ΧΡΗΣΤΟΣ Β. ΜΑΣΣΑΛΑΣ

07:30 23/5/2012 - Πηγή: Matrix24

Μας φταίνε οι θεσμοί;

Στις πολιτικές αναλύσεις για το μέλλον της χώρας κυριαρχεί ο προβληματισμός για θεσμικές αλλαγές.  Η χώρα μας δεν στερείται θεσμών, η ελλειμματική λειτουργία τους είναι το πρόβλημα.

Κατά τη γνώμη μου, δεν χρειαζόμαστε νέους θεσμούς, νέα συνείδηση χρειαζόμαστε. Αν δημιουργήσουμε μια νέα συνείδηση, ίσως τότε προκύψουν οι θεσμοί από αυτή τη συνείδηση και όχι η συνείδηση από τους παραμορφωμένους θεσμούς.

Οι θεσμοί είναι

παιδιά των ιδεών, των αισθημάτων και των ηθών και οι ιδέες, τα αισθήματα και τα ήθη δεν αναμορφώνονται με την αναμόρφωση των θεσμών. Οι θεσμοί και οι κυβερνήσεις είναι δημιουργήματα της κουλτούρας ενός λαού και δεν έχουν καμιά έμφυτη αρετή, δεν είναι ούτε καλοί ούτε κακοί. Ενώ μπορεί να είναι καλοί σε μια δεδομένη στιγμή για ένα δεδομένο λαό, μπορεί να είναι χείριστοι για έναν άλλο. Οι λαοί κυβερνιούνται όπως απαιτεί η κουλτούρα τους, και όλοι οι θεσμοί που δεν είναι στενά εφαρμοσμένοι πάνω σ’ αυτήν δεν αντιπροσωπεύουν παρά ένα δανεικό ένδυμα, μια προσωρινή μεταμφίεση. Χρειάζεται χρόνος για να σχηματιστεί ένας πολιτικός θεσμός, όπως και χρόνος για ν’ αλλάξει. Οι αλλαγές του είναι αργές και κάτω από την επίδραση άμεσων αναγκών, οι ανάγκες και ο χρόνος αναλαμβάνουν να τον επεξεργαστούν. Το θεμελιώδες καθήκον ενός λαού είναι να διατηρεί τους θεσμούς του παρελθόντος, τροποποιώντας τους λίγο-λίγο, ανάλογα με τις ανάγκες και τη διαμορφούμενη πραγματικότητα. Αλλά, επειδή στη χώρα μας οι θεσμοί εύκολα απαξιώνονται, οι σημερινές συνθήκες απαιτούν αλλαγές που θα ενισχύσουν τη λειτουργικότητά τους, περιορίζοντας τις παθογένειες που γέννησαν και παραμόρφωσαν τη λειτουργία τους. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα να έχει η χώρα μας στη διάθεσή της ιστορικό χρόνο για αργές διαδικασίες. Η ανάλυση της νέας πραγματικότητας, η εμπειρία άλλων κοινωνιών και η ιστορία του κάθε θεσμού είναι οι βασικοί παράγοντες που θα διαδραματίσουν ρόλο  στο να  μειώσουμε την έλλειψή του.

Η κατανόηση του διεθνούς περιβάλλοντος απαιτεί την προσαρμογή των κανόνων και την απλούστευση των διαδικασιών που ενισχύουν την επιχειρηματικότητα, τη διαφάνεια και τις επενδύσεις.

Το δαιδαλώδες περιβάλλον που σχετίζεται με τις οικονομικές δραστηριότητες ενισχύει τη διαφθορά και την αναποτελεσματικότητα.

Συμπέρασμα

Η χώρα μας έχει ανάγκη: α) μιας νέας κουλτούρας που θα δημιουργήσει τη νέα συνείδηση και β) τη συστηματική ανάλυση της νέας πραγματικότητας που θα οδηγήσει στην καθιέρωση νέων κανόνων στην οικονομική δραστηριότητα.

Το όπλο για μια τέτοια προοπτική είναι η εκπαίδευση και η παιδεία. Οι χώρες που επένδυσαν στη γνώση έχουν απομακρυνθεί από τον αστερισμό των καταιγίδων στον οποίο βρίσκεται η χώρα μας.

Η νέα συνείδηση είναι το ζητούμενο…

Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης

e-mail: [e-mail]