Κερδίζει έδαφος στην Ελλάδα η δωρεά οργάνων

15:02 17/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Τα όσα εκτυλίχθηκαν στο νοσοκομείο ΠΑΓΝΗ, στο Ηράκλειο Κρήτης, στις αρχές Φεβρουαρίου θα μείνουν βαθιά χαραγμένα στη μνήμη των εργαζομένων του νοσηλευτικού ιδρύματος. Μετά την άνιση μάχη που έδωσαν οι γιατροί για να κρατήσουν το παιδί εν ζωή, αν και όλες οι ενδείξεις μαρτυρούσαν πως η κακοποίηση που είχε υποστεί ήταν τόσο

βαριά που δεν θα επιβίωνε, τέθηκε το δύσκολο θέμα της δωρεάς των οργάνων του.

Ετσι, ξεκίνησε ένας δεύτερος αγώνας για τη διατήρηση της λειτουργίας των οργάνων του, σε μια προσπάθεια ο τραγικός θάνατος του μικρού Αγγελου να αποτελέσει ελπίδα για συνανθρώπους μας με σοβαρά προβλήματα υγείας. Είναι αξιοσημείωτο πως η διεύθυνση της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας του συγκεκριμένου νοσοκομείου, όπου νοσηλεύτηκε και το άτυχο αγοράκι, αποτελεί θετικό παράδειγμα στον νευραλγικό τομέα της δωρεάς οργάνων, καθώς βρίσκεται στις τρεις πρώτες θέσεις πανελλαδικά. Εκεί έχει τοποθετηθεί και ένας εκ των 29 συνολικά Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, οι οποίοι όταν ο χρόνος μετράει αντίστροφα συντονίζουν όλες τις ενέργειες που μετατρέπονται σε δώρα ζωής.

Είναι γεγονός πως όταν ο δότης είναι παιδί η διαδικασία είναι πιο δύσκολη, καθώς μοιραία το συναίσθημα βραχυκυκλώνει τη σκέψη. Ο χρόνος μοιάζει για λίγο να παγώνει. Οι γιατροί στο ΠΑΓΝΗ έκαναν όμως την υπέρβαση και οι συγγενείς του μικρού Αγγελου έλαβαν τη δύσκολη απόφαση, με αποτέλεσμα αυτός ο μικρός ήρωας να δωρίσει ελπίδα ζωής όχι μόνο σε έναν 37χρονο άνδρα που έλαβε τους νεφρούς του αλλά και σε ένα συνομήλικο αγοράκι που έλαβε την καρδιά του στο Βερολίνο.

Ετησίως, οι περιπτώσεις δωρεάς οργάνων από μικρά παιδιά αποτελούν, ευτυχώς (υπό την έννοια ότι κάθε παιδική ζωή που χάνεται ισοδυναμεί με μια ανείπωτη απώλεια), τη συντριπτική μειονότητα. Κατ’ εκτίμηση στη χώρα μας δεν ξεπερνούν το 3%-4% επί του συνόλου των δοτών, ενώ ακόμα πιο σπάνιο είναι να αφορούν τόσο μικρές ηλικίες.

Ρεκόρ 17ετίας

Χρόνο με τον χρόνο η δωρεά οργάνων στη χώρα μας κερδίζει έδαφος. Ο νευραλγικός ρόλος των Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), σε κομβικά νοσοκομεία ανά τη χώρα, σε συνδυασμό με την ευαισθητοποίηση και την εγρήγορση που επιδεικνύουν οι γιατροί που στελεχώνουν τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), ακόμα και σε νοσοκομεία χωρίς Συντονιστές, φαίνεται πως επιδρούν αποφασιστικά σε αυτή την αλλαγή κουλτούρας.

Κάπως έτσι ο απολογισμός του 2024 δημιουργεί αισιοδοξία, καθώς μέσα σε 12 μήνες αξιοποιήθηκαν συνολικά 111 δότες –αριθμός ρεκόρ. Ακόμα πιο ελπιδοφόρο είναι ότι τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μια αξιοσημείωτη ανοδική πορεία: Το 2023 ο αντίστοιχος αριθμός διαμορφώθηκε σε 87 και την αμέσως προηγούμενη χρονιά σε 69. Μάλιστα, όπως προκύπτει από τα ίδια δεδομένα, πρόκειται για ρεκόρ 17ετίας, καθώς το 2008 είναι η χρονιά στην οποία ανατρέχει κανείς με… νοσταλγία. Τότε οι δότες είχαν ανέλθει στους 98, αποτελώντας μια «χρυσή» χρονιά, χωρίς όμως συνέχεια, αφού το 2009 οι αντίστοιχος αριθμός έπεσε στους 71 και το 2010 στους 45.

Παιδιά στο εξωτερικό

Μια σημαντική λεπτομέρεια που δεν πρέπει να αγνοείται είναι ότι στο μεταξύ στη λίστα των υποψήφιων ληπτών είναι και παιδιά ανά τον κόσμο που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Είναι ενδεικτικό πως κατά μέσο όρο 10 ανήλικοι ασθενείς ταξιδεύουν από τη χώρα μας στην Ιταλία για να υποβληθούν σε μεταμόσχευση ήπατος. Σε αυτή την περίπτωση όμως, κατά κανόνα δεν υποβάλλονται στο μαρτύριο της αναμονής, καθώς η λήψη μοσχεύματος γίνεται από ζώντα δότη (συνήθως από τους γονείς). Σε μεταμοσχευτικά κέντρα του εξωτερικού κατευθύνονται και δύο με τρία επίσης παιδιά, κατ’ ετήσια βάση, που χρειάζονται μεταμόσχευση καρδιάς. Περίπου άλλα τόσα μεταβαίνουν στο εξωτερικό για μεταμόσχευση νεφρού (πρόκειται για παιδιά χαμηλού σωματικού τους βάρους που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στη χώρα μας).

Πρώτη μονάδα στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια για οργανωμένη μεταμοσχευτική φροντίδα εντός συνόρων. Τους επόμενους μήνες, όπως σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο ομότιμος καθηγητής Παθολογίας – Νεφρολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, Ιωάννης Μπολέτης, θα παραδοθεί και θα τεθεί σε λειτουργία το νέο κτίριο, δωρεά του Ιδρύματος «Ωνάση», όπου θα στεγαστεί ένα νοσοκομείο αφιερωμένο στη μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων. Σε αυτό θα λειτουργήσει και η πρώτη αυτόνομη μονάδα μεταμόσχευσης αποκλειστικά για παιδιά στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα θα προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και στην Παιδοκαρδιοχειρουργική.

«Υπολογίζουμε ότι έως το καλοκαίρι θα πραγματοποιηθούν οι πρώτες παιδιατρικές μεταμοσχεύσεις. Αμεση προτεραιότητά μας είναι να μπορούν να αντιμετωπίζονται πλέον στη χώρα μας περιστατικά που έως και σήμερα φεύγουν στο εξωτερικό, κυρίως για μεταμόσχευση νεφρών και ήπατος» συμπληρώνει ο καθηγητής. Και διευκρινίζει πως στην Ελλάδα πραγματοποιούνται μεταμοσχεύσεις νεφρού σε μικρούς λήπτες, σημαντικό κριτήριο όμως που καθορίζει εάν θα αντιμετωπιστούν εντός ή εκτός των συνόρων είναι το σωματικό τους βάρος (κατ’ ελάχιστον πρέπει να ζυγίζουν 30 κιλά). «Στο Λαϊκό έχουν γίνει από το 2020 έως και σήμερα 31 τέτοιες μεταμοσχεύσεις, σε συνεργασία με την Παιδονεφρολογική Κλινική του Παίδων Α. Κυριακού. Στο Ωνάσειο όμως τους επόμενους μήνες θα μπορούν να γίνονται μεταμοσχεύσεις και σε παιδιά με χαμηλότερο σωματικό βάρος, διατηρώντας τη συνεργασία με το Λαϊκό και το Παίδων. Και το 2026 στόχος μας είναι να πραγματοποιούνται και μεταμοσχεύσεις ήπατος σε ανήλικους ασθενείς».