Ένα βήμα μπροστά η κοινωνία, δύο ο άνθρωπος

13:37 5/2/2014 - Πηγή: KoolNews

Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο περίπου, δηλαδή λίγο πριν τις εκλογές του 2012 και μέχρι σήμερα γίνεται καθημερινή σπέκουλα ad nauseam για την ανάπτυξη της Ελλάδας, για το πρωτογενές πλεόνασμα και όλα αυτά που επιδαψιλεύουν στη χώρα πολιτικοί και οικονομικοί άρχοντες εντός κι εκτός αυτής.

Γράφει ο Στέργιος Πουλερές

Είναι μάλιστα συχνή η χρήση της φράσης «η Ελλάδα έχει

γίνει φιλέτο για τις ξένες επενδύσεις» και κυνηγάμε αρειμανίως και με το τουφέκι τον οποιονδήποτε εκφράσει τη σκέψη να ρίξει ρευστό στην ελληνική επικράτεια. Ταυτόχρονα βέβαια – ανοίγω μια παρένθεση-τον φέρνουμε αντιμέτωπο με το αρτηριοσκληρωτικό σύστημα και με τους Βίκινγκς του κρατικού μηχανισμού, τις διανεμητικές ομάδες όπως τις αναφέρει ο καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο ΠΑ.ΠΕΙ., Θοδωρής Πελαγίδη.

Οι ομάδες αυτές μαζί με τους πολιτικούς, είτε τους καθήμενους στα ανώτατα αξιώματα είτε τους παρακείμενους σε αυτούς έχουν στήσει ένα κομματικό φουτμπόλ και εμποδίζουν μια ιδιωτική πρωτοβουλία. Ένα κατά Μουζέλη σμιθιανό σύστημα κοινωνίας πολιτών.

Κλείνω την παρένθεση και συνεχίζω σε αυτό που θέλω να καταλήξω. Έγινε λοιπόν μια μεγάλη κατά πως ευαγγελίζονται προσπάθεια για να μετατραπεί η χώρα σε έναν παράδεισο επενδύσεων. Μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Μια πολύ ωραία βιτρίνα εν ολίγοις.

Μόνο που… ξέχασαν πως όταν ο πελάτης θα δει την ωραία βιτρίνα και θα πάρει την απόφαση να μπει στο μαγαζί θα αντικρύσει το άκρον άωτον: ένα μέρος που έχει χρόνια να καθαριστεί, με σκόνη, έντομα και τους υπαλλήλους του με σκισμένα ρούχα και ξερακιανούς.

Όπου υπαλλήλους βάλτε Έλληνες και αντιλαμβάνεστε ότι πλέον ο δυτικός κόσμος με την Ελλάδα ως Δούρειο Ίππο νοιάζεται για την καλή βιτρίνα και την καλοπέραση των έξω και φέρνει την έσχατη εξαθλίωση στους ενόντες.

Κι αυτό όχι γιατί θρέφονται με μια κακία προς τους συνανθρώπους τους. Αντιθέτως, το κίνητρο τους είναι η πρόοδος της κοινωνίας στην οποία ζούνε οι συνάνθρωποι. Society above all που λένε και στο χωριό μου.

Λίγο αργά βέβαια το θυμήθηκαν κι αυτοί κι εμείς, αφού η αντίθετη λογική είναι που μας οδήγησε εδώ. Η κοινωνία υπό εμού και των συν εμώ.

Αν το καλοσκεφτούμε ο 20ος αιώνας ήταν η εφαρμογή της αντίληψης αυτής, της καθυπόταξης του ανθρώπου, της στροφής του βλέμματος του επί και υπό της γης.

Κάθε βήμα εξέλιξης της κοινωνίας αποτελούσε αφής στιγμής δύο βήματα πίσω για την ανθρώπινη υπόσταση. Κάθε δεκαετία ο ρυθμός αυτού του τάνγκο γινόταν όλο και πιο ραγδαίος για να τον αντικρύζουμε σήμερα στη μεγαλύτερη του επιτάχυνση.

Για να γίνει κατανοητό παίρνουμε ως δεδομένο κι αυταπόδεικτο ότι κάθε τεχνολογική ή άλλη εξέλιξη της κοινωνίας πήγαζε από την ανάγκη των ανθρώπων να διευκολύνουν τη ζωή τους. Αύξαναν όμως τις απαιτήσεις τους προς τους άλλους.

Τους ζητούσαν να ρομποτοποιούνται διαρκώς με ραγδαίους ρυθμούς. Ο επιμερισμός της εργασίας αφού πρώτα λοξοδρόμησε απ΄όσα έλεγαν οι φιλόσοφοι του 18ου και 19ου αιώνα, μπήκε στις ράγες της μηχανικής κοινωνίας.

Και δεν αναφέρομαι απλώς στον άνθρωπο που λειτουργεί μηχανικά στη δουλειά του. Σηκώνεται δηλαδή κάθε μέρα, κάνει μια συγκεκριμένη διαδρομή και ορισμένες κινήσεις. Αλλά αυτό που υφίσταται ο άνθρωπος σήμερα είναι κάτι πολύ πιο ουσιώδες και βαθύ: την καταστρατήγηση του βιολογιού του ρολογιού.

Κάτι που σημειώνεται σε διεθνικό, διατομικό και ενδοατομικό επίπεδο.

Αυτό μπορεί να το αντιληφθεί κανείς αν δει πως λειτουργούν οι μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων. Που τη μία μέρα δουλεύεις 22:00-06:00 και την άλλη το ωράριο σου αλλάζει.

Αυτομάτως οι βιολογικές σου ανάγκες και ο οργανισμός σου δεν προλαβαίνει να συνηθίσει σε κάτι και βαράει διάλυση. Σαν να του αλλάζεις καθημερινά τη μπαταρία. Από κτίσεως κόσμου ο άνθρωπος μάθαινε να προσαρμόζεται και να επιβιώνει. Σε τέτοιους ρυθμούς όπως οι σημερινοί και σε κοινωνίες της διακινδύνευσης που βάλλονται από κάθε λογής ρίσκο, ο άνθρωπος δεν έμαθε ποτέ να προσαρμόζεται. Δεν υπάρχει χρόνος να συνηθίσει.

Στόχος της κοινωνίας είναι αυτός: να γίνει ο άνθρωπος τόσο ευπροσάρμοστος από μέρα σε μέρα, ώρα σε ώρα που είναι ένα εν δυνάμει ρομπότ. Πατάς το κουμπί και έχεις αυτό που θες.

Ο άνθρωπος νοιάστηκε τόσο πολύ να ξεχωρίσει από τα ζώα και να αυξήσει τις διαφορές του από αυτά που έφτασε στο άλλο άκρο και ομοιάζει σε μηχανές.

Κάποτε, πριν από 46 χρόνια, ο Λούις Μάμφορντ περιέγραψε μια κοινωνία που φανταζόταν ότι θα εμφανιστεί σε 3 αιώνες το λιγότερο. Μια κοινωνία όπου μια μικρή κάστα ανθρώπων θα καθορίσει την τύχη των υπολοίπων. Η αποπροσωποποίηση και η δημιουργία μιας μάζας που δεν έχει έναν ανώτερο σκοπό στη ζωή, αλλά την αυτοδιάθεση της στην υπηρεσία των λίγων ήταν ο μίτος της σύστασης αυτής της κοινωνίας.

Με σύμμαχο του την τεχνολογία ο άνθρωπος θα ήταν μεν κυρίαρχος πάνω σε κάθε φυσικό στοιχείο και φαινόμενο, αλλά θα είχε απεμπολίσει τόσο πολύ μακριά του το οργανικό περιβάλλον που θα ήταν και τύποις μια μηχανή. Τελικό στάδιο αυτής της κοινωνίας θα ήταν το «omega-point» κάτι σαν το σημείο μηδέν. Σε αυτή την κατάσταση δε θα είχε απομείνει τίποτα από την αυτόνομη φύση του ανθρώπου και το στοιχείο της έκπληξης, της αλλαγής, ώστε ο κόσμος θα ήταν γεμάτος από ορισμένη και οργανωμένη ευφυΐα. Ένα παντοδύναμο και παγκόσμιο στρώμα αφηρημένου νου χωρίς αγάπη, συναισθήματα και ζωή.

Μπορεί να φαίνεται μακάβριο αυτό το φουτουριστικό κατασκεύασμα και υπερβολικό, αλλά μέχρι κάποιο σημείο φαίνεται πως ο Μάμφορντ κάτι διείδε.

Ο άνθρωπος όμως δεν είναι μόνο αυτό. Δεν είναι μόνο η υπεροχή έναντι της φύσης. Αλλά και η υπεροχή έναντι του ίδιου του μυαλού, η διάνοιξη των νοηματικών του ορίων καθώς και των αντιλήψεων του.

Η τελετουργία, τα έθιμα, η ζωγραφική, η γλυπτική, η ποίηση, ο κινηματογράφος, ο χορός, η μουσική, η φιλοσοφία, η επιστήμη, η μυθιστορία, η θρησκεία…όλα αυτά έγιναν την εποχή της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού ισάξιες των βιολογικών αναγκών του ανθρώπου.

Αποτελούσαν της προ και μετά δουλειάς δραστηριότητες που τον αναζωογονούσαν και τον όπλιζαν με κουράγιο για να δουλέψει. Αυτές οι αξίες στην τελική, έδιναν ουσία στην παραγωγή και την κατανάλωση του.

Αυτές αποτέλεσαν την εξωτερίκευση της πανταχόθεν ανάγκης του να επιστρέψει στον προαιώνιο του εαυτό. Ήταν το έρμα του για να εκφράσει την επιθυμία του να δει εντός του καθώς και αυτό που θα ήθελε να δει.

Όλες αυτές οι αξίες αποτέλεσαν το σανό της εργασίας και αυτή τους το ανταποδίδει με την ανελέητη συμπεριφορά της να τις καταρρίψει.

Αν λοιπόν στόχος είναι αυτός τότε το καράβι οδηγείται στα βράχια…