Οι 12 πληγές της Ελλάδας

18:00 12/5/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Του Γιάννη Ντάσκα

Οι έρευνες-βόμβα, των οποίων την παρουσίαση αρχίζουμε σήμερα, είναι έγκυρες. Πραγματοποιήθηκαν από το Πανεπιστήμιο Αθηνών που έχει ανάλογη φήμη και «πελάτες» τα καλύτερα ΜΜΕ του κόσμου. Η πρώτη έρευνα υπό την αιγίδα του Οικονομικού Επιμελητηρίου έγινε μεταξύ όλων των οικονομολόγων της χώρας, η δεύτερη μεταξύ όλων των αιρετών της τοπικής αυτοδιοίκησης και η τρίτη μεταξύ των νέων, της προδομένης γενιάς της χώρας μας. Σκοπός των ερευνών υπήρξε η καταγραφή

των προβλημάτων από τους ειδικούς, τους αρμόδιους και εκείνων των οποίων «παίζεται» η ζωή, δηλαδή, των νέων, καθώς επίσης και η παροχή πληροφοριών στους κυβερνώντες, ώστε να πάρουν σωστές αποφάσεις. Το γράφει απερίφραστα ο καθηγητής Πανάς στην αναλυτική εισαγωγή του:

«Δυστυχώς, η χώρα μας βρίσκεται σε κατάσταση γενικευμένης κρίσης. Ηθικής, πολιτικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής. Η σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας είναι πολύ διαφορετική από ό,τι αυτή ήταν πριν από μια δεκαετία. Σήμερα, εκτός από τις συζητήσεις για το χρέος της χώρας, το ζητούμενο είναι πώς θα επιτευχθεί ανάπτυξη. Ποιας μορφής ανάπτυξη; Αυτοί οι οποίοι λαμβάνουν αποφάσεις είναι επικεντρωμένοι στο “δένδρο” της μελλοντικής ανάπτυξης της χώρας και αποτυγχάνουν να δουν το “δάσος”.

Πρώτα ανάλυση

Κατ’ αρχάς, είναι σωστό να επιδιώκεται μελλοντική ανάπτυξη της χώρας. Ομως, η μελλοντική ανάπτυξη της χώρας χρειάζεται μία ενδελεχή ανάλυση για το τι έγινε στο παρελθόν. Ασφαλώς, τις περισσότερες φορές προσπαθούμε να αντιληφθούμε την κατάσταση, επεκτείνοντας το παρελθόν προς το μέλλον. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να αξιολογήσουμε αν η Ελλάδα στα χρόνια που πέρασαν ακολούθησε κάποιο αναπτυξιακό υπόδειγμα. Μόνο το γεγονός ότι δανειζόμασταν για να καταναλώνουμε, αρκεί για να αναδείξει, γιατί οδηγηθήκαμε στη σημερινή οικονομική κρίση και ακόμα ότι το συγκεκριμένο αναπτυξιακό σχέδιο, αν φυσικά υπήρχε, δεν ήταν αναπτυξιακό.

Ο σκοπός της έρευνας αυτής είναι να διερευνήσει και να εξετάσει τις απόψεις και τις προτιμήσεις απλών πολιτών και των ειδικών της οικονομίας για τα οικονομικά προβλήματα και για τα θέματα της ανάπτυξης. Οι απόψεις τους αποτελούν ένα σημαντικό πληροφοριακό υλικό διαθέσιμο σε αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις. Αυτοί οι οποίοι παίρνουν αποφάσεις χρειάζονται κυρίως αντικειμενικές πληροφοριακές εισροές –πέρα από τα στατιστικά δεδομένα (νοθευμένα ή μη)– οι οποίες θα τους είναι χρήσιμες για τη διαμόρφωση των στρατηγικών τους.

Στο πλαίσιο της έρευνάς μας σχετικά με την ανάπτυξη, συμπεριλάβαμε διαστάσεις της αντίληψης και των προτεραιοτήτων της ανάπτυξης, από διαφορετικές ομάδες πολιτών. Οι απόψεις και οι αντιλήψεις που προέρχονται από διαφορετικές πηγές ρίχνουν φως στο πώς ακριβώς οι πολίτες αντιλαμβάνονται την ανάπτυξη.

Η αξιοποίηση

Ενας βασικός τρόπος είναι η αξιοποίηση των στατιστικών δεδομένων σε διάφορα οικονομετρικά υποδείγματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο, μπορεί να προκύψουν μακροπρόθεσμες προβλέψεις και τάσεις, έτσι ώστε στη συνέχεια να διερευνηθούν διαφορετικά σενάρια πολιτικών. Σήμερα, οι αλλαγές που συντελούνται σε οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο είναι τόσο γρήγορες που δεν αρκούν μόνον οι μέθοδοι που προαναφέραμε. Χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί από τα εργαλεία του σχεδιασμού για την ανάπτυξη πρόσθετη πληροφόρηση. Πληροφόρηση κατάλληλη που να δίνει ευελιξία και ερμηνεία για την επίτευξη του μελλοντικού στόχου.

Ετσι, αυτοί οι οποίοι παίρνουν τις αποφάσεις, έχουν τη δυνατότητα της επιλογής μέσα από ένα σύνολο πληροφοριών. Κάθε πληροφορία αναδεικνύει ένα σύνολο ενεργειών, τις οποίες δεν πρέπει να αγνοήσει αυτός που παίρνει αποφάσεις. Επίσης, σημαντικό για αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις είναι: οι πληροφορίες που αντλούνται από τους ειδικούς, όπως στην περίπτωσή μας, είναι εκείνες που πρέπει να δώσουν την κατευθυντήριο γραμμή για τις προτεραιότητες ή τις αλλαγές που θα γίνουν. Ετσι, μέσω της έρευνας αυτής επιχειρείται η άντληση των απόψεων των ειδικών ώστε να εξειδικευθούν προβλήματα της πραγματική οικονομίας. Με τον τρόπο αυτόν, αυτοί που ασκούν πολιτική, θα έχουν μια σαφή εικόνα για την κατάσταση και ταυτόχρονα θα αναδειχθεί μία τάση, η οποία αναλόγως θα πρέπει να αξιοποιηθεί από τους ασκούντες πολιτική για τις αποφάσεις που αφορούν την ανάπτυξη…».

ΕΡΕΥΝΑ – ΒΟΜΒΑ!

Ερευνες-βόμβα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών αρχίζει να παρουσιάζει από σήμερα κατ’ αποκλειστικότητα το «Π», τις οποίες πραγματοποίησε το Τμήμα Στατιστικής και ο γνωστός από την παρουσίαση πολλών ερευνών σε όλους σχεδόν τους ελληνικούς τηλεοπτικούς σταθμούς καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς.

Ερευνες του ελληνικού πανεπιστημίου παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια μεγάλα ΜΜΕ του εξωτερικού, όπως το CNN, BBC κ.ά., πράγμα που είναι ενδεικτικό της εγκυρότητάς τους. Οι έρευνες του πανεπιστημίου που έχουμε στα χέρια μας είναι τρεις. Και οι τρεις είναι μοναδικές στο είδος τους και συγκλονιστικές στα ευρήματά τους. Η πρώτη, που παρουσιάζουμε σήμερα, έγινε με τη συμμετοχή όλων των οικονομολόγων (λογιστών κ.λπ.) της χώρας. Η δεύτερη έγινε μεταξύ των νέων της χώρας και η τρίτη μεταξύ όλων των εκλεγμένων στις τοπικές αυτοδιοικήσεις της χώρας.

Ζητούμενο για την έρευνα ήταν η ιεράρχηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινωνίες και η γνώμη των ερωτώμενων για τον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων. Αρχίζουμε την παρουσίαση με την έρευνα μεταξύ των οικονομολόγων όλης της χώρας ακριβώς γιατί είναι οι πλέον ειδικοί, είναι ανεξάρτητοι, αφού δεν μετέχουν σε όργανα άσκησης εξουσίας, και, φυσικά, γνωρίζουν τα προβλήματα της κρίσης λόγω σπουδών και εξάσκησης καλύτερα από τον καθέναν.

Το συγκλονιστικό που θα προκύψει, όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος και παρουσιάσουμε όλες τις έρευνες, θα είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ των τριών ερευνών και των χώρων από τους οποίους προέρχονται. Σπεύδουμε να σας πούμε ότι οι έρευνες βρίσκονται σε απόλυτη συνάρτηση με τις πολιτικές εξελίξεις, αλλά και τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν.

Οι προοπτικές

Ο καθηγητής κ. Πανάς, στη μακρά συζήτηση που είχαμε μαζί του, ταυτίστηκε ως προς την προσέγγιση με ένα άρθρο που εκείνη τη στιγμή δεν γνώριζε και του το επισημάναμε. Πρόκειται για το άρθρο των «Financial Times», το οποίο μέσες – άκρες έκανε λόγο για τις καλές προοπτικές της Ελλάδας ως παραγωγού χώρας, αλλά και τις κακές προοπτικές από τη μη ανανέωση του πολιτικού συστήματος. Αυτά προκύπτουν από τις έρευνες. Οξύμωρο είναι το γεγονός ότι σε εν εξελίξει έρευνα, η κοινή γνώμη κάνει την έκπληξη και σε ποσοστό πάνω από 40% προκρίνει την επιστροφή Καραμανλή στην πολιτική σκηνή έναντι μηδενικού ποσοστού για τον Γιώργο Παπανδρέου…

Οι λόγοι που οδηγούν στη μελαγχολία

Στην εισαγωγή του, ο καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς αναφέρεται αναλυτικά στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν στη χώρα και διευκρινίζει ότι αποτελούν προσωπικές του απόψεις. Η έρευνα που παρουσιάζουμε σήμερα στους 12 κεντρικούς της πίνακες περιλαμβάνει και επεξηγηματικούς επιμέρους πίνακες, τους οποίους θα αναρτήσουμε συνολικά στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας, μετά το πέρας της παρουσίασης του θέματος από την έντυπη έκδοση. Το ίδιο θα γίνει και για τις άλλες έρευνες των οποίων δειγματοληπτικά παρουσιάζουμε κεντρικούς πίνακες.

Η σημερινή έρευνα που πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Οικονομικού Επιμελητηρίου έγινε μεταξύ των οικονομολόγων όλων των περιφερειών της χώρας και αφορά σε όλες τις περιφέρειες της χώρας μας. Γι’ αυτό η αξία της είναι εξαιρετική. Για να γίνει αντιληπτό το βάθος και το εύρος της εργασίας, αρκεί να σημειώσουμε ότι εκτός των 12 κεντρικών πινάκων η έρευνα περιλαμβάνει και άλλους… 360. Στους σημερινούς πίνακες θα δείτε πώς οι οικονομολόγοι της χώρας αξιολογούν τα προβλήματα.

Αιφνιδιασμοί

Στην αναλυτική εισαγωγή του ο κ. Πανάς, μεταξύ άλλων, αναφέρει:

«[…] Η Ελλάδα την τελευταία τετραετία έχει υποστεί μια σειρά από σημαντικούς αιφνιδιασμούς, ‘‘shocks’’. Αυτοί οι αιφνιδιασμοί έχουν επηρεάσει την ψυχολογία, τη διάθεση και την κοινωνική στάση των Ελλήνων πολιτών. Γεγονός είναι ότι για πρώτη φορά οι Ελληνες πολίτες ζουν την τραγική εμπειρία μιας παρατεταμένης ύφεσης. Αυτό είναι ένα νέο φαινόμενο στη ζωή του Ελληνα, που διαμορφώνει μία άσχημη διάθεση και μία μελαγχολική στάση σε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά.

Η διάθεσή του επηρεάζεται:

• από τη μείωση του εισοδήματός του

• από την πιθανή απώλεια της εργασίας του

• από την ακρίβεια που αντιμετωπίζει

• από την αύξηση της ανεργίας των νέων

• από τη φυγή νέων επιστημόνων προς το εξωτερικό

• από το φάσμα ενδεχόμενης πείνας

• από την αδυναμία του να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του (στεγαστικό δάνειο, φορολογικές υποχρεώσεις και άλλες ανάγκες)

• από ένα ανεπαρκές σύστημα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης

Τα οικονομικά ζητήματα δεν μονοπωλούν τη διάθεση του Ελληνα. Αλλα γεγονότα έχουν πιο σημαντικές επιπτώσεις στη διάθεσή του. Μερικά πολύ σημαντικά προβλήματα που τον απασχολούν, επίσης, είναι τα εξής:

• η διαφθορά

• η ανασφάλεια

• η εγκληματικότητα

• η λαθρομετανάστευση

• η ηθική

Ολα αυτά που μοιάζουν να εμφανίστηκαν ξαφνικά και να δρουν συνεργικά έχουν προσθετική ιδιότητα, γιατί δημιουργούν το έλλειμμα εμπιστοσύνης:

• στο πολιτικό σύστημα

• στην ικανότητα της πολιτείας να επιλύσει τα προβλήματα

Αν διαβάσει κάποιος δειγματοληπτικά τις εφημερίδες, τα διάφορα blogs στο Διαδίκτυο, τα άρθρα σε περιοδικά, θα διαπιστώσει ότι η πολιτική αρένα είναι φορτισμένη με όλα αυτά τα αιφνιδιαστικά γεγονότα που προαναφέραμε. Ταυτόχρονα, ακούμε κάθε μέρα για την ανάπτυξη. Πώς, όμως, η κοινή γνώμη, οι Ελληνες πολίτες αντιλαμβάνονται αυτή την ανάπτυξη; Αναμφίβολα, η διάθεση, οι απόψεις και οι στάσεις των πολιτών αποτελούν ένα μέτρο της κοινής γνώμης. Η δημόσια διάθεση μπορεί να αποτυπωθεί από ένα μεγάλο και αντιπροσωπευτικό αριθμό Ελλήνων πολιτών που ανταποκρίθηκαν να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο καλύπτει ένα σύνολο οικονομικών δραστηριοτήτων σχετικών με την ανάπτυξη. Η καρδιά της ανάλυσής μας επιδιώκει τη διερεύνηση της σχέσης που υφίσταται ανάμεσα στη διάθεση των πολιτών και την προσδοκώμενη ανάπτυξη. Μία ανάλυση αυτής της μορφής δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, όπως προκύπτει από την επισκόπηση της ελληνικής βιβλιογραφίας. Συνεπώς, το γεγονός αυτό αποτελεί ένα σημαντικό και χρήσιμο στοιχείο της όλης ανάλυσης…».