Λύματα Φουκουσίμα στον Ειρηνικό: Πόσο ανησυχητικό είναι;

10:09 6/7/2023 - Πηγή: Attiki Press

Η Ιαπωνία θα αρχίσει σύντομα να απελευθερώνει επεξεργασμένο ραδιενεργό νερό στον ωκεανό, μετά από την έγκριση από τον πυρηνικό παρατηρητή των Ηνωμένων Εθνών ενός αμφιλεγόμενου σχεδίου, 12 χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα. Το σχέδιο για την απελευθέρωση λυμάτων προετοιμάζεται εδώ και χρόνια, με τον υπουργό Περιβάλλοντος να έχει δηλώσει το 2019 ότι «δεν υπάρχουν άλλες επιλογές», καθώς ο χώρος εξαντλείται για τον περιορισμό του μολυσμένου υλικού. Ο Ραφαέλ Γκρόσι, επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας

(ΔΟΑΕ), έφθασε στην Ιαπωνία την Τρίτη για να επισκεφθεί τη Φουκουσίμα και να παρουσιάσει την έκθεση ασφαλείας του ΟΗΕ στον πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα.

Ωστόσο, η έγκριση του ΟΗΕ δεν αρκεί για να καθησυχάσει τους ταραγμένους κατοίκους γειτονικών χωρών και τους ντόπιους ψαράδες που ακόμη υφίστανται τις επιπτώσεις της καταστροφής του 2011. Ορισμένοι έχουν αμφισβητήσει τα ευρήματα του ΔΟΑΕ, με την Κίνα να υποστηρίζει πρόσφατα ότι η αξιολόγησή του «δεν αποτελεί απόδειξη της νομιμότητας» της απελευθέρωσης υγρών αποβλήτων της Φουκουσίμα.

This summer, Japan will begin pumping Fukushima water into the ocean. The plan will see more than a million tons of treated radioactive water released and take decades to complete. So how will it work? Let’s take a look https://t.co/g8AhoGoxMp pic.twitter.com/2IlIv4gkHd

— Reuters (@Reuters) July 5, 2023

Γιατί το κάνουν αυτό;

Ο καταστροφικός σεισμός και το τσουνάμι του 2011 προκάλεσαν ζημιές στα συστήματα παροχής ενέργειας και ψύξης του πυρηνικού εργοστασίου της Φουκουσίμα – με αποτέλεσμα οι πυρήνες των αντιδραστήρων να υπερθερμανθούν και να μολύνουν το νερό εντός του εργοστασίου με εξαιρετικά ραδιενεργά υλικά. Έκτοτε, διοχετεύεται συνεχώς νέο νερό για την ψύξη των υπολειμμάτων καυσίμων στους αντιδραστήρες. Ταυτόχρονα, έχουν διαρρεύσει υπόγεια και βρόχινα νερά, δημιουργώντας περισσότερα ραδιενεργά λύματα που πρέπει να αποθηκευτούν και να υποστούν επεξεργασία. Η κρατική Εταιρεία Ηλεκτρισμού του Τόκιο έχει κατασκευάσει πάνω από 1.000 τεράστιες δεξαμενές για να συγκρατήσει τους 1,32 εκατομμύρια τόνους λυμάτων – αρκετούς για να γεμίσουν περισσότερες από 500 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.

Αλλά ο χώρος εξαντλείται γρήγορα. Η εταιρεία λέει ότι η κατασκευή περισσότερων δεξαμενών δεν αποτελεί επιλογή και ότι πρέπει να απελευθερώσει χώρο προκειμένου να τερματίσει με ασφάλεια τη λειτουργία του εργοστασίου και να το αποσυναρμολογήσει.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;

Τα ραδιενεργά λύματα περιέχουν ορισμένα επικίνδυνα στοιχεία, αλλά η πλειονότητα αυτών μπορεί να απομακρυνθεί από το νερό, δήλωσε η Εταιρεία Ηλεκτρισμού του Τόκιο. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ένα ισότοπο υδρογόνου που ονομάζεται ραδιενεργό τρίτιο, το οποίο δεν μπορεί να απομακρυνθεί, καθώς δεν υπάρχει ακόμη διαθέσιμη τεχνολογία για κάτι τέτοιο. Αλλά η κυβέρνηση της Ιαπωνίας και ο ΔΟΑΕ υποστηρίζουν ότι το μολυσμένο νερό θα αραιωθεί σε μεγάλο βαθμό και θα απελευθερωθεί αργά σε βάθος δεκαετιών. Όπως διευκρινίζουν, η συγκέντρωση του τριτίου που θα απελευθερωθεί θα είναι στο ίδιο επίπεδο ή χαμηλότερη από την ποσότητα που επιτρέπουν άλλες χώρες και θα πληροί τους διεθνείς κανονισμούς ασφαλείας και περιβαλλοντικής προστασίας.

Υποστηρίζουν επίσης ότι το τρίτιο εμφανίζεται φυσικά στο περιβάλλον, από τη βροχή μέχρι το θαλασσινό νερό και το νερό της βρύσης, ακόμη και στο ανθρώπινο σώμα – επομένως η απελευθέρωση μικρών ποσοτήτων στη θάλασσα θα πρέπει να είναι ασφαλής. Οι γνώμες των ειδικών διίστανται ως προς τον κίνδυνο που ενέχει αυτό το εγχείρημα. Η καναδική Επιτροπή Πυρηνικής Ασφάλειας λέει ότι το τρίτιο είναι πολύ αδύναμο για να διαπεράσει το δέρμα – αλλά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου εάν καταναλωθεί σε «εξαιρετικά μεγάλες ποσότητες». Η Επιτροπή Πυρηνικής Ρύθμισης των ΗΠΑ αναγνωρίζει ότι «οποιαδήποτε έκθεση σε ακτινοβολία μπορεί να δημιουργήσει κάποιο κίνδυνο για την υγεία» –αλλά προσθέτει ότι «όλοι εκτίθενται σε μικρές ποσότητες τριτίου καθημερινά».

Το τρίτιο

Ο Ρόμπερτ Χ. Ρίτσμοντ, διευθυντής του Θαλάσσιου Εργαστηρίου Kewalo του Πανεπιστημίου της Χαβάης, μέλος διεθνούς ομάδας επιστημόνων που συνεργάζονται με το Φόρουμ των Νησιών του Ειρηνικού για την αξιολόγηση του σχεδίου απελευθέρωσης υγρών αποβλήτων, χαρακτηρίζει το σχέδιο «απερίσκεπτο» και πρόωρο. Μια ανησυχία είναι ότι η αραίωση των λυμάτων μπορεί να μην είναι αρκετή για να μειώσει τις επιπτώσεις τους στη θαλάσσια ζωή. Ρύποι όπως το τρίτιο μπορούν να περάσουν από διάφορα επίπεδα της τροφικής αλυσίδας – συμπεριλαμβανομένων των φυτών, των ζώων και των βακτηρίων – και να συσσωρευτούν στο θαλάσσιο οικοσύστημα, υποστηρίζει.

Και προσθέτει ότι οι ωκεανοί του κόσμου βρίσκονται ήδη υπό πίεση εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, της οξίνισης, της υπεραλίευσης και της ρύπανσης. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζονται είναι «να αντιμετωπίζονται ως χωματερή». Και οι πιθανοί κίνδυνοι δεν θα επηρεάσουν μόνο την περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Σε μια μελέτη του 2012 διαπιστώθηκε ότι γαλαζόπτεροι τόνοι είχαν μεταφέρει ραδιονουκλίδια – ραδιενεργά ισότοπα όπως αυτά που περιέχονται στα πυρηνικά λύματα – από τη Φουκουσίμα στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ.

Πώς θα απελευθερωθεί το νερό;

Αρχικά, τα λύματα θα υποβληθούν σε επεξεργασία για να απομακρυνθούν όλα τα αφαιρούμενα επιβλαβή στοιχεία. Στη συνέχεια, το νερό θα αποθηκευτεί σε δεξαμενές και θα αναλυθεί για να μετρηθεί η ραδιενέργεια που περιέχει – μεγάλο μέρος του θα υποστεί δεύτερη επεξεργασία. Στη συνέχεια, τα λύματα θα αραιωθούν σε 1.500 μπεκερέλ (μονάδα μέτρησης ραδιενέργειας) τριτίου ανά λίτρο καθαρού νερού. Για να κάνετε τη σύγκριση, η Ιαπωνία επιτρέπει έως 60.000 μπεκερέλ ανά λίτρο, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επιτρέπει 10.000, ενώ οι ΗΠΑ επιτρέπουν μόλις 740 μπεκερέλ ανά λίτρο. Το αραιωμένο νερό θα απελευθερωθεί μέσω μιας υποθαλάσσιας σήραγγας μακριά από την ακτή, στον Ειρηνικό Ωκεανό. Την όλη διαδικασία θα επιβλέπουν ο ΔΟΑΕ και άλλοι παρατηρητές.

Πώς αντιδρούν άλλες χώρες;

Οι αντιδράσεις άλλων χωρών στο συγκεκριμένο σχέδιο ήταν ανάμεικτες. Οι ΗΠΑ υποστήριξαν την Ιαπωνία, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να αναφέρει σε ανακοίνωσή του το 2021 ότι η Ιαπωνία φαίνεται να ακολουθεί «παγκοσμίως αποδεκτά πρότυπα πυρηνικής ασφάλειας». Το Συμβούλιο Ατομικής Ενέργειας της Ταϊβάν, που βρίσκεται νοτιοδυτικά της Ιαπωνίας, δήλωσε ότι η ποσότητα τριτίου που απελευθερώνεται εκτιμάται ότι είναι «κάτω από το όριο ανίχνευσης και ο αντίκτυπος στην Ταϊβάν θα είναι ελάχιστος». Αλλά οι πλησιέστεροι γείτονες της Ιαπωνίας ανησυχούν. Εξέχων Κινέζος αξιωματούχος προειδοποίησε ότι τα λύματα θα μπορούσαν να προκαλέσουν «απρόβλεπτη βλάβη στο θαλάσσιο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία», προσθέτοντας ότι «ο Ειρηνικός Ωκεανός δεν είναι ο υπόνομος της Ιαπωνίας».

Ο Γενικός Γραμματέας του Φόρουμ των Νησιών του Ειρηνικού, δημοσίευσε ένα άρθρο εκφράζοντας «σοβαρές ανησυχίες». «Χρειάζονται περισσότερα δεδομένα προτού επιτραπεί οποιαδήποτε απελευθέρωση στον ωκεανό», σημείωσε. Στη Νότια Κορέα ο πρωθυπουργός Χαν Ντουκ-σου υποστήριξε για το σχέδιο λέγοντας ότι δεν θα είχε πρόβλημα να πιει τα λύματα μετά την επεξεργασία τους, δήλωση που γελοιοποιήθηκε από την αντιπολίτευση.

A UN agency says Japan can release radioactive Fukushima water into sea https://t.co/qwUAwqn0Lu

— Axios (@axios) July 6, 2023

Πώς αντιδρούν οι απλοί άνθρωποι;

Πολλοί κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής έσπευσαν να προμηθευτούν θαλασσινά και αλάτι, φοβούμενοι ότι τα προϊόντα θα επηρεαστούν από την απελευθέρωση λυμάτων. Στη Νότια Κορέα, οι τιμές του θαλασσινού αλατιού αυξήθηκαν κατακόρυφα, με τους ιδιοκτήτες καταστημάτων να λένε ότι οι πωλήσεις τους διπλασιάστηκαν πρόσφατα. Η κορεατική αρχή αλιείας δήλωσε επίσης ότι θα διατηρήσει την υφιστάμενη απαγόρευση των θαλασσινών από τα ύδατα κοντά στη Φουκουσίμα, ανέφερε το Reuters. Πολλοί Νοτιοκορεάτες έχουν συμμετάσχει σε διαδηλώσεις έξω από την ιαπωνική πρεσβεία στη Σεούλ.

Όσον αφορά τους Ιάπωνες, μια έρευνα της Asahi Shimbun τον περασμένο Μάρτιο διαπίστωσε ότι το 51% των 1.304 ερωτηθέντων υποστήριξε την απελευθέρωση λυμάτων, ενώ το 41% ήταν αντίθετο. Νωρίτερα φέτος, κάτοικοι του Τόκιο βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά του σχεδίου. Στη Φουκουσίμα, οι ντόπιοι ψαράδες έχουν ταχθεί από την πρώτη μέρα κατά του σχεδίου. Για πολλά χρόνια μετά την κατάρρευση, οι αρχές ανέστειλαν τις αλιευτικές τους δραστηριότητες και άλλες χώρες εισήγαγαν περιορισμούς στις εισαγωγές.

Ακόμα και μετά την επιστροφή των νερών και των ψαριών σε ασφαλή επίπεδα, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών δεν αποκαταστάθηκε ποτέ πλήρως, και η αλιευτική βιομηχανία της Φουκουσίμα έχει πλέον χάσει το μεγαλύτερο μέρος της αξίας της. Η απελευθέρωση των λυμάτων θα μπορούσε να βλάψει περαιτέρω τη φήμη της Φουκουσίμα και της αλιείας της.

Με πληροφορίες από: Japan will soon release Fukushima radioactive water into the ocean. How worried should we be? by Jessie Yeung, Mayumi Maruyama, Emiko Jozuka, CNN