Δίκτυο Πανεπιστημιακών: Ώρα να ανατρέψουμε το σκηνικό της καταστροφής

08:45 18/2/2015 - Πηγή: Alfa Vita

Η κυβέρνηση της διαφθοράς, της διαπλοκής και της υποτέλειας ανατράπηκε. Πρόλαβε όμως να ολοκληρώσει το «έργο» των προκατόχων της, επιφέροντας συντριπτικά πλήγματα στην ανώτατη εκπαίδευση, όπως και στο σύνολο της παιδείας, στην υγεία, την εργασία, τα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα.

Με τις νέες πρυτανικές αρχές ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση στα ιδρύματα του καθεστώτος των νόμων Διαμαντοπούλου – Αρβανιτόπουλου για τη μετάλλαξη του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα, της δημοκρατικής λειτουργίας και του κοινωνικού ρόλου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό το καθεστώς που επιβάλλει στην ανώτατη εκπαίδευση

και την έρευνα τους κανόνες, τα ήθη και τα συμφέροντα της αγοράς και μετατρέπει τα ανώτατα ιδρύματα σε αυταρχικά εκπαιδευτήρια δεν πρέπει να εδραιωθεί. Η ελπίδα για ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια που έφερε την πολιτική ανατροπή και ορίζει υψηλές υποχρεώσεις στη νέα κυβέρνηση όχι μόνο δεν πρέπει να διαψευσθεί, αλλά πρέπει να ενεργοποιήσει τις κοινωνικές δυνάμεις και να τροφοδοτήσει αγώνες με συνέχεια και προοπτική, προτού αυτά που έχουν επιβληθεί γίνουν μη αναστρέψιμα.

Η μόνιμη υποχρηματοδότηση της ανώτατης εκπαίδευσης στο πλαίσιο των μνημονίων έγινε οικονομικός στραγγαλισμός (μείωση μέχρι και 70% σε σχέση με το 2009), ο οποίος, σε συνδυασμό με τη μη ανανέωση των διδασκόντων (η μείωση έχει φτάσει στο 25%), του λοιπού εκπαιδευτικού προσωπικού και του διοικητικού προσωπικού που αποδεκατίστηκε με τη διαθεσιμότητα και τις απολύσεις, επέβαλε στα ιδρύματα συνθήκες ευτελισμού και υποβάθμισης. Η εργασιακή και μισθολογική απαξίωση κάνει την κατάσταση ζοφερή. Η κατάργηση μαθημάτων και εργαστηρίων είναι μια «προσαρμογή στην πραγματικότητα» που οι «ρεαλιστές» των διοικήσεων εφαρμόζουν σχεδόν αδιαμαρτύρητα.

Συγχρόνως ώθησε τα ιδρύματα στην αναζήτηση «ίδιων πόρων» που επιτάχυνε την εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίησή τους. Η επιβολή διδάκτρων στα μεταπτυχιακά έχει ήδη εδραιωθεί στην πλειονότητα των ιδρυμάτων. Σε κάποια για να καλυφθούν οι δαπάνες λειτουργίας και σε ορισμένα και για αμοιβές διδασκόντων, που ενίοτε μπορεί να είναι και παχυλές. Αλλά και στις προπτυχιακές σπουδές έγιναν οι απαραίτητες τροπολογίες από την προηγούμενη κυβέρνηση, ώστε να επιβληθούν δίδακτρα σε Τμήματα αποκλειστικά για αλλοδαπούς φοιτητές. Επίσης, σε διάφορα ιδρύματα, μέλη ΔΕΠ, «αξιοποιώντας» το κυρίαρχο κλίμα της «ανταγωνιστικότητας» και για την «οικονομική αυτοτέλεια», αναπτύσσουν ποικίλα προγράμματα παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών, παρέχοντας δεξιότητες με δίδακτρα ή «συνδέονται» με διάφορες επιχειρήσεις. Έτσι, για τη μετάλλαξη του δημόσιου πανεπιστημίου δρουν ισχυρές ομάδες και στο εσωτερικό του.

Μετά την αποτροπή της επιχείρησης ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων με την αναθεώρηση του άρθρου 16 από το κίνημα της παιδείας, οι διεκπεραιωτές αυτής της πολιτικής έδρασαν παράλληλα αφενός για την υποβάθμιση και εμπορευματοποίηση των δημόσιων ανώτατων ιδρυμάτων, αφετέρου για την αναγνώριση σαν ισότιμων των διάφορων ιδιωτικών κολεγίων.

Αν επιτρέψουμε αυτά τα σχέδια να παγιωθούν, θα έχει διαμορφωθεί στον εκπαιδευτικό χάρτη μια «ενιαία αγορά υπηρεσιών μεταλυκειακής εκπαίδευσης». Πρόκειται για εξελίξεις που επιβάλλουν ακραίους ταξικούς φραγμούς στην παιδεία και μεταλλάσσουν την ανώτατη εκπαίδευση από σπουδές στις επιστήμες και την τεχνολογία, σε απόκτηση επαγγελματικών δεξιοτήτων, σύμφωνα με τις επιταγές της αγοράς, όπως τα έχει σχεδιάσει ο ΟΟΣΑ και τα εφαρμόζει η ΕΕ με τη Διαδικασία Μπολόνια. Θύματα αυτής της πολιτικής είναι κυρίως οι νέοι που αντιμετωπίζουν τον εργασιακό μεσαίωνα, την ανεργία και τη μαζική μετανάστευση. Ταυτόχρονα, όμως, το δημόσιο σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας οδηγείται στην υποβάθμιση και στην περιθωριοποίηση.

Για την επιβολή αυτής της αντιμεταρρύθμισης στο εσωτερικό των ιδρυμάτων δρουν τα Συμβούλια που λειτούργησαν στην πράξη σαν κυβερνητικοί επίτροποι, το πλέγμα πρύτανη και κοσμητόρων, που προεπιλέγονται από αυτά, και η υπό ίδρυση Ανώνυμη Εταιρεία (ΝΠΙΔ) που θα διαχειρίζεται την εμπορευματική «αξιοποίηση» της έρευνας και την επιχειρηματική εκμετάλλευση των πόρων του κάθε ιδρύματος.

Ο εξωτερικός συνολικός έλεγχος της Ανώτατης Εκπαίδευσης ανατέθηκε σε μια εξαρτημένη από το εκάστοτε υπουργείο «ανεξάρτητη αρχή», την ΑΔΙΠ, η οποία με την «αξιολόγηση» και την «πιστοποίηση» των προγραμμάτων σπουδών θα αποφαίνεται για τη συνέχιση ή μη της λειτουργίας Τμημάτων και Ιδρυμάτων και για τη χορήγηση των αντίστοιχων τίτλων, η οποία ήδη απεργάζεται τη νέα «χωροταξική αναδιάρθρωση της ανώτατης εκπαίδευσης». Η λειτουργία της αποτελεί καίριο πλήγμα στον πανεπιστημιακό-ακαδημαϊκό χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης.

Με την επιχείρηση μετάλλαξης του δημόσιου πανεπιστημίου επιτελέστηκε παράλληλα, σαν αναγκαία προϋπόθεση εφαρμογής ενάντια στην εκφρασμένη θέση της πλειονότητας των μελών του πανεπιστημίου, μια πρωτοφανής αντιδημοκρατική οπισθοδρόμηση. Έχει πλέον εγκατασταθεί ένα καθεστώς ακραίου αυταρχισμού, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον πρώην πρύτανη Φορτσάκη στο ΕΚΠΑ, ο οποίος πολύ γρήγορα επιβραβεύθηκε από τη ΝΔ και ορίστηκε βουλευτής επικρατείας.

Οι δυνάμεις που τα τελευταία έξι χρόνια είναι στην ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ έχουν στηρίξει με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους την ολέθρια πολιτική που διαλύει και υποβαθμίζει την ανώτατη εκπαίδευση και απαξιώνει εργασιακά και μισθολογικά τα μέλη ΔΕΠ και το υπόλοιπο διδακτικό και διοικητικό προσωπικό. Όπου διατηρούν τον έλεγχο, έχουν ακυρώσει τη λειτουργία των Συλλόγων, επιβάλλοντας τον εκφυλισμό της δημοκρατικής συλλογικής διαδικασίας. Η ανοιχτή κρίση στην ηγεσία της Ομοσπονδίας επέτεινε τα φαινόμενα εκφυλισμού αυτής της φιλοκυβερνητικής σύμπραξης.

Ενόψει του 12ου Συνεδρίου της ΠΟΣΔΕΠ, το ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ με τις σαφείς θέσεις και τη στάση του θα συμβάλει, σε συμπόρευση με τις άλλες συλλογικότητες στο πλαίσιο της ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ, στην ανατροπή αυτής της κατάστασης, στην αποκατάσταση του ρόλου και της συλλογικής λειτουργίας του συνδικαλιστικού κινήματος και των οργάνων του που οδηγήθηκαν σε ανυποληψία.

Η μετάλλαξη του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα, της δημοκρατικής λειτουργίας και του κοινωνικού ρόλου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχει βαθύνει. Είναι επείγουσα ανάγκη να αποτραπεί η μη αναστρέψιμη ολοκλήρωσή της.

Και σήμερα μπορούμε να παλέψουμε σε αυτή την κατεύθυνση. Η ταπεινωτική ήττα των μνημονιακών κομμάτων έδειξε ότι κάποιες φορές μπορεί και η κοινωνία να εκδικείται. Οι αγώνες των προηγούμενων χρόνων, από τις μεγάλες απεργίες και διαδηλώσεις μέχρι τη μάχη ενάντια στα ολιγαρχικά συμβούλια ιδρύματος και τον ηρωικό αγώνα των διοικητικών υπαλλήλων, που έκαναν πρώτες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης την κατάργηση των συμβουλίων και την δικαίωση των διοικητικών, μας εμπνέουν και πρέπει να ξαναπιάσουμε το νήμα τους.

Γι’ αυτό, οι δυνάμεις που διεκδικούν δημόσια και δωρεάν δημοκρατική ανώτατη παιδεία πρέπει να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και, αξιοποιώντας τις νέες ευνοϊκές πολιτικές συνθήκες, να επιδιώξουν το μέγιστο συντονισμό δράσης με τις μαχόμενες δυνάμεις της κοινωνίας, να συμβάλουν στην ανατροπή του συνόλου της αντιδραστικής πολιτικής που έχει επιβληθεί. Να μην επιτρέψουν να ξεθυμάνει γρήγορα η ευνοϊκή κοινωνική δυναμική που έχει αναπτυχθεί και να σταθούν ως το τέλος ασυμβίβαστοι στον αγώνα. Έτσι, αναφερόμενοι στα ιδρύματα πρέπει όχι μόνο να καταργηθεί το αυταρχικό καθεστώς που εγκαταστάθηκε και οι νόμοι που το θέσπισαν, αλλά είναι καθοριστικής σημασίας να διεξαχθεί νικηφόρος αγώνας ενάντια στους αγοραίους κανόνες, στις αξίες και στα ήθη που κυριαρχούν στη ζωή των ιδρυμάτων. Το μπλόκ το δυνάμεων που ευνοούνται από το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο και στήριξαν την επιβολή του, είναι ισχυρό και θα το υπερασπιστεί με κάθε μέσο. Οι αντιδράσεις του είναι ήδη έντονες (συλλογή υπογραφών, επιστολές, αρθρογραφία, δυσφήμιση κάθε σχετικής εξαγγελίας της νέας κυβέρνησης).

Σε αυτή τη συγκυρία είναι επιτακτικό να βγει ξανά το πανεπιστημιακό κίνημα, ενωτικά και αποφασιστικά, και ανεξάρτητα από τις κυβερνητικές επιλογές, με κοινή διεκδίκηση στόχων που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες και δικαιώματα όλων των συνιστωσών του, διδασκόντων, φοιτητών, διοικητικών, τεχνικών. Η δέσμευση για κατάργηση των αντιδραστικών Συμβουλίων Ιδρύματος και την επιστροφή των διοικητικών είναι μια σημαντική νίκη, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται μια νέα Αναγεννητική Χάρτα των Πανεπιστημίων. Χρειάζεται συνολική ανατροπή του νεοφιλελεύθερου και αυταρχικού πλαισίου που διαμορφώθηκε τα περασμένα χρόνια, κατάργηση συνολικά των νόμων Διαμαντοπούλου – Αρβανιτοπούλου και των θεσμικών επιπτώσεών τους:

Κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρύματος χωρίς καμιά αντικατάστασή τους. Επαναπροκήρυξη όλων των αιρετών οργάνων με νέες εκλογές με συμμετοχή όλων των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, με βάση τα όσα ίσχυαν πριν το νόμο Διαμαντοπούλου, ώστε το Σεπτέμβρη όλα τα ιδρύματα να έχουν νέες εκλεγμένες πρυτανικές αρχές.

Άμεση επαναφορά της συμμετοχής των φοιτητών και των εργαζομένων σε όλα τα όργανα διοίκησης και σε όλες τις διαδικασίες εκλογής οργάνων διοίκησης στα επίπεδα πριν το νόμο Διαμαντοπούλου και έναρξη διαλόγου για την έκταση της συμμετοχής.

Άμεση απόδοση πλήρους αρμοδιότητας στις ΓΣ Τμήματος και αφαίρεσή τους από τους Κοσμήτορες.

Άμεση επαναφορά του πανεπιστημιακού Ασύλου όπως ίσχυε.

Κατάργηση του θεσμικού πλαισίου για κανονισμούς / οργανισμούς.

Αναίρεση όλων των βημάτων σύστασης ΝΠΙΔ για τη διαχείριση της πανεπιστημιακής περιουσίας και έρευνας.

Κατάργηση των διαγραφών φοιτητών – επαναφορά όσων διαγράφηκαν και επιθυμούν να περατώσουν τις σπουδές τους – κατάργηση των αυστηρών χρονικών ορίων για τη λήψη πτυχίου.

Πάγωμα των διαδικασιών αξιολόγησης τμημάτων και ιδρυμάτων και της πιστοποίησης προγραμμάτων σπουδών και χορηγούμενων τίτλων που διεξάγει η ΑΔΙΠ .

Κατάργηση των διδάκτρων δια νόμου, κανένα μεταπτυχιακό με δίδακτρα

Κατάργηση του κατώτερου ασφυκτικού ορίου των 13 εβδομάδων που τέθηκε για την καταστολή των φοιτητικών κινητοποιήσεων.

Ταυτόχρονα, για την αντιστροφή της συνθήκης χρηματοδοτικής ασφυξίας και υποστελέχωσης:

άμεση έκτακτη επιχορήγηση για λειτουργικές δαπάνες

προκηρύξεις για νέες θέσεις ΔΕΠ, νέες θέσεις διοικητικού προσωπικού, νέες οργανικές θέσεις και διορισμοί φυλάκων και προσωπικού καθαριότητας, με κατάργηση του κανόνα 10 προς ένα στις προκηρύξεις.

Πλήρης και αποκλειστική απασχόληση των μελών ΔΕΠ και μέχρι την κάλυψη των αναγκών μετά από κανονική προκήρυξη και μόνο προσωρινά, άμεση χορήγηση όλων των αναγκαίων πιστώσεων για διδάσκοντες με βάση το ΠΔ 407/80 ώστε τα πανεπιστήμια να προσφέρουν πλήρη προγράμματα σπουδών.

αποκατάσταση των μισθολογικών απωλειών των πανεπιστημιακών δασκάλων.

Στη βάση αυτών των άμεσων στόχων είναι που πρέπει να γίνει η μεγάλη συζήτηση για το ποιες αναγκαίες ανατροπές θέλουμε για το Πανεπιστήμιο. Βασικές αφετηρίες θα πρέπει να είναι:

η αποδέσμευση από τη διαδικασία της Μπολόνια και το πάγωμα του βασικού μέσου επιβολής της, του συστήματος ECTS και η επανεξέταση των προγραμμάτων σπουδών για την ενότητα και αναβάθμισή τους,

η πραγματική διαφάνεια και κοινωνική λογοδοσία για την έρευνα καθώς και η αποτροπή των εξαρτήσεων από ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις και επιχειρησιακά προγράμματα,

η απαίτηση να αλλάξει το καθεστώς των ΕΛΚΕ, ώστε να σταματήσουν να λειτουργούν ως μηχανισμοί έμμεσης ιδιωτικοποίησης,

η άρνηση των εξωτερικών αξιολογήσεων και της λογικής της πιστοποίησης, προς όφελος της δημοκρατίας, του κοινωνικού ελέγχου και της πραγματικής λογοδοσίας στην κοινωνία,

η κατοχύρωση της δημοκρατικής συμμετοχής σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων, από όλα τα τμήματα της πανεπιστημιακής κοινότητας, η επέκταση δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών σε όλα τα επίπεδα, η καθιέρωση διαφάνειας και ελέγχου,

η αναβάθμιση του εργασιακού καθεστώτος των διδασκόντων με βασικό κριτήριο την μόνιμη, σταθερή και αξιοπρεπή πλήρη απασχόληση. Η κατάργηση κάθε μορφής ελαστικής εργασίας μέσα στο Πανεπιστήμιο.

Μετά από 5 χρόνια καταστροφικών πολιτικών αλλά και μεγάλων αγώνων, μπορούμε να ξαναπιάσουμε το νήμα της διεκδίκησης αλλά και της ελπίδας. Το πανεπιστημιακό κίνημα δεν πρέπει μόνο να απαιτήσει εδώ και τώρα το ξερίζωμα όλων των μνημονιακών νόμων και ρυθμίσεων για την εκπαίδευση, αλλά και να επεξεργαστεί και να διεκδικήσει, με τους δικούς του αυτόνομους αγώνες, το δημοκρατικό, δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο που θα μπορεί να είναι αντάξιο των αγώνων και των προσδοκιών μιας ολόκληρης κοινωνίας. Το πανεπιστήμιο που κανείς δεν θα μας χαρίσει, αλλά μπορούμε και πρέπει οι ίδιοι να κατακτήσουμε με τους αγώνες μας.

17 Φεβρουαρίου 2015

Tags: δίκτυο πανεπιστημιακών