N. Καραμούζης: Οι τρεις σημαντικές προκλήσεις για το τραπεζικό σύστημα

16:03 19/6/2019 - Πηγή: BankWars

Είναι γεγονός ότι, ο τραπεζικός κλάδος στην Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της οικονομικής κρίσης και χωρίς να έχει την ευθύνη για την πρόκλησή της, υπέστη σοβαρές και διαταρακτικές αρνητικές συνέπειες, που τον οδήγησαν σε μεγάλη και παρατεταμένη κρίση, στα όρια της χρεοκοπίας και τελικά σε μεγάλες ανακεφαλαιοποιήσεις ύψους €64δις, στον ριζικό μετασχηματισμό του, τη δημιουργία τεσσάρων συστημικών τραπεζών, σημαντικά μικρότερο χαρτοφυλάκιο δανείων (-

€ 95δις) και ενεργητικού σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα, ενώ υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε πολύ μεγάλη αποκλιμάκωση της διεθνούς του παρουσίας.

Αυτό ανέφερε ο Νίκος Καραμούζης σε ομιλία του σε Ημερίδα του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων ο πρόεδρος της Grant Thorton.

Σήμερα, έχει βελτιωθεί η χρηματοοικονομική κατάσταση των τραπεζών, η πρόσβαση τους στις διεθνείς αγορές και η ρευστότητα της αγοράς, με τη σταδιακή επιστροφή καταθέσεων, ενώ ενισχυμένη είναι η κεφαλαιακή τους επάρκεια, η ποιότητα και ευρωστία του ισολογισμού τους.

Αλλά σημαντικά ζητήματα παραμένουν στον κλάδο:

τα επιτόκια χορηγήσεων παραμένουν τα υψηλότερα στην Ευρωζώνη που παρέχουν μια ζώνη προστασίας και εσόδων, αλλά είναι βέβαιον ότι θα συμπιεστούν,οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων δεν έχουν αρθεί πλήρως,το ύψος των NPEs, κοντά στα €80 δις , 46% του συνόλου των δανείων, το υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη, ένας αναπτυξιακός βραχνάς για τις τράπεζες και την οικονομία, ενώ οι τράπεζες έχουν δεσμευθεί να μειώσουν τα NPEs κατω.

Τρεις ακόμα σημαντικές προκλήσεις για το τραπεζικό σύστημα

Εκτός του σημαντικού ύψους των NPE’s στην Ελλάδα και την τεχνολογική πρόκληση, υπάρχουν τρεις ακόμα σημαντικές προκλήσεις για το τραπεζικό σύστημα που επίσης καθιστούν αναγκαίο το ριζικό μετασχηματισμό του υφιστάμενου τραπεζικού προτύπου λειτουργίας.

Πρώτον, εντείνεται ο ανταγωνισμός από την απελευθέρωση πρόσβασης τρίτων παρόχων στα προσωπικά δεδομένα και τις συναλλαγές των τραπεζικών πελατών.
Η νομοθεσία για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις πληρωμές, στην Ευρώπη, το PSD2, και το open banking trend διεθνώς, ήδη αμφισβητούν την “ιδιοκτησία και την αποκλειστικότητα” των τραπεζών στην πρόσβαση και αξιοποίηση των προσωπικών δεδομένων και συναλλαγών των πελατών τους.

Προχωράμε, δηλαδή, σε καθεστώς τραπεζών “sharing date and customers” με third party providers.

Ήδη στην Ελλάδα ο ΟΠΑΠ, η Cosmote, η VIVA και άλλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, έλαβαν ή βρίσκονται στη διαδικασία να λάβουν άδεια e-money από τις εποπτικές αρχές που τους επιτρέπει να εισέρχονται δυναμικά στην παροχή στοχευμένων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, όπως πληρωμές, μεταφορές ποσών και διάθεση ασφαλιστικών προϊόντων και είναι μόνο η αρχή.

Ο κίνδυνος θα ενταθεί όταν ξένοι πάροχοι, με τη βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών (Paypal, on line bank), εισέλθουν στην ελληνική αγορά.

Δεύτερον, το νέο αυστηρότερο, απαιτητικότερο, πιο σύνθετο και πολύπλοκο ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο, με αυστηρότερους κανόνες και απαιτήσεις για κεφάλαια, ρευστότητα, εταιρική διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων, όπως, η ενιαία εποπτεία των τραπεζών στην Ευρωζώνη, μέσω της δημιουργίας του SSM, η διαδικασία SREP και των περιοδικών stress tests που καθιέρωσε ο τελευταίος για τη συνολική αξιολόγηση των τραπεζών, το BRRD που αφορά το burden sharing του κόστους πτώχευσης τραπεζών, το SRM που έχει την ευθύνη της διαχείρισης μη βιώσιμων τραπεζών, τα νέα λογιστικά πρότυπα το IFRS9, η υποχρέωσε για δημιουργία επιπρόσθετων κεφαλαιακών buffer με το MREL, το proper & fit τεστ για τις διοικήσεις των τραπεζών, το CRD IV, η 4η EU AML Directive, το FATCA, το PSD2, η SEPA, η νομοθεσία για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και προστασίας των προσωπικών δεδομένων, και άλλες ρυθμίσεις που δεν αναφέρω σε αυτή τη σύντομη περιγραφή επιδρούν καθοριστικά στις τράπεζες αναφορικά με:

τις στρατηγικές επιλογές,την ανάπτυξη εργασιών,την κερδοφορία,το κόστος συμμόρφωσης και προσαρμογής συστημάτων, διαδικασιών και λειτουργιών,τις δυνατότητες των τραπεζών να μοχλεύσουν και να βελτιώσουν τις αποδόσεις στα ίδια κεφάλαιά τους.

Τρίτον, εντείνεται ο ανταγωνισμός παντού, και συμπιέζονται τα περιθώρια κέρδους, όχι μόνο εντός του τραπεζικού κλάδου, αλλά και από την ανάπτυξη σοβαρών και αξιόπιστων εναλλακτικών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών για τους πελάτες που συμπεριλαμβάνει:

1. προσφυγή στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου,

2. αξιοποίηση της νέας εξειδικευμένης θεσμικής διαχείρισης που εισέρχεται στην παροχή συγκεκριμένων χρηματοπιστωτικών προϊόντων και υπηρεσιών (π.χ. Credit funds, consumer finance companies, asset managers, money market funds), με ανταγωνιστικούς όρους, χαμηλότερο κόστος λειτουργίας, χαλαρότερες ρυθμιστικές και εποπτικές απαιτήσεις και καλύτερη εξειδίκευση,

3. χρήση των υπηρεσιών που προσφέρουν οι νέες Fintech κυρίως τράπεζες, κυρίως υψηλής τεχνολογικής έντασης που δημιουργούνται (π.χ. Ν26, Resolut),

4. αξιοποίηση της σταδιακής εμπλοκής στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες μη τραπεζικών παρόχων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, όπως οι μεγάλοι τεχνολογικοί κολοσσοί, Google, Amazon (Amazon Lending), Apple (Apple pay) και Facebook (project Libra, bring CRYPTO to currency στο μαζικό κοινό).

Οι τελευταίοι συγκεντρώνουν σημαντικά νέα «κοινωνικά» και αξιοποιήσιμα εμπορικά δεδομένα για τους χρήστες τους. Αποτελούν δε σοβαρή ανταγωνιστική απειλή για το μέλλον, για τις παραδοσιακές τράπεζες.

5. Προσφορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών από αρκετές εμπορικές εταιρείες retail and telecom παγκοσμίως, με άμεση επαφή καθημερινή με μεγάλο αριθμό πελατών τους, που εισέρχονται επίσης σταδιακά στην παροχή εξειδικευμένων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, όπως π.χ. πληρωμές, κάρτες, καταναλωτική πίστη, ασφάλειες (π.χ. consumer finance companies, e-money licenses).