Ελλάδα: με τις ΗΠΑ ή την Ευρώπη;

18:28 4/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Τελικά γρηγορότερα απ’ ό,τι περιμέναμε φθάνουμε στο κρίσιμο ερώτημα – δίλημμα: με τις ΗΠΑ του προέδρου Ντ. Τραμπ ή με την Ευρώπη (Ευρωπαϊκή Ενωση, ΕΕ); Μέχρι τώρα μπορούσαμε να υπηρετούμε και τις δύο επιλογές (με ΕΕ και ΗΠΑ ταυτόχρονα). Αλλά όταν οι διατλαντικές σχέσεις έχουν σχεδόν καταρρεύσει

μετά την αδιανόητη επιλογή του προέδρου Τραμπ να συμμαχήσει με τον πρόεδρο Πούτιν εναντίον Ουκρανίας και Ευρώπης, όταν το δίδυμο Τραμπ και Βανς προσβάλλει με τόσο απρεπή τρόπο τον πρόεδρο Ζελένσκι μέσα στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος Τραμπ φθάνει στο επίπεδο (αισθητικής) να δηλώνει ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση δημιουργήθηκε για να στριμώχνει (ακόμη χειρότερα: to screw) τις ΗΠΑ», οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» (M. Wolf) γράφουν ότι «οι ΗΠΑ είναι τώρα ο εχθρός της Δύσης» (26/2), η ύπατη εκπρόσωπος ΚΕΠΠΑ Κ. Κάλας δηλώνει ότι «η Δύση χρειάζεται νέο ηγέτη», και κυρίως ο πρόεδρος Τραμπ ανέχεται ή και προωθεί την αλλαγή συνόρων με τη βία, πόσο μπορεί η Ελλάδα να είναι πλέον «στρατηγικός εταίρος» των ΗΠΑ και να βλέπει τις τελευταίες σε οιονεί ρόλο προστάτιδας δύναμης (έναντι της Τουρκίας); Μάλλον δεν μπορεί. Ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης συναντήθηκε με τον αμερικανό ομόλογό του Μ. Ρούμπιο στην Ουάσιγκτον για να επιβεβαιώσουν, υποτίθεται, τη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ των δύο χωρών (χωρίς δημόσια τουλάχιστον να κάνουν καμία αναφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις). Αλλά οι στρατηγικές σχέσεις (όχι απλά οι συναλλακτικές) προϋποθέτουν διαμοιρασμό κοινών αντιλήψεις και θέσεων. Ωστόσο οι θέσεις Ελλάδας (όπως και λοιπής Ευρώπης) με τις ΗΠΑ Τραμπ αποκλίνουν ριζικά σε όλο σχεδόν το φάσμα των γεωπολιτικών ζητημάτων (πρωτίστως των πολέμων Ουκρανίας και Μ. Ανατολής)

Μία εκκωφαντική απόκλιση καταγράφτηκε την περασμένη εβδομάδα στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Η Ελλάδα, ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, απείχε (μαζί με άλλες τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, Γαλλία, Ην. Βασίλειο, Δανία, Σλοβενία) σε υιοθέτηση ψηφίσματος που είχαν προτείνει οι ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Το ψήφισμα – το πρώτο που υιοθετήθηκε μετά την έναρξη του πολέμου – υπερψήφισαν ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα! Η Ελλάδα βρέθηκε δηλαδή σε διαφορετικό πολιτικά στρατόπεδο με τις ΗΠΑ αλλά στη σωστή πλευρά της Ιστορίας (αν και δεν βρέθηκε στη Διάσκεψη του Λονδίνου ενώ συμμετείχε η Τουρκία).

Οι δυσκολίες διατήρησης της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ Τραμπ πηγαίνουν ακόμη βαθύτερα. Καθώς ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας Φρ. Μερτς (και όχι μόνο) θέτει εμφατικά ως βασικό στόχο την προώθηση της ανεξαρτησίας της Ευρώπης/ΕΕ από τις ΗΠΑ (παράλληλα με τον στόχο «της στρατηγικής αυτονομίας» του προέδρου Μακρόν) είναι προφανές ότι δεν θα είναι και τόσο εύκολο για την Ελλάδα να εργάζεται για τον στόχο αυτό ως χώρα – μέλος της ΕΕ και ταυτόχρονα να διατηρεί αλώβητη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ και να βαθαίνει τη στρατιωτική συνεργασία μαζί της (προμήθεια F-35, κ.λπ.).

Ετσι μετά τις δραματικές ανακατατάξεις είναι σαφές ότι η Ελλάδα έχει πλέον μία και μόνο θεμελιακή επιλογή: την Ευρώπη και την ανάπτυξη γνήσιας κοινής ευρωπαϊκής άμυνας για την ασφάλειά της (με ευρωστρατό, εγγύηση συνόρων, κ.λπ.). Η συμμετοχή μας στην ΕΕ επανέρχεται έτσι στην αρχική λογική του Κ. Καραμανλή – αποδέσμευση από τις ΗΠΑ. Χωρίς να σημαίνει ότι διακόπτουμε και τις διπλωματικές μας σχέσεις. Αλλωστε το 65% των Ελλήνων θέλει περισσότερη Ευρώπη…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ