Οδηγός της ΑΑΔΕ για τις μεταβιβάσεις ακινήτων – Ποιοι απαλλάσσονται από τον φόρο

10:11 8/1/2025 - Πηγή: Emea.gr

Αυστηρό φορολογικό πλαίσιο διέπει τη μεταβίβαση ακινήτων, ωστόσο σημαντικές είναι και οι απαλλαγές για συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων, ενώ μέσα στο επόμενο διάστημα θα ενταχθούν στην πλατφόρμα myProperty και οι συστάσεις ή τροποποίησης οριζοντίων ή κάθετων ιδιοκτησιών, από τις οποίες προκύπτει φόρος, συμπεριλαμβανομένων και των αρχικών δηλώσεων φόρου μεταβίβασης ακινήτων για σύσταση ή τροποποίηση σύστασης οριζοντίων και καθέτων ιδιοκτησιών.

Η ΑΑΔΕ προκειμένου να διευκολυνθούν πολίτες και επαγγελματίες

προχώρησε στην έκδοση οδηγού με ερωτήσεις – απαντήσεις, ως εργαλείο για την καλύτερη κατανόηση των κανόνων της φορολογίας και της διαδικασίας. 

Απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα

1. Ποια φυσικά ή νομικά Πρόσωπα έχουν υποχρέωση ηλεκτρονικής υποβολής δήλωσης Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτου «Δήλωση ΦΜΑ»;

Μέσω αυτής της Ηλεκτρονικής Υπηρεσίας, ο συμβολαιογράφος μπορεί να συμπληρώσει και τα Φυσικά ή Νομικά Πρόσωπα να υποβάλουν ηλεκτρονικά για σύνταξη συμβολαίου, εφόσον έχουν πιστοποιηθεί από το TAXISnet, Αρχικές Δηλώσεις Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες ισχύει το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας, για τα παρακάτω είδη συναλλαγής:

Μεταβίβαση ακινήτου με επαχθή αιτία (ΦΜΑ)
Πλειστηριασμός
Χρησικτησία/άρθρο 1 παρ.8 Α.Ν. 1521/1950
Μεταβίβαση ποσοστών οικοπέδου λόγω εργολαβικού ανταλλάγματος
Πλασματική μεταβίβαση
Εκτέλεση προσυμφώνου εντός διετίας
Σύσταση ή τροποποίηση σύστασης οριζόντιας/κάθετης ιδιοκτησίας με/χωρίς κτίσματα

2. Πώς υποβάλλεται η Αρχική δήλωση Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτου (ΦΜΑ);

Ο συμβολαιογράφος εισέρχεται στην εφαρμογή myPROPERTY με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης TAXISnet, συντάσσει τη δήλωση για λογαριασμό αγοραστή και πωλητή/ών και στη συνέχεια την αποστέλλει στη θυρίδα αγοραστή και πωλητή/ών στο myAADE. Στη συνέχεια αγοραστής και ο πωλητής/ές εισέρχονται με τους προσωπικούς τους κωδικούς πρόσβασης TAXISnet και αποδέχονται/υποβάλλουν τη δήλωση.

3. Ποια είναι η αρμόδια Υπηρεσία για την υποβολή της δήλωσης;

Αρμόδια υπηρεσία για την υποβολή της δήλωσης είναι οι ΔΟΥ/ΚΕΦΟΚ στη χωρική αρμοδιότητα των οποίων φορολογείται το εισόδημα του αγοραστή και όταν αγοραστής είναι εταιρεία αρμοδιότητας εισοδήματος πρώην ΔΟΥ ΦΑΕ ή ΔΟΥ ΠΛΟΙΩΝ, επιλέγεται από λίστα της εφαρμογής η ΔΟΥ/ΚΕΦΟΚ της έδρας της.Στην περίπτωση που ο αγοραστής/συμβαλλόμενος είναι κάτοικος εξωτερικού, αρμόδια υπηρεσία για την παραλαβή της δήλωσης είναι το ΚΕΦΟΚ ΑΤΤΙΚΗΣ.

4. Ποιο είδος δήλωσης ΦΜΑ υποβάλλεται ηλεκτρονικά;

Ηλεκτρονικά υποβάλλονται μέσω της εφαρμογής myPROPERTY οι αρχικές δηλώσεις φόρου μεταβίβασης ακινήτου εντός αντικειμενικού συστήματος.

5. Ποιοι και πόσοι είναι οι συμβαλλόμενοι σε κάθε δήλωση;

Συμβαλλόμενοι είναι ένας ή πολλοί πωλητής/ες κάθε ακινήτου και ένας αγοραστής.

6. Υποβάλλεται δήλωση χωρίς αναγραφή του ΚΑΕΚ;

Ναι. Η συμπλήρωση του ΚΑΕΚ είναι υποχρεωτική, μόνο εφόσον το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή που έχει κτηματογραφηθεί και διαθέτει ΚΑΕΚ προσωρινό ή οριστικό. Άλλως, η δήλωση θα μπορεί να υποβληθεί και χωρίς τη συμπλήρωση του πεδίου.

7. Πόσα ακίνητα μπορούν να μεταβιβασθούν με μία δήλωση στην εφαρμογή;

Η εφαρμογή υποστηρίζει πολλά ακίνητα, αρχικά εντός αντικειμενικού συστήματος, αλλά επίσης και σε ολόκληρη την επικράτεια.

8. Όταν διαπιστώνεται λάθος των στοιχείων ακινήτου με Α.Τ.ΑΚ., τί ενέργειες πρέπει να γίνουν;

Μετά την καταχώριση του Α.Τ.ΑΚ. στην ενότητα «Στοιχεία Ακινήτου», εμφανίζεται η οθόνη με τα στοιχεία του ακινήτου όπως εμφανίζονται στην δηλωθείσα περιουσιακή κατάσταση με τις υποβληθείσες δηλώσεις ΕΝΦΙΑ. Αν διαπιστωθεί κάποιο λάθος στα στοιχεία του ακινήτου, αυτό δεν διορθώνεται από την εφαρμογή myPROPERTY, αλλά ο κάθε πωλητής θα πρέπει να κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις και μετά ο συμβολαιογράφος να καταχωρήσει εκ νέου τον Α.Τ.ΑΚ., προκειμένου να εμφανιστεί η ορθή εικόνα των ακινήτων και στη συνέχεια να υποβληθεί η ηλεκτρονική δήλωση ΦΜΑ.

9. Ποιο τίμημα δηλώνεται στην εφαρμογή σε περίπτωση μεταβίβασης ποσοστών εξ αδιαιρέτου ακινήτου;

Επειδή υποβάλλονται ξεχωριστές δηλώσεις από κάθε αγοραστή, ως φορολογητέα αξία λαμβάνεται υπόψη η συμπλήρωση του αναλογικού τιμήματος σε κάθε δήλωση.

10. Ποιο τίμημα δηλώνεται στην εφαρμογή σε περίπτωση μεταβίβασης ποσοστών εξ αδιαιρέτου ακινήτου με απαλλαγή Α’ Κατοικίας;

Επειδή υποβάλλονται ξεχωριστές δηλώσεις από κάθε αγοραστή, ως φορολογητέα αξία είναι η συμπλήρωση του αναλογικού τιμήματος σε κάθε δήλωση το οποίο επιδρά στην απαλλαγή Α΄ Κατοικίας.

11. Πώς γνωρίζει ο αγοραστής ότι πρέπει να καταβάλει φόρο μεταβίβασης;

Θα λάβει σχετικό μήνυμα στην προσωποποιημένη πληροφόρηση (στην πλατφόρμα my AADE), όπου θα αναφέρεται σε ποια υποβληθείσα δήλωση ΦΜΑ αφορά ο φόρος, ποιο ποσό και την ημερομηνία λήξης προθεσμίας της πληρωμής. Η πληρωμή μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την αποδοχή του τελευταίου συμβαλλομένου.

12. Ποιος καταβάλλει το φόρο μεταβίβασης;

Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτου βαρύνει τον αγοραστή.

13. Σε πόσες δόσεις καταβάλλεται ο ΦΜΑ μετά από υποβολή δήλωσης για σύνταξη συμβολαίου;

Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτου μετά από υποβολή δήλωσης για σύνταξη συμβολαίου, καταβάλλεται εφάπαξ και χωρίς έκπτωση.

14. Πώς και πού εξοφλείται ο ΦΜΑ;

Μετά την τελευταία έγκριση/υποβολή της δήλωσης, εκδίδεται από την εφαρμογή η Πράξη Προσδιορισμού του φόρου και η Ταυτότητα Οφειλής. Η καταβολή του ΦΜΑ γίνεται εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών, μέσω Τραπέζης με τους αποδεκτούς τρόπους πληρωμής βεβαιωμένων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση (web banking, χρεωστικές κάρτες ή από την προσωποποιημένη πληροφόρηση στην πλατφόρμα myAADE με χρεωστική κάρτα ή prepaid card και όχι με χρήση πιστωτικής κάρτας, καθώς και μέσω IRIS, στη καρτέλα «Οφειλές εκτός Ρύθμισης και Πληρωμή»).

Απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτου

Η απαλλαγή από τον Φ.Μ.Α. για αγορά πρώτης κατοικίας παρέχεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα (έγγαμα ή άγαμα ή τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα ή προτίθενται να εγκατασταθούν σε αυτή το αργότερο εντός δύο ετών από την αγορά. Η απαλλαγή του αγάμου παρέχεται και στον σύζυγο που βρίσκεται σε διάσταση, υπό τον όρο ότι έχει κατατεθεί αίτηση ή αγωγή διαζυγίου τουλάχιστον έξι μήνες πριν την αγορά του ακινήτου, με την προϋπόθεση ότι ο γάμος θα λυθεί μέσα σε πέντε (5) έτη από την αγορά.

Απαλλαγή από τον Φ.Μ.Α. για αγορά πρώτης κατοικίας δικαιούνται:

α) Έλληνες.

β) Ομογενείς από Αλβανία, Τουρκία και χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Οι καταγόμενοι από τη Βόρεια Ήπειρο και την Τουρκία, εφόσον απέκτησαν ιθαγένεια τρίτου κράτους πλην της Αλβανικής και Τουρκικής, δεν μπορούν να τύχουν απαλλαγής από τον φόρο.

γ) Οι πολίτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.

δ) Αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 96/2008 (Α’ 152).

ε) Πολίτες τρίτων χωρών που απολαύουν του καθεστώτος του επί μακρόν διαμένοντος στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4251/2014 (Α’ 80).

στ) Πολίτες τρίτων χωρών που κατέχουν άδεια διαμονής στην Ελλάδα δεύτερης γενιάς.

Είναι δυνατόν να υποβληθεί αίτηση για τη χορήγηση απαλλαγής και μετά από την υποβολή δήλωσης Φ.Μ.Α., μέχρι την οριστικοποίηση της υπόθεσης με οποιονδήποτε τρόπο. Μαζί με την αίτηση συνυποβάλλονται και τα απαραίτητα δικαιολογητικά και ζητείται η επιστροφή του φόρου. Μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών και τη διαπίστωση της συνδρομής των προϋποθέσεων της απαλλαγής, συντάσσεται συμπληρωματική πράξη του συμβολαίου, στο οποίο αναφέρεται η απαλλαγή και μετά τη μεταγραφή της, επιστρέφεται ο φόρος.

Η έκταση της παρεχόμενης απαλλαγής είναι η εξής:

Για αγορά κατοικίας:

-από άγαμο μέχρι του ποσού των 200.000 ευρώ,

-από άγαμο που παρουσιάζει αναπηρία τουλάχιστον 67% από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία μέχρι ποσού αξίας 250.000 ευρώ,

-από έγγαμο μέχρι ποσού αξίας 250.000 ευρώ,

-από έγγαμο που παρουσιάζει αναπηρία, τουλάχιστον, 67% από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία μέχρι ποσού αξίας 275.000 ευρώ.

Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτού και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του.
Για αγορά οικοπέδου: από άγαμο μέχρι ποσού αξίας 50.000 ευρώ, από έγγαμο μέχρι ποσού αξίας 100.000 ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτού και κατά 15.000 3ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του.
Αν η αξία του ακινήτου υπερβαίνει τα παραπάνω αφορολόγητα όρια, η απαλλαγή χορηγείται μέχρι του αντίστοιχου αφορολόγητου ποσού και για την επιπλέον αξία οφείλεται Φ.Μ.Α..

Σε περίπτωση αγοράς κατοικίας, στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης και ενός αποθηκευτικού χώρου (είτε είναι ξεχωριστές οριζόντιες ιδιοκτησίες είτε παρακολουθήματα της μεταβιβαζόμενης ιδιοκτησίας), για επιφάνεια εκάστου έως είκοσι (20) τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα με το ίδιο συμβόλαιο αγοράς.