Άγνωστη φράση η «ελευθερία του Τύπου» στην Ελλάδα

18:11 28/2/2014 - Πηγή: Attiki Press

από τη Σέβη Σαλαγιάννη ([e-mail])

Ως παράλληλες ευθείες που δεν έχουν σημείο τομής μοιάζουν οι λέξεις «ελευθερία» και «Τύπος» στην περίπτωση της Ελλάδας. Οι συνταγματικές θεσπίσεις υποτίθεται ότι προασπίζουν το δικαίωμα αυτό, εντούτοις η πρόσφατη μελέτη των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF) έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που λίγο-πολύ είναι γνωστό από πληθώρα συμβάντων: Ο Τύπος στην Ελλάδα βρίσκεται λίγο-πολύ

στο σκοτάδι.

Ο ρόλος της δημοσιογραφίας και το κατά πόσο αυτή είναι πλήττεται στην προσπάθειά της να είναι ελεύθερη παρουσιάζεται στην έκθεση του RSF. Όπως επισημαίνεται, ιδιαιτέρως μετά την οικονομική κρίση, η ελευθερία του Τύπου δοκιμάζεται, κάτι που προβληματίζει καθώς η τελευταία αποτελεί πυλώνα της δημοκρατίας.

«Βουτιά» στην 99η θέση για την Ελλάδα

Η Ελλάδα στη σχετική κατάταξη του RSF για το 2014 βρίσκεται με ελάχιστη διαφορά πάνω από τη Βουλγαρία (σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες), ενώ στο σύνολο των χωρών καταφέρνει να φτάσει μόλις στην 99η θέση παγκοσμίως αναφορικά με την ελευθερία του Τύπου. Μάλιστα, η Ελλάδα υποχωρεί κατά 14 θέσεις σε σχέση με το 2013 στην παγκόσμια κατάταξη, καταφέρνοντας έτσι να φιγουράρει προτελευταία στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Περιστατικά «φίμωσης» της ελευθερίας του Τύπου

Με το εν μία νυκτί «μαύρο» της ΕΡΤ και τα περιστατικά επίθεσης σε δημοσιογράφους, τόσο κατά τη διάρκεια κάλυψης διαδηλώσεων, όσο και της ανοιχτής στοχοποίησής τους από τη Χρυσή Αυγή, η χώρα καταφέρνει «με το σπαθί της» να κατρακυλήσει στη θέση αυτή. Αυτό περιγράφει και το RSF στην έκθεσή του, δίνοντας ιδιαίτερη βάση στο κλείσιμο της δημόσιας τηλεόρασης και τις εξελίξεις έκτοτε.

«Σε μία μάχη για “ψαλίδισμα” δαπανών, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς προχώρησε σε μία απόφαση άνευ προηγουμένου για χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Με την τρόικα να πιέζει προς την κατεύθυνση αυτή, έβαλε “λουκέτο” στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα, που είχε τέσσερα κανάλια και πέντε ραδιοσταθμούς», αναφέρεται. «Λίγες ώρες αφού ενημερώθηκε η ΕΡΤ για την απόφαση, το μαύρο με την ένδειξη "χωρίς σήμα" άφησε με ανοιχτό το στόμα την Ευρώπη, καθώς και όλον τον κόσμο», προστίθεται στην έκθεση. «Υπό την διεθνή πίεση, η κυβέρνηση τελικώς ανακοίνωσε τη δημιουργία νέου κρατικού φορέα, ο οποίος φέρει την ονομασία ΝΕΡΙΤ», συμπληρώνεται.

Αυτή η εξέλιξη όμως δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό «φίμωσης» του Τύπου στη χώρα. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται και στην ανασφάλεια που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι και οι ρεπόρτερ κατά τη διάρκεια επιτέλεσης του δημοσιογραφικού έργου τους. «Δημοσιογράφοι που καλύπτουν τις συχνές διαδηλώσεις έχουν πέσει θύματα βίας τόσο από την αστυνομία, όσο και από διαδηλωτές που τους κατηγορούν για συνεργασία με την κυβέρνηση», γράφει η έκθεση, η οποία εξετάζει και την περίπτωση της Χρυσής Αυγής για το θέμα αυτό.

«Η κατάσταση γύρω από την ασφάλεια των δημοσιογράφων έχει επιδεινωθεί με την άνοδο του νεοναζιστικού κόμματος της Χρυσής Αυγής», σημειώνεται από την RSF. «Τα ηγετικά στελέχη της και οι υποστηρικτές της στοχοποιούν ανοικτά δημοσιογράφους, οι σωματικές επιθέσεις αποτελούν συστηματικό φαινόμενο και την ίδια στιγμή αυξάνονται οι απειλές δολοφονίας», γράφει η έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα. Σημειώνεται επίσης ότι η Ελλάδα έχει επιδοθεί σε μία κατρακύλα συνολικά 50 θέσεων από το 2007 και έπειτα. Οι λιγοστοί εφοπλιστές και επιχειρηματίες που χρηματοδοτούσαν τα ΜΜΕ έχουν μεταφέρει τις επενδύσεις τους σε πιο προσοδοφόρες επενδύσεις, όπως σημειώνει το RSF, ο ένας οργανισμός μετά τον άλλον προχωρά σε απολύσεις, ενώ πέραν των οικονομικών δυσκολιών, τα ελληνικά ΜΜΕ έχουν άσχημη φήμη που είναι αποτέλεσμα χρόνων διαπλοκής.

Η κατάταξη άλλων χωρών

Πάντως στην έκθεση η χώρα που θεωρείται η πιο αφιλόξενη παγκοσμίως για το δημοσιογραφικό επάγγελμα, η Συρία, βρίσκεται στην 177η θέση από τις 180 της κατάταξης, όπως και πέρυσι, πάνω από μόλις τρία κράτη, όπου η κατάσταση παρέμεινε αμετάβλητη: το Τουρκμενιστάν (178η θέση), τη Βόρεια Κορέα (179η) και την Ερυθραία (180ή). Στον αντίποδα, η Φινλανδία καταφέρνει να διατηρήσει την πρωτιά της για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, ενώ αντιστοίχως την τριάδα κλείνουν, όπως και την περασμένη χρονιά, η Ολλανδία(2η θέση) και η Νορβηγία (3η). Ανάμεσα στις δύο ομάδες αυτές κρατών, οι περιοχές όπου ξέσπασαν ή συνεχίστηκαν ένοπλες συρράξεις ήταν αυτές η κατάταξη των οποίων επηρεάστηκε περισσότερο, κάτι που δεν προκαλεί καμιά έκπληξη. Το Μαλί έπεσε 22 θέσεις, φθάνοντας στην 122η της κατάταξης, ενώ η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία υπέστη την μεγαλύτερη πτώση από κάθε άλλη χώρα, χάνοντας 43 και πέφτοντας στην 109η.