Πανσέληνος στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

18:25 30/10/2015 - Πηγή: Attiki Press

Στην κορυφή του βραχώδους λόφου των Νυμφών βρίσκεται το αρχαιότερο ερευνητικό ίδρυμα της χώρας μας και των Βαλκανίων.

Της Κωνσταντίνας Γιαννακοπούλου

Ο λόγος για το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, που δίνει στους επισκέπτες του τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τα μυστικά του σύμπαντος, με θέα τη μαγικά φωτισμένη Ακρόπολη.

Τι θα δείτε

Με τη βοήθεια των ειδικευμένων ξεναγών θα εξερευνήσετε τον πλανήτη Κρόνο με τους δακτυλίους του, θα δείτε τις φάσεις της Αφροδίτης, τις σκιές των

δορυφόρων του Δία πάνω στην ατμόσφαιρά του και το ανάγλυφο της επιφάνειας της Σελήνης. Θα ανακαλύψετε πώς μετράμε την ώρα παρατηρώντας αστέρια και θα μάθετε για τον περίφημο μηχανισμό των Αντικυθήρων. Επίσης οι επισκέπτες του Κέντρου έχουν τη δυνατότητα να ξεναγηθούν στο Μουσείο Γεωαστροφυσικής, στη βιβλιοθήκη του ΕΑΑ, η οποία περιλαμβάνει πλήθος από ιστορικά συγγράμματα και να δουν από κοντά έναν μεγάλο αριθμό επιστημονικών οργάνων του περασμένου αιώνα.

Οι ξεναγήσεις

Σίγουρα δεν υπάρχει ιδανικότερο σημείο στο κέντρο της Αθήνας για να θαυμάσει κανείς την πανσέληνο από το Αστεροσκοπείο. Ανηφορίζοντας στον λόφο των Νυμφών, μέσα σε ένα πλήθος κόσμου, μας υποδέχεται ο πρόεδρος του ιδρύματος κ. Κανάρης Τσίγκανος. «Προσπαθούμε να δώσουμε την ευκαιρία σε όλους να έρθουν σε επαφή με την έρευνα που κάνουμε, με τις υποδομές, αλλά και την ιστορία που έχουμε», μας λέει ο κ. Τσίγκανος, αναφερόμενος στα ειδικά προγράμματα ξεναγήσεων, καθώς τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια εξωστρέφειας του φορέα. «Ο κόσμος δείχνει τεράστιο ενδιαφέρον για το Αστεροσκοπείο. Ειδικά όμως αυτές τις μέρες, που φιλοξενούμε το αντίγραφο του μηχανισμού των Αντικυθήρων, η προσέλευση είναι μαζική. Σύντομα θα φτιάξουμε ένα δικό μας, που θα βρίσκεται μόνιμα εδώ, για να μπορέσουν να το θαυμάσουν και όσοι δεν πρόλαβαν», μας τόνισε αφήνοντάς μας να απολαύσουμε την ξενάγηση.

Το κτίριο Σίνα

Ένας νεαρός επιστήμονας, ο αστροφυσικός Δημήτρης Τσιμπίδας, αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει στον χώρο και να μας μιλήσει για την ιστορία του. «Το κτίριο Σίνα θεμελιώθηκε το 1842 ύστερα από δωρεά του Γεώργιου Σίνα, επιχειρηματία και γενικού πρόξενου της Ελλάδας στη Βιέννη, και βασίστηκε σε σχέδια του Δανού αρχιτέκτονα Τheophil Hansen», μας εξηγεί για το επιβλητικό κτίσμα που βρίσκεται μπροστά μας και φέρει την επιγραφή Servare Intaminatum (να μείνει ανέπαφο) και συμπληρώνει: «Ο λόγος που φτιάξαμε το Αστεροσκοπείο είναι για να μετράμε την ώρα. Από πολύ νωρίς, ο Σίνας και ο φυσικός και αστρονόμος Γεώργιος Βούρης, προφανώς, είχαν τη διορατικότητα να καταλάβουν ότι η Ελλάδα θα γινόταν ναυτική δύναμη», μας λέει και μας εξηγεί πως η Αστρονομία συνδέεται με τη Ναυτιλία: «Αν φεύγοντας από τον Πειραιά δεν ξέρεις τι ώρα είναι, δεν μπορείς να βρεις το στίγμα σου στη θάλασσα με τα ναυτικά χρονόμετρα». Ένα ακόμα σημείο άξιο λόγου, στον προαύλιο χώρο, είναι το σημείο μηδέν, όπου υπολογίζονται όλες οι χιλιομετρικές αποστάσεις της Αθήνας με τις πόλεις της περιφέρειας και του εξωτερικού.

Προχωρώντας στο εσωτερικό του κτιρίου του Χάνσεν δεν μπορείς παρά να νιώσεις δέος αντικρίζοντας τον επιβλητικό, δωρικό διάκοσμο που έχει παραμείνει ανέπαφος στον χρόνο χάρη στην άψογη συντήρηση από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Οι διάφορες αίθουσες με αστρονομικά όργανα, η πλούσια βιβλιοθήκη με τα σπάνια αποκτήματα, καθώς και το συναρπαστικό αντίγραφο του μηχανισμού των Αντικυθήρων είναι αυτά που θα τραβήξουν την προσοχή σας και θα σας καθηλώσουν το βλέμμα σας.

Το τηλεσκόπιο Δωρίδη

Δεν θα μπορούσαμε να αποχαιρετήσουμε το Αστεροσκοπείο, αν δεν βλέπαμε από κοντά και το ιστορικό τηλεσκόπιο Δωρίδη του 1902. Ίσως από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της ξενάγησης για τα παιδιά, που τρέχουν να πάρουν σειρά για να δουν μέσα από τον φακό τον αττικό ουρανό. «Ο Δωρίδης είχε μεγαλώσει στη Γαλλία, δεν είχε έρθει ποτέ την Ελλάδα και ζούσε μοναχικά στο Βουκουρέστι. Δεν ξόδευε χρήματα σε ρούχα και διασκεδάσεις, καθώς δεν έβγαινε ποτέ έξω. Όταν πέθανε, το 1866, διαπιστώθηκε πως η περιουσία του ήταν 12.000 φλουριά, τα οποία έκανε δωρεά υπέρ των σκοπών των ελληνικών δημοσίων ιδρυμάτων. Μερικές δεκαετίες μετά τον θάνατό του, τα χρήματα τελικά διατέθηκαν στην Ακαδημία Αθηνών, η οποία προίκισε το Αστεροσκοπείο με αυτό το θαυμάσιο τηλεσκόπιο», μας εξηγεί ο Δημήτρης Τσιμπίδας.

Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων

Τα θραύσματα που ανακάλυψαν Σύμιοι σφουγγαράδες στο πέλαγος των Αντικυθήρων και οι παλαιότερες επισημάνσεις επιστημόνων, οδήγησαν τον μαθηματικό, Διονύση Κριαρά, συνεργάτη της διεθνούς ομάδας «Αntikythera Mechanism Research Ρroject, να αρχίσει την περιπέτεια της ανακατασκευής του μηχανισμού των Αντικυθήρων. «Πρόκειται για ένα τελειοποιημένο και απολύτως λειτουργικό αντίγραφο του μηχανισμού», λέει ο κ. Κριαράς. «Αυτό σημαίνει πως σήμερα μπορεί κανείς να το χρησιμοποιήσει ως αστρονομικό όργανο, ως μηχανικό πλανητάριο, ως ημερολόγιο, ως εκπαιδευτικό όργανο που δείχνει το γεωγραφικό μήκος και πλάτος, αλλά και ως μηχανισμό που παριστάνει την κίνηση της σελήνης. Είναι πολύ σημαντικά», τονίζει ο μαθηματικός και συνεχίζει λέγοντας ότι «τελευταία ανακαλύφθηκε ότι ο μηχανισμός υποδείκνυε ακόμη και τις χρονιές των αγωνισμάτων, δηλαδή πότε ήταν η χρονιά των Ολυμπίων, των Νεμέων και των Πυθείων». Όλα άρχισαν για τον κ. Κριαρά πριν από 15 χρόνια στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όταν ο ίδιος βρέθηκε εκεί ως επισκέπτης για τον μηχανισμό των Αντικυθήρων: «Μόλις είδα την ανακατασκευή που είχε επιχειρήσει ο Πράις, ενδιαφέρθηκα πολύ να δω πώς δουλεύει. Βασισμένος λοιπόν σε σχέδια δικά του και άλλων, παρενέβην με κάποιες διορθώσεις και προσθήκες και κατέληξα στο πρώτο μου λειτουργικό μοντέλο. Πριν από έναν χρόνο, κατασκεύασα ένα δεύτερο με αρκετές προσθήκες. Το μοντέλο αυτό βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, στο Παιδικό Μουσείο του Μανχάταν».