική, τρέμει ενόψει του αποτελέσματος των εκλογών κάθε φορά σε κάθε χώρα. Φοβάται τους λαούς, τα εκλογικά σώματα, και τις επιλογές τους.
Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη αλλοίωση του δημοκρατικού κεκτημένου. Έχει διαταραχθεί η σχέση της κοινωνίας, των εκλογικών σωμάτων, με τους δημοκρατικούς θεσμούς.» 

Αυτή η κρίση της δημοκρατίας, που την είδαμε στις ΗΠΑ, τη βλέπουμε στην Γαλλία και υπάρχει κίνδυνος να τη δούμε ακόμη και στην Γερμανία, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη νέα διαχωριστική γραμμή που κάνει την εμφάνισή της τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στις λεγόμενες «συστημικές» και τις «αντισυστημικές δυνάμεις». Μια διαχωριστική γραμμή που έρχεται να αντικαταστήσει στις περισσότερες δυτικές δημοκρατίες αυτή που ίσχυε επί πολλά χρόνια και στηριζόταν σε σαφείς ιδεολογικές διαφορές.

Είναι προφανές ότι μας χρειάζονται νέα εργαλεία για να αναλύσουμε το σύγχρονο κόσμο και όλα δείχνουν ότι θα χρειαστούμε και νέες πολιτικές προτάσεις υπέρβασης της σημερινής κρίσης. Η Δύση - στην οποία ανήκει και η χώρα μας - παραμένει ισχυρή και εξακολουθεί να έχει μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η υπαρξιακή της κρίση, ωστόσο, μπορεί να την οδηγήσει σε σοβαρά λάθη και παραλείψεις. Ήδη, η στάση της τόσο στον πόλεμο Ουκρανίας - Ρωσίας όσο και στην Μέση Ανατολή δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη.

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και μετά τη χρεωκοπία και τα μνημόνια είναι μια από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που εκπέμπουν μια εικόνα σταθερότητας. Η αλήθεια είναι ότι την υπαρξιακή μας κρίση τη ζήσαμε με τον πιο δραματικό τρόπο τα προηγούμενα χρόνια και φαίνεται να την έχουμε αφήσει πίσω μας. Είναι, ωστόσο, χρήσιμο να αντιληφθούμε ότι η προϋπόθεση προκειμένου να μην επιστρέψουμε στην κρίση και να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και τις αβεβαιότητες του νέου κόσμου, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή μας, είναι να μην αφήσουμε να διαταραχθούν οι σχέσεις της κοινωνίας και του εκλογικού σώματος με τους δημοκρατικούς μας θεσμούς. Η λειτουργία της Δημοκρατίας - που δεν είναι ευθύνη μόνο μιας κυβέρνησης αλλά πολύ περισσότερων δυνάμεων - είναι βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη, την πρόοδο αλλά και την προστασία των εθνικών μας συμφερόντων.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr