Οι «άγνωστες ιστορίες» πίσω από τους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας

22:07 28/10/2016 - Πηγή: Attiki Press

Attikipress.gr |Ηλεκτρονική ενημέρωση.

Ξέρουμε άραγε όταν περπατάμε στο κέντρο της Αθήνας, ή σε κάποιο στενό της ποιος περπάτησε εκεί πριν πολλά- πολλά χρόνια; Γιατί ονομάζεται έτσι η πλατεία Συντάγματος και ποιοι βασιλιάδες, ποια σπουδαία πρόσωπα κρύβονται πίσω από κάθε δρόμο;

H «άγρια» Ομόνοια, κάποτε ήταν τόπος ειρήνης και στην πλατεία Κλαυθμώνος κάποιοι είχαν χύσει αμέτρητα δάκρυα. Ας δούμε μερικές γνωστές λεωφόρους, οδούς αλλά και κάποιες πλατείες από ποιους ανθρώπους και γιατί έχουν

πάρει τα ονόματά τους.

Αλεξάνδρας: Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της Πριγκίπισσας Αλεξάνδρας, κόρης του Βασιλέως Γεωργίου Α’ και της Όλγας κι αδελφή του μετέπειτα Βασιλέως Κωνσταντίνου Α’. Γεννήθηκε ως Πριγκίπισσα της Ελλάδας και Δανίας στην έπαυλη Μον Ρεπό της Κέρκυρας στις 30 Αυγούστου 1870. Παντρεύτηκε στις 5 Ιουνίου 1889 τον Μέγα Δούκα της Ρωσίας Παύλο Αλεξάντροβιτς στην Αγία Πετρούπολη, όπου και εγκαταστάθηκε μετά το γάμο της. Μαζί απέκτησαν τη Δούκισσα Μαρία Πάβλοβνα και τον Πρίγκηπα Ντμίτρι Πάβλοβιτς, ενός εκ των δολοφόνων του μοναχού Γκριγκόρι Ρασπούτιν το 1916. Πέθανε αιφνιδιαστικά 2 χρόνια αργότερα, λίγες μόλις ημέρες μετά τη γέννηση του γιου της (24 Σεπτεμβρίου 1891), σε ηλικία 21 ετών.

Ερμού: Η οδός Ερμού δεν ανήκει στις οδούς που δεν είχαν όνομα, καθώς ήταν μια από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες της Αθήνας και είχε πάρει το όνομά της από την εποχή του Όθωνα όπως η Πειραιώς και η Θεμιστοκλέους. Αντλεί την ονομασία του από τον Ερμή, αγγελιαφόρο των Θεών και προστάτη του εμπορίου και αναπτύσσεται παραλλήλως της οδού Ηφαίστου, όπου λειτουργεί το Δημοπρατήριο των Αθηνών.

Συγγρού: Λίγο πολύ, όλοι ξέρουμε τον Έλληνα τραπεζίτη από την Πόλη- ταυτόχρονα πολιτικός και εθνικός ευεργέτης. Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές σε ευαγή ιδρύματα, ενώ με τη διαθήκη του κληροδότησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό κράτος για την κατασκευή νοσοκομείων (Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός») και σχολείων και σε εθνικά ιδρύματα. O Συγγρός έχει χαρακτηριστεί από τους ιστορικούς ως ο πιο ισχυρός άνδρας της εποχής του μετά το Βασιλιά Γεώργιο Α΄ με αμφισβητούμενο ρόλο και αδιαμφισβήτητο φιλανθρωπικό έργο. Η σύλληψη της ιδέας κατασκευής του σύγχρονου δρόμου που ένωνε την Αθήνα με το λιμάνι του Φαλήρου έλαβε χώρα κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, περίοδο εκσυγχρονισμού και μεγάλων δημοσίων έργων, επί πρωθυπουργίας του Xαριλάου Τρικούπη (1881-1895). Η κατασκευή της λεωφόρου ξεκίνησε το 1898, βάσει σχεδίων που πραγματοποίησε ένας μηχανικός του στρατού, ο Ιωάννης Γενίσαρλης. Μεγάλο τμήμα του έργου χρηματοδοτήθηκε από κληροδοτήματα του Ανδρέα Συγγρού, του οποίου και το όνομα φέρει.

Σύνταγμα: Έως τις 3 Σεπτεμβρίου του 1843, ήταν γνωστή με το όνομα πλατεία Ανακτόρων ενώ στο σχέδιο πόλεως αναφερόταν ως Πλατεία Θουκυδίδου. Παρόλα αυτά ο εξεγερμένος λαός- υποστηριζόμενος και από τον στρατό- που απαιτούσε «Σύνταγμα», βροντοφωνάζοντας τη μόνη αυτή λέξη έξω από το παλάτι του Όθωνα, αποτέλεσε την αιτία της ονομασίας της εν λόγω πλατείας και της γύρω περιοχής σε Συντάγματος.

Χαμοστέρνας: Ένας από τους γνωστούς και ευρείς δρόμους των Αθηνών φέρει δύο ιστορικές ονομασίες: Καλλιρρόης και Χαμοστέρνας. Ξεκινά ως Καλλιρρόης από τις παρυφές του Αρδηττού, ακολουθεί με ακρίβεια τη διαδρομή του -καλυμμένου πλέον- ομώνυμου πανάρχαιου ρέματος, για να φτάσει και να διασχίσει τη λεωφόρο Συγγρού, και συνεχίζοντας τη διαδρομή του φτάνει μέχρι το ύψος των Πετραλώνων (οδός Θεσσαλονίκης). Από εκεί μετονομάζεται σε Χαμοστέρνας και ο δρόμος συνεχίζει το διάβα του μέχρι να βρει τα «σίδερα», δηλαδή τη λεωφόρο Κωνσταντινουπόλεως. Είναι από τις περιπτώσεις όπου το όνομα ενός δρόμου διατηρεί στην επικαιρότητα πλήθος γνωστών και άγνωστων ιστορικών στοιχείων. Διότι στην περιοχή αυτήν υπήρχε πράγματι η Χάμω Στέρνα, μια ανοικτή υδατοδεξαμενή που δεχόταν νερό από υδραγωγείο του Βουνού. Υπήρχε, λοιπόν, και βουνό εκεί, αλλά με το πέρασμα των χρόνων έχασε την ακμή και το ύψος του. Θυσιάστηκαν και ισοπεδώθηκαν τα πάντα, για να φιλοξενηθούν κοινωφελείς εγκαταστάσεις (σχολεία, παιδικός σταθμός, ΙΚΑ και πράσινο). Το τοπωνύμιο, ωστόσο, έμεινε και αναφέρεται στα συμβόλαια για να ορίζει μεγαλύτερη περιοχή του Ταύρου. Πέραν των Φυλακών Συγγρού, που είχαν ανεγερθεί στην περιοχή αυτήν και για τις οποίες γράψαμε άλλοτε, η ευρύτερη περιοχή της Χαμοστέρνας άλλαξε όψη. Ηδη, το 1928, κυριαρχούσε η χρήση των σφαγείων, που επηρέαζε την εικόνα και τη λειτουργία της.

Πλατεία Ομονοίας Βρισκόμαστε στα μέσα του 19ου αιώνα, και οι αναταραχές στο κράτος οδηγούν όχι μόνο τον Βασιλιά Όθωνα εκτός Ελλάδας, αλλά και τον λαό στον σχηματισμό δύο αντίπαλων στρατοπέδων. Την δεκαετία του 1860 είχαν ξεσπάσει ταραχές στην Αθήνα και η αντιπαράθεση των δύο αντίπαλων πολιτικών ομάδων μαινόταν στους δρόμους του κέντρου, μέχρι που αποφάσισαν να δώσουν τα χέρια, μετά και την Έξωση του Όθωνα. Αυτή η κίνηση συμφιλίωσης ονομάστηκε «όρκος ομονοίας» και η ως τότε πλατεία Ανακτόρων, καθώς εκεί θα έχτιζε αρχικά ο βασιλιάς το παλάτι του, ονομάστηκε απλώς «Ομόνοια».

Πλατεία Κλαυθμώνος Τον 19ο αιώνα υπήρξε τμήμα του πρώτου βοτανικού κήπου της Αθήνας, που τον οργάνωσε η ίδια η βασίλισσα Αμαλία, η οποία διέμενε στο απέναντι κτίσμα μέχρι να χτιστεί το Ανάκτορο (η σημερινή βουλή). Στην ίδια περιοχή όμως βρισκόταν και το Υπουργείο Εσωτερικών. Στα καφενεία γύρω του συγκεντρώνονταν συνήθως οι απολυμένοι του δημοσίου στα τέλη του 19ου αιώνα και, σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής, «έκλαιγαν και οδύρονταν» για να τους μονιμοποιήσουν. Οι δημοσιογράφοι της εποχής λοιπόν, αποκαλούσαν την πλατεία «Κλαυθμώνος», ονομασία που έμεινε ως και σήμερα.

Σταδίου: Ένας από τους πρώτους δρόμους που χαράχτηκαν στο αρχικό πολεοδομικό σχέδιο της σύγχρονης Αθήνας, η Σταδίου θα έφτανε μέχρι το Παναθηναϊκό Στάδιο, από το οποίο πήρε και το όνομά της. Το σχέδιο μπορεί να μην εφαρμόστηκε, και ο δρόμος να μην έφτασε τελικά ποτέ στο Καλλιμάρμαρο, αλλά του έμεινε το όνομά του. Για ένα διάστημα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η κεντρική αυτή οδός μετονομάστηκε σε Ουΐνστον Τσόρτσιλ, προς τιμή του βρετανού ηγέτη, πριν πάρει και πάλι το αρχικό της όνομα.

Φωκίωνος Νέγρη: Γνωστή από το κινηματογραφικό της «Ρεμάλι», πήρε την ονομασία της από έναν Έλληνα μεταλλειολόγο, ακαδημαϊκό και πολιτικό. Ο Φωκίων Νέγρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1846. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι, όπου και σπούδασε, ενώ εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1870. Πέντε χρόνια μετά διορίστηκε διευθυντής των μεταλλείων Λαυρίου και αργότερα ασχολήθηκε με την πολιτική. Εξελέγη πολλές φορές βουλευτής, διετέλεσε δήμαρχος Λαυρίου και κατά καιρούς ανέλαβε διάφορα υπουργεία. Μερίμνησε για την επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου της Ελλάδας, την καθιέρωση εκλογικών βιβλιάριων και την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων. Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας εξελέγη πρώτος πρόεδρος το 1927. Ο Φωκίων Νέγρης πέθανε στην Αθήνα το 1928.

Ασκληπιού: Ο Ασκληπιός ήταν ο πρώτος γιατρός της αρχαίας Ελλάδας. Γεννήθηκε το 1247 π.Χ στις ακτές του Ληθαίου ποταμού που διασχίζει τα Τρίκαλα, με πατέρα τον Ισχύ και μητέρα την Κορωνίδα. Ο Ασκληπιός σύλλεγε ιαματικά βότανα όπου μαζί με νερό δημιουργούσε τα φάρμακα και μετά τα πήγαινε στην Τρίκκη (αρχαία ονομασία των Τρικάλων).Έτσι δημιουργεί το πρώτο» υγιεινο-θεραπευτήριο » που αργότερα ονομάστηκε Ασκληπιείο. Πάνω από 347 Ασκληπιεία δημιουργήθηκαν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.Ο Ασκληπιός έδωσε την εντύπωση στον κόσμο ότι έχει θεϊκές δυνάμεις. Με τον Ιπποκράτη είχαν μια πολύ στενή σχέση και καμιά φορά ο Ασκληπιός τον αποκαλούσε «γιέ μου «.

Το άρθρο Οι «άγνωστες ιστορίες» πίσω από τους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας εμφανίστηκε πρώτα στο Alphafreepress.gr.