Δασμοί Τραμπ: Τι διακυβεύεται για την Ελλάδα και την ΕΕ;

09:17 4/2/2025 - Πηγή: Emea.gr

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει να στοχοποιήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) μετά την επιβολή αυστηρών δασμών στις εισαγωγές από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα. Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι «εκτός γραμμής» αλλά θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία. Τη Δευτέρα, ο Τραμπ ανακοίνωσε μια προσωρινή «παύση» ενός μήνα στους δασμούς κατά του Μεξικού και του Καναδά, μετά από συνομιλίες με την πρόεδρο του Μεξικού, Κλαούντια Σέινμπαουμ, και τον Καναδό πρωθυπουργό, Τζάστιν Τριντό. Παρόλα αυτά, η αβεβαιότητα παραμένει.

Το έλλειμμα στο εμπόριο αγαθών μεταξύ ΗΠΑ

και ΕΕ

Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αγαθών παγκοσμίως, με εισαγωγές ύψους 3 τρισ. δολαρίων το 2023. Παράλληλα, κατέχουν το μεγαλύτερο έλλειμμα στο εμπόριο αγαθών, που ανήλθε στο 1 τρισ. δολάρια.

Το μεγαλύτερο έλλειμμα καταγράφεται στις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα (279 δισ. δολάρια), ενώ ακολουθεί η ΕΕ με 208 δισ. δολάρια. Ωστόσο, όταν συμπεριληφθεί το εμπόριο υπηρεσιών – όπως ο χρηματοοικονομικός τομέας και η πνευματική ιδιοκτησία – το έλλειμμα με την ΕΕ μειώνεται σημαντικά.

Αντίθετα, το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί μια πιο ισορροπημένη εμπορική σχέση με τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ ήταν η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Βρετανίας το 2023, με εξαγωγές ύψους 60,4 δισ. λιρών και εισαγωγές 57,9 δισ. λιρών. Το εμπόριο υπηρεσιών είναι ακόμη μεγαλύτερο, με εξαγωγές 126,3 δισ. λιρών και εισαγωγές 57,4 δισ. λιρών.

Οι χώρες της ΕΕ που επηρεάζονται περισσότερο

Εάν ο Τραμπ επιβάλει δασμούς στην ΕΕ, ορισμένες χώρες θα πληγούν περισσότερο από άλλες. Η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών προς τις ΗΠΑ, με 158 δισ. ευρώ το 2023, ενώ η Ολλανδία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αμερικανικών αγαθών, με 76 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, σε σχέση με το συνολικό τους εμπόριο, η Ιρλανδία εξαρτάται περισσότερο από την αγορά των ΗΠΑ, καθώς οι εξαγωγές της προς την Αμερική αντιπροσωπεύουν πάνω από το 25% του συνόλου. Αντίθετα, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έχουν μικρότερο βαθμό έκθεσης.

Η ΕΕ αναμένεται να αντιδράσει συλλογικά, με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να δηλώνει πως η Ένωση «θα πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό της» αν στοχοποιηθεί. Το Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, διαπραγματεύεται μόνο του μετά το Brexit, με τον πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ να επιδιώκει ισορροπία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ.

Η πιθανή αύξηση των δασμών από τις ΗΠΑ μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις και στις ελληνικές εξαγωγές. Ο βαθμός επίδρασης θα εξαρτηθεί από την κλίμακα των δασμών και την ευαισθησία των ελληνικών προϊόντων σε αυτούς. Οι κύριες εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ είναι τα τρόφιμα και ζώα ζωντανά, λάδια και λίπη και μηχανήματα και υλικό μεταφορών.

Οι πιο εκτεθειμένοι τομείς: Αυτοκίνητα, φάρμακα και χημικά

Σε περίπτωση δασμών, οι πλέον ευάλωτοι κλάδοι θα είναι η αυτοκινητοβιομηχανία, τα χημικά προϊόντα και τα φαρμακευτικά προϊόντα.

Η Γερμανία ηγείται στον τομέα των μηχανημάτων και των μεταφορών, με εξαγωγές άνω των 200 δισ. λιρών από το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ συνολικά. Μεγάλες γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Volkswagen και η BMW, έχουν ήδη δεχθεί πλήγμα λόγω της παρουσίας τους στο Μεξικό, όπου ισχύουν δασμοί.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, ο Τραμπ είχε στοχεύσει ευρωπαϊκά σύμβολα όπως τα γαλλικά κρασιά και τυριά, τα ιταλικά πολυτελή προϊόντα και τα σκωτσέζικα ουίσκι. Η ΕΕ είχε απαντήσει με δασμούς σε αμερικανικά σύμβολα όπως το ουίσκι του Κεντάκι, τα τζιν Levi’s και τις μηχανές Harley-Davidson.

Ο αντίκτυπος στους καταναλωτές και η απειλή για την ανάπτυξη

Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι δασμοί του Τραμπ θα μπορούσαν να αυξήσουν τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, επιβαρύνοντας τους καταναλωτές με υψηλότερες τιμές για εισαγόμενα αγαθά.

Το δολάριο ενισχύθηκε τη Δευτέρα, καθώς οι επενδυτές στοιχημάτισαν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) θα διατηρήσει υψηλά τα επιτόκια για περισσότερο. Εάν ξεσπάσει παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος, οι οικονομικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να μειώσουν την παγκόσμια ανάπτυξη κατά 1% μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος δανεισμού

Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν απότομα, με την απόδοση των 30ετών αμερικανικών ομολόγων να ξεπερνά το 4,7%. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η απόδοση των ομολόγων αυξήθηκε από 4,3% σε 5,1%, προκαλώντας προβλήματα στη Βρετανίδα υπουργό Οικονομικών, Ρέιτσελ Ριβς.

Η αντίδραση της Ευρώπης και το αβέβαιο μέλλον

Οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν ότι θα απαντήσουν εάν οι δασμοί υλοποιηθούν. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η Ένωση είναι έτοιμη για «σθεναρό αλλά εποικοδομητικό διάλογο».

Ωστόσο, το οικονομικό περιβάλλον παραμένει ρευστό, καθώς η Κίνα απάντησε άμεσα στις νέες αμερικανικές κυρώσεις, επιβάλλοντας δασμούς σε εισαγόμενα αμερικανικά προϊόντα και ξεκινώντας αντιμονοπωλιακή έρευνα κατά της Google.

Γράφει ο Ευάγγελος Πρίφτης