Κονγκό: Τι συμβαίνει στη Γκόμα και γιατί πολεμούν οι αντάρτες M23;

15:54 30/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Πολυάριθμες ένοπλες ομάδες ανταγωνίζονται με την κεντρική αρχή για την εξουσία και τον έλεγχο του πλούτου αυτού του αχανούς έθνους.

Σύμφωνα με το BBC αστάθεια έχει συμπαρασύρει τις γειτονικές χώρες με καταστροφικά αποτελέσματα.

Ήδη από την δεκαετία του 1990, δύο τεράστιες συγκρούσεις, που ονομάστηκαν Παγκόσμιοι Πόλεμοι της Αφρικής, είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων.

Τι συμβαίνει τώρα στη Γκόμα;

Μετά από μια ταχεία προέλαση στην περιοχή, οι μαχητές της ανταρτικής ομάδας M23 έχουν θέσει υπό

τον έλεγχό τους το μεγαλύτερο μέρος της Γκόμα, μιας μεγάλης πόλης με περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους στα ανατολικά της ΛΔ Κονγκό.

Η Γκόμα βρίσκεται στα σύνορα με τη Ρουάντα και στις όχθες της λίμνης Κίβου και αποτελεί ζωτικό εμπορικό και μεταφορικό κόμβο, ο οποίος είναι σε απόσταση αναπνοής από τις πόλεις εξόρυξης που προμηθεύουν μέταλλα και ορυκτά με μεγάλη ζήτηση, όπως χρυσό, κασσίτερο και κολτάνιο.

Το κολτάνιο μάλιστα αποτελεί βασικό συστατικό των κινητών τηλεφώνων και των μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.

Οι αντάρτες υποστηρίζουν ότι ελέγχουν την πόλη, αν και υπάρχουν ακόμα κάποιες περιοχές που προβάλλουν.

Οι υπηρεσίες βοήθειας του ΟΗΕ έχουν προειδοποιήσει για μεγάλη ανθρωπιστική κρίση με τα νοσοκομεία να έχουν υπερφορτωθεί από τα θύματα και τα πτώματα να κείτονται στους δρόμους.

Ποιοι είναι οι M23;

Οι Μ23 ηγούνται από εθνοτικούς Τούτσι, οι οποίοι λένε ότι έπρεπε να πάρουν τα όπλα για να προστατεύσουν τα δικαιώματα της μειονοτικής ομάδας.

Υποστηρίζουν ότι πολλές προηγούμενες συμφωνίες για τον τερματισμό των συγκρούσεων δεν τηρήθηκαν.

Η ομάδα πήρε  το όνομά της από μια ειρηνευτική συμφωνία που υπογράφηκε στις 23 Μαρτίου 2009.

Αμέσως μετά τη δημιουργία της το 2012, η Μ23 κέρδισε γρήγορα έδαφος και κατέλαβε την Γκόμα, πράξεις που αντιμετώπισαν διεθνή αποδοκιμασία και κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τη Γκόμα και στη συνέχεια υπέστη μια σειρά από βαριές ήττες από τον στρατό του Κονγκό μαζί με μια δύναμη του ΟΗΕ, που την έφεραν να εκδιωχθεί από τη χώρα.

Οι μαχητές της Μ23 συμφώνησαν στη συνέχεια να ενσωματωθούν στον στρατό με αντάλλαγμα υποσχέσεις ότι οι Τούτσι θα προστατεύονταν.

Όμως, το 2021, η ομάδα πήρε ξανά τα όπλα, λέγοντας ότι οι υποσχέσεις είχαν αθετηθεί.

Εμπλέκεται η Ρουάντα στις μάχες;

Η γειτονική Ρουάντα έχει στο παρελθόν αρνηθεί ότι υποστήριζε την M23, αλλά από το 2012 και μετά οι αναλυτές του ΟΗΕ την κατηγορούν ότι παρέχει όπλα, υλικοτεχνική υποστήριξη και ακόμη και ότι διοικεί τους αντάρτες.

Η κυβέρνηση της ΛΔ Κονγκό, καθώς και οι ΗΠΑ και η Γαλλία, έχουν επίσης αναγνωρίσει ότι η Ρουάντα υποστηρίζει την ομάδα.

Πέρυσι, μια έκθεση του ΟΗΕ ανέφερε ότι έως και 4.000 στρατιώτες της Ρουάντα πολεμούσαν στο πλευρό της M23.

Ποια είναι η σχέση με τη Ρουάντα;

Η προέλευση των σημερινών συγκρούσεων μπορεί εν μέρει να αποδοθεί στη γενοκτονία στη Ρουάντα το 1994.

Περίπου 800.000 άνθρωποι – η συντριπτική πλειοψηφία της κοινότητας Τούτσι – σφαγιάστηκαν από εξτρεμιστές Χούτου.

Η γενοκτονία έληξε με την προέλαση μιας δύναμης ανταρτών υπό την ηγεσία των Τούτσι υπό τη διοίκηση του Πολ Καγκάμε, ο οποίος είναι σήμερα πρόεδρος.

Φοβούμενοι αντίποινα, περίπου ένα εκατομμύριο Χούτου διέφυγαν τότε πέρα από τα σύνορα στη σημερινή ΛΔ Κονγκό.

Αυτό ενίσχυσε τις εθνοτικές εντάσεις, καθώς μια περιθωριοποιημένη ομάδα Τούτσι στα ανατολικά  αισθάνθηκε όλο και περισσότερο να απειλείται.

Ο στρατός της Ρουάντα εισέβαλε δύο φορές στη ΛΔ Κονγκό, λέγοντας ότι κυνηγούσε ορισμένους από τους υπεύθυνους για τη γενοκτονία, και συνεργάστηκε με μέλη της ομάδας Τούσι και άλλες ένοπλες ομάδες.

Μετά από 30 χρόνια συγκρούσεων, μία από τις ομάδες Χούτου, οι Δημοκρατικές Δυνάμεις για την Απελευθέρωση της Ρουάντα (FDLR), η οποία περιλαμβάνει ορισμένους από τους υπεύθυνους για τη γενοκτονία της Ρουάντα, εξακολουθεί να δραστηριοποιείται στην ανατολική ΛΔ Κονγκό.

Η Ρουάντα περιγράφει την FDLR ως «γενοκτονική πολιτοφυλακή» και λέει ότι η συνέχιση της ύπαρξής της στα ανατολικά της ΛΔ Κονγκό απειλεί το έδαφός της.

Κατηγορεί τις αρχές του Κονγκό ότι συνεργάζονται με τις FDLR – κατηγορίες τις οποίες η ΛΔ Κονγκό αρνείται.

Τι γίνεται με τον ορυκτό πλούτο του Κονγκό;

Πολλές εκθέσεις του ΟΗΕ έχουν κατηγορήσει τη Ρουάντα ότι χρησιμοποιεί τη σύγκρουση ως μέσο λεηλασίας των ορυκτών του Κονγκό, όπως ο χρυσός και το κολτάνιο.

Τα τελευταία χρόνια, η M23 έχει καταλάβει αρκετές προσοδοφόρες περιοχές εξόρυξης και μια έκθεση του ΟΗΕ τον περασμένο Δεκέμβριο ανέφερε ότι περίπου 120 τόνοι κολτάνου στέλνονταν από την M23 στη Ρουάντα κάθε τέσσερις εβδομάδες.

Σημείωσαν επίσης μια τεράστια αύξηση των εξαγωγών ορυκτών της Ρουάντα τα τελευταία χρόνια, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων πιστεύεται ότι προέρχεται από τη ΛΔ Κονγκό.

Τι κάνουν οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ;

Μια ειρηνευτική αποστολή του ΟΗΕ βρίσκεται σε λειτουργία στην περιοχή από το 1999.

Η σημερινή δύναμη – γνωστή ως Monusco – αποτελείται από περισσότερους από 10.000 στρατιώτες.

Ωστόσο, από αυτούς, μόνο η Ταξιαρχία Επέμβασης της Δύναμης επιτρέπεται να διεξάγει επιθετικές επιχειρήσεις κατά ένοπλων ομάδων.

Αυτή η δύναμη ήταν που βοήθησε στην ήττα της M23 το 2013.

Η Monusco έχει γίνει στόχος οργής από τους απλούς Κονγκολέζους που θεωρούν ότι αποτυγχάνει να κάνει τη δουλειά της. Ο πρόεδρος Φελίξ Τσισεκέντι, θεωρώντας την αποστολή αποτυχημένη, της είχε ζητήσει να αποχωρήσει μέχρι το τέλος του περασμένου έτους.

Η αναχώρηση όμως καθυστέρησε και τον Δεκέμβριο η αποστολή παρατάθηκε για έναν ακόμη χρόνο.