Μαθήματα από την Κύπρο

12:11 4/4/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Του Θόδωρου Τσίκα

Η συμφωνία της ευρωζώνης για την κυπριακή οικονομία είναι επώδυνη και αποπνέει “τιμωρητική” αντίληψη ορισμένων ισχυρών ευρωπαϊκών κύκλων. Θα οδηγήσει σε απότομη και βαθιά οικονομική ύφεση, και θα έχει συνέπειες για τους πολίτες της Κύπρου πολύ πιο σοβαρές από ό,τι επιβάρυνε η αντίστοιχη συμφωνία τους πολίτες της Ελλάδας.

Αποφεύγεται όμως, από την άλλη πλευρά, η άτακτη χρεωκοπία

των δύο μεγαλύτερων κυπριακών Τραπεζών, που θα οδηγούσε σε πλήρη και όχι μερική, όπως γίνεται τώρα, απώλεια καταθέσεων. Και μάλιστα, όλων των καταθέσεων και όχι μόνο των μεγαλύτερων από 100.000 ευρώ, όπως τελικά αποφασίστηκε. Χωρίς να υπολογίσει κανείς τις συνέπειες μιας άτακτης χρεωκοπίας για ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα και την συνολική οικονομία της Κύπρου. Διασφαλίζονται επίσης, ως γνωστόν, πλήρως οι καταθέσεις στις κυπριακές Τράπεζες στην Ελλάδα.

Η συγκεκριμένη επιλογή της ευρωζώνης να μην πληρώσουν τις συνέπειες οι φορολογούμενοι, αλλά να επιβαρυνθούν οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι, οι επενδυτές και οι κάτοχοι μεγάλων ποσών στις Τράπεζες που κινδυνεύουν, είναι πιο προοδευτική από την λύση που δόθηκε για την Ιρλανδία, όπου επωμίστηκε το βάρος το σύνολο των πολιτών. Προβλήματα, βεβαίως, είναι η επιλεκτικότητα της εφαρμογής αυτής και η απαίτηση για εξοντωτικά γρήγορη υλοποίηση της.

Κοινό μάθημα για Ελλάδα και Κύπρο είναι ότι, η αγνόηση της ανάγκης για μεταρρυθμίσεις ή η απώθηση των μεταρρυθμίσεων για το μέλλον αποδεικνύεται ότι επιφέρει οδυνηρές λύσεις. Το γεγονός ότι ο κομμουνιστής Δ. Χριστόφιας και ο δεξιός Ν. Αναστασιάδης αναγκάστηκαν να δεχτούν Μνημόνιο και τρόϊκα, δείχνει τα στενά περιθώρια που υπάρχουν σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής αλληλεξάρτησης και περιφερειακών ολοκληρώσεων, όπως η ευρωπαϊκή.

Η εμπειρία μάλιστα δείχνει ότι, το ευρωπαϊκό πεδίο -παρά τις μεγάλες δυσκολίες- παραμένει το πιο ευνοϊκό στον πλανήτη. Αν οι δύο χώρες δεν ήταν ή δεν έμεναν σταθερά στη ζώνη του ευρώ, δεν θα συζητάγαμε τώρα για τα προβλήματα των προγραμμάτων διάσωσης, γιατί δεν θα υπήρχε καν διάσωση…!

Φαίνονται, τώρα, οι μείζονες κίνδυνοι που απέφυγε η Ελλάδα, την άνοιξη του 2010, όταν εντάχθηκε σε πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Τα «όχι», όσο βροντερά κι αν είναι, πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύονται από εναλλακτικό σχέδιο, αλλιώς μπορεί να οδηγούν σε αποτελέσματα δυσμενέστερα, από αυτά που επιδιώκεται να αποφύγουν.

Τις ίδιες συνέπειες μπορεί να φέρει και η αγνόηση των διεθνών συσχετισμών. Ιδιαιτέρως μάλιστα όταν οι συσχετισμοί αυτοί είναι δυσμενείς, λόγω μιας πλειοψηφίας συντηρητικών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που εμμένουν μονομερώς στην απαραίτητη νομισματική σταθερότητα, αγνοώντας τις παράλληλες ανάγκες για ανάπτυξη και κοινωνική προστασία.

* Ο Θόδωρος Τσίκας είναι πολιτικός επιστήμονας-διεθνολόγος, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ