Θύμα βίας 1 στις 4 Ελληνίδες

18:44 7/3/2014 - Πηγή: Attiki Press

από τη Σέβη Σαλαγιάννη (salagianni@attikipress.gr)

Προβληματισμό προκαλούν τα στοιχεία για την κακοποίηση των γυναικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε), καθώς και στην Ελλάδα συγκεκριμένα, όπου το 25% των γυναικών έχει πέσει θύμα σωματικής ή σεξουαλικής βίας. Ανησυχητικό δε είναι το στοιχείο ότι μέσα στα δύο χρόνια που λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, οι κλήσεις από κακοποιημένες γυναίκες ξεπερνούν

τις 10.000.

Η γυναικεία κακοποίηση δεν αποτελεί χαρακτηριστικό και κουλτούρα των ανατολικών χωρών, όπως θεωρούν πολλοί, καθώς τα στοιχεία «προδίδουν» ότι το φαινόμενο συναντάται εξίσου στις χώρες της «πολιτισμένης» Ευρώπης. Ειδικά στην περίπτωση της χώρας μας, το 25% των γυναικών παραδέχθηκε ότι έχει πέσει θύμα κάποιας μορφής βίας.

Γυναικεία κακοποίηση… made in Greece

Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. (FRA) έδωσε στη δημοσιότητα μια έρευνα, που αποκαλύπτει ότι το 25% των Ελληνίδων έχει πέσει θύμα σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας από την ηλικία των 15 ετών και άνω. Από τα στοιχεία της εν λόγω έρευνας προέκυψε ότι σε ποσοστό 19% των περιπτώσεων αυτών η σωματική ή/και σεξουαλική βία προέρχεται από τον σύντροφό τους (ο μέσος όρος στην Ε.Ε. αγγίζει το 22%). Η «ντυμένη» με ελληνικά χρώματα γυναικεία κακοποίηση δεν σταματά όμως εδώ, καθώς το 10-11% των γυναικών παραδέχεται ότι έχει πέσει θύμα βίας από ξένα άτομα, εκτός του οικογενειακού κύκλου.

Ειδικότερα για το θέμα του βιασμού, τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι στην Ελλάδα καταγράφονται κατά μέσο όρο 2 βιασμοί σε σύνολο 100.000 γυναικών, ενώ τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, κατά την περίοδο 2003-2009 σημειώθηκε σημαντική αύξηση των άγριων εγκλημάτων με θύματα γυναίκες. Ενδιαφέρον επίσης προκαλούν τα στοιχεία για τις περιπτώσεις παρακολουθήσεων που έφτασαν τελικά στην ελληνική αστυνομία, αφού το ποσοστό ανέρχεται μόλις στο μονοψήφιο 8%. Σχετικά με την ευαισθητοποίηση των γυναικών απέναντι στο θέμα της κακοποίησης, μόλις το 24% των Ελληνίδων δήλωσε ότι έχει επίγνωση της σχετικής νομοθεσίας, ενώ το 70% δηλώνει ότι ανά διαστήματα έχει πληροφορηθεί για διάφορες ανεξάρτητες καμπάνιες ενημέρωσης για τη βία των γυναικών.

Πήραν «φωτιά» οι κλήσεις στη γραμμή SOS

Τα στοιχεία έρχεται να συμπληρώσει το γεγονός ότι οι κλήσεις κακοποιημένων γυναικών στη τηλεφωνική γραμμή SOS (15900) της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, για την ψυχοκοινωνική στήριξη και συμβουλευτική σε γυναίκες θύματα βίας, ξεπερνούν τις 10.000 μέσα σε δύο χρόνια. Εξ αυτών, τα «σκήπτρα» διατηρούν με ποσοστό 79% οι καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας και το 78% των καταγγελιών των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών σχετίζονται με περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Περίπου οι μισές από τις γυναίκες που κάλεσαν οι ίδιες στο 15900 ζητώντας στήριξη, ήταν παντρεμένες, ενώ το 62% εξ αυτών ήταν μητέρες.

Αναλυτικά, η γραμμή 15900, στο χρονικό διάστημα από τις 11/3/2011 έως τις 11/3/2013 έχει δεχθεί 10.176 κλήσεις και 74 mails. Οι 8.040 (79%) αφορούσαν καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Εξ αυτών 5.968 κλήσεις (74%) αφορούσαν καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 2.072 κλήσεις (26%) σε καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα, κυρίως από φίλους/-ες, γονείς, άλλους συγγενείς, αδέλφια ή και γείτονες.

Από τις κλήσεις που πραγματοποίησαν οι ίδιες οι κακοποιημένες γυναίκες, οι 4.629 κλήσεις (78%) είχαν να κάνουν με ενδοοικογενειακή βία, 82 κλήσεις (1%) με σεξουαλική παρενόχληση, 88 κλήσεις (1%) με περιπτώσεις βιασμού, 7 κλήσεις (0,1%) με πορνεία, 2 κλήσεις (0,03%) με trafficking, και 709 κλήσεις (12%) σχετίζονταν με άλλες μορφές βίας. Τα αιτήματα των κλήσεων αυτών ήταν: 2.583 κλήσεις (43%) για ψυχοκοινωνική στήριξη, 1.950 κλήσεις (33%) για νομική συμβουλευτική, 734 κλήσεις (12%) για νομική βοήθεια, 451 κλήσεις (8%) για αναζήτηση φιλοξενίας και 186 κλήσεις (3%) για αναζήτηση εργασίας.

Σχετικά με το προφίλ των γυναικών θυμάτων βίας που κάλεσαν στο 15900, από εκείνες που απάντησαν στην ερώτηση για την εργασιακή τους κατάσταση προκύπτει ότι:

· 28% είναι απασχολούμενες, από τις οποίες 13% αυτοαπασχολούμενες

· 31% είναι άνεργες, από τις οποίες 15% μακροχρόνια άνεργες και

· 13% είναι οικονομικά ανενεργές

Από τις γυναίκες θύματα βίας, που απάντησαν στην ερώτηση για την οικογενειακή τους κατάσταση φαίνεται ότι:

· 48% είναι έγγαμες

· 10% είναι άγαμες

· 8% σε διάσταση

· 5% διαζευγμένες

· 1% χήρες

· 3% σε συμβίωση

Εκ των γυναικών που απάντησαν στην ερώτηση για την ηλικία τους φαίνεται ότι:

· 3% είναι από 15 έως 24 ετών

· 25% είναι από 25 έως 39 ετών

· 27% είναι από 40 έως 54 ετών

· 9% είναι από 55 έως 64 και

· 5% είναι από 65 ετών και άνω.

Από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση για το μορφωτικό τους επίπεδο φαίνεται ότι:

· 0,1% είναι τυπικά αναλφάβητες

· 9% έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια ή κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

· 10% την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

· 5% τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση μη τριτοβάθμιου επιπέδου και

· 13% την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή προκύπτει ότι:

· 68% είναι Ελληνίδες

· 8% είναι μετανάστριες

· 0,3% ανήκουν σε μειονότητες

· 1% είναι ΑΜΕΑ και

· 0,3% ανήκουν στην κατηγορία των άλλων μειονεκτούντων ατόμων.

Ως προς την οικονομική κατάσταση, 20% των θυμάτων την περιγράφουν ως κακή, το 19% ως μέτρια και το 11% ως καλή.

Η γυναικεία κακοποίηση χτυπάει «κόκκινο» στη βόρεια Ευρώπη

Από την έρευνα για την Ε.Ε. προέκυψε ότι η γυναικεία κακοποίηση αποτελεί… συνηθισμένο φαινόμενο στη βόρεια Ευρώπη και στις σκανδιναβικές χώρες, δεδομένου ότι σ’ αυτές σημειώνονται τα υψηλότερα ποσοστά (52% στη Δανία, 47% στη Φιλανδία, 46% στη Σουηδία, 45% στην Ολλανδία). Στον αντίποδα, οι χώρες της Μεσογείου βρίσκονται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (22% στην Ισπανία, στη Μάλτα και στην Κύπρο, 24% στην Πορτογαλία, 25% στην Ελλάδα και 27% στην Ιταλία).

Η διαφορά αυτή όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι οι άνδρες είναι πιο «αιμοβόροι» στον ευρωπαϊκό Βορρά ή ότι ο Νότος είναι ο «παράδεισος» των γυναικών της Ευρώπης. Στην έκθεση σημειώνεται ότι οι γυναίκες στις σκανδιναβικές χώρες καταγγέλλουν με περισσότερη ευκολία τέτοια περιστατικά, τα οποία θεωρούνται «ταμπού» σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τέλος, σημειώνεται ότι στις ευρωπαϊκές χώρες του Βορρά οι περισσότερες γυναίκες εργάζονται, άρα είναι πιο σύνηθες να πέφτουν θύματα κακοποίησης ή παρενόχλησης στον εργασιακό τους χώρο.

Βία παντού και με όλες τις μορφές

Παράλληλα, η έρευνα ρίχνει φως στην έκταση της βίας κατά των γυναικών (άνω των 15 ετών) στο σπίτι, τη δουλειά, σε δημόσιους χώρους και στο διαδίκτυο. Ειδικότερα, το 43% των γυναικών έχει βιώσει κάποια μορφή ψυχολογικής βίας από έναν πρώην ή νυν σύντροφο, όπως είναι ο δημόσιος εξευτελισμός, η απαγόρευση εξόδου/κλείδωμα στο σπίτι, ο εξαναγκασμός παρακολούθησης πορνογραφικού υλικού και οι απειλές για χρήση βίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 18% των γυναικών στην Ε.Ε., ήτοι 9 εκατομμύρια γυναίκες έχουν πέσει θύματα επίμονης παρακολούθησης (stalking), ενώ το 21% των γυναικών αυτών αποκάλυψε ότι αυτό είχε διάρκεια που ξεπερνούσε τα δύο χρόνια. Συμπληρωματικά, το 55% των γυναικών στην Ε.Ε. δηλώνει ότι έχει βιώσει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης. Σημειώνεται ότι το 32% του συνόλου των θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης ανέφεραν ότι αυτουργός ήταν προϊστάμενος, συνάδελφος ή πελάτης.

Αναφορικά με τη βία μέσω του διαδικτύου, το 11% των γυναικών δηλώνει ότι έχει δεχθεί ανήθικες προτάσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και ανεπιθύμητα ηλεκτρονικά μηνύματα ή μηνύματα κινητού (SMS) σεξουαλικού περιεχομένου. Μάλιστα, ειδικά στις γυναίκες νεαρότερης ηλικίας (18-29 ετών) αυτά τα περιστατικά είναι περισσότερο διαδεδομένα, καθώς τα νεαρά θύματα φτάνουν στο 20% των περιστατικών. Από την άλλη, θύμα βιασμού έχει πέσει το 5% του συνόλου των γυναικών στην Ε.Ε., ενώ 1 στις 10 γυναίκες, θύματα σεξουαλικής βίας από μη συντρόφους, ανέφερε ότι στο πιο σοβαρό περιστατικό εμπλέκονταν περισσότεροι αυτουργοί.

Στην έρευνα συμμετείχαν πάνω από 42.000 γυναίκες, ηλικίας από 18 έως 74 ετών. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη δημοσκοπική έρευνα που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα παγκοσμίως, για τη βία κατά των γυναικών.

Πίνακας των βιασμών στην Ελλάδα τα έτη 1991-2010

ΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ

ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ

ΣΥΝΟΛΟ

ΕΞΙΧΝΙΑΣΤΗΚΑΝ

1991

179

243

165

1992

190

276