Μία σύντομη ιστορία της πρακτικής του μποϊκοτάζ

23:01 3/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Η τακτική του μποϊκοτάζ είναι μακραίωνη.

Στη δεκαετία του 1790, για παράδειγμα, οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί υποστηρικτές της κατάργησης του νόμου μποϊκοτάριζαν τη ζάχαρη που παρήγαγαν οι σκλάβοι.

Κανείς όμως δεν ονόμασε «μποϊκοτάζ» τέτοιες δράσεις των καταναλωτών μέχρι το 1880, χάρη σε κάποιον Τσαρλς Κάνινγκχαμ Μπόικοτ (1832-1897).

Ο Τσαρλς Κάνινγκχαμ Μπόικοτ

Ο ιστορικός Λίαμ Ó Ράζαλάιζ σημειώνει ότι ο λοχαγός Μπόικοτ  ήταν Άγγλος κτηματομεσίτης του λόρδου Έρνε, ιδιοκτήτη 40.000 στρεμμάτων.

Ήταν υπεύθυνος για την είσπραξη των ενοικίων από τους ενοικιαστές και την

έξωση όσων δεν μπορούσαν να πληρώσουν.

Τσαρλς Κάνινγκχαμ Μπόικοτ

Το 1879 δημιουργήθηκε η Ιρλανδική Εθνική Ένωση Γης, η οποία διεκδίκησε δίκαια ενοίκια στην προσπάθειά της να βελτιώσει τις συνθήκες.

Ορισμένοι από την εξέγερση δολοφόνησαν γαιοκτήμονες, τους πράκτορές τους και τους δικαστικούς επιμελητές.

Οι συνθήκες πείνας στη δυτική Ιρλανδία, σε συνδυασμό με τις εξώσεις και τα υψηλά ενοίκια που εισπράττονταν αδίστακτα σήμαιναν ότι οι εντάσεις ήταν μεγάλες.

Με τους φτωχούς της υπαίθρου να πεθαίνουν από την πείνα, η Ιρλανδική Εθνικιστική Ένωση Γης αποφάσισε να παραδειγματίσει τον Μπόικοτ. Οι γείτονές του τον απέφευγαν και πολλές δεκάδες πολιορκούσαν το αγρόκτημά του στα τέλη του 1880.

Έπεισαν τους εργάτες του Μπόικοτ να τους ακολουθήσουν ή τρόμαξαν όσους δεν ήθελαν. Τα τοπικά καταστήματα αρνήθηκαν επίσης να τον εξυπηρετήσουν. Ήταν ουσιαστικά απομονωμένος με την οικογένειά του, τρεις πιστούς υπαλλήλους και μια χούφτα επισκέπτες.

Τα μποϊκοτάζ σήμερα

Πλέον τα μποϊκοτάζ θεωρούνται ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία που έχει η κοινωνία των πολιτών για να εκφράσει την κριτική και την απόρριψη πολιτικών, δράσεων και δραστηριοτήτων που σχετίζονται με κράτη και επιχειρήσεις.

Μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές: οικονομικές, πολιτιστικές, αθλητικές, διπλωματικές και νομικές που βασίζονται στα δικαιώματα.

Τι πιο πρόσφατο παράδειγμα διαδεδομένης χρήσης μποϊκοτάζ ήταν εκείνο του παγκοσμίου κινήματος BDS ενάντια στη στρατιωτική κατοχή της Παλαιστίνης από το Ισραήλ.

Το κίνημα Μποϊκοτάζ, Αποεπένδυσης και Κυρώσεων (BDS)

Το BDS είναι ένα παγκόσμιο μη βίαιο κίνημα που στοχεύει στην άσκηση πίεσης προς την κυβέρνηση του Ισραήλ, προκειμένου να σταματήσει τις πολιτικές της κατά των Παλαιστινίων.

Το κίνημα χρησιμοποιεί μποϊκοτάζ, αποεπένδυση και κυρώσεις, εμπνέεται από τους αγώνες κατά του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ.

Εστιάζει στη διακοπή της συνεργασίας με ισραηλινές επιχειρήσεις και οργανισμούς, όπως και στην αποτροπή επενδύσεων στο Ισραήλ.

Το BDS έχει καταφέρει να πείσει μεγάλες εταιρείες, όπως η Ben & Jerry’s και η Orange, να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.

Οι υποστηρικτές του κινήματος καλούνται επίσης να απέχουν από συνεργασίες με ισραηλινά πανεπιστήμια και πολιτιστικά ιδρύματα.

Το BDS ενθαρρύνει επίσης καλλιτέχνες, μουσικούς και άλλες δημόσιες προσωπικότητες να μην επισκέπτονται το Ισραήλ για συναυλίες ή άλλες εκδηλώσεις. Αυτή η στρατηγική έχει στόχο να μειώσει την πολιτιστική και κοινωνική νομιμοποίηση του Ισραήλ, προβάλλοντας την αντίθεση στο καθεστώς του Ισραήλ μέσω της τέχνης και της ψυχαγωγίας.

Το μποϊκοτάζ στην Κοινωνία των Εθνών

Με ιστορικές ρίζες στο διεθνές δίκαιο, το πρώτο οργανωμένο μποϊκοτάζ στο πλαίσιο της Κοινωνίας των Εθνών έγινε με το άρθρο 16 του Συμφώνου της σχετικά με τα οικονομικά μποϊκοτάζ.

Αυτό εφαρμόστηκε κατά της Ιταλίας μετά την εισβολή της στην Αιθιοπία το 1935.

Το άρθρο 41 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών επιτρέπει οικονομικές κυρώσεις ως ποινές κατά κρατών που διαπράττουν επίθεση ή απειλούν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, όπως φάνηκε με τα ψηφίσματα κατά της Νότιας Αφρικής το 1966 λόγω του απαρτχάιντ και κατά του Ιράκ το 1990 μετά την εισβολή του στο Κουβέιτ.

Το μποϊκοτάζ κατηγοριοποιείται σε τρία τμήματα: λαϊκό, που αναγνωρίζεται από το ψήφισμα 3034 (1972) και το ψήφισμα 3246 (1974) της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, με το οποίο επιβεβαιώνεται το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και υποστηρίζεται ο νόμιμος αγώνας κατά της αποικιοκρατίας επίσημο, που προβλέπεται από το άρθρο 45 της Σύμβασης της Βιέννης για τις διπλωματικές σχέσεις (1961) και το άρθρο 41 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών νομικό, βασισμένο στα δικαιώματα, που επιβεβαιώνεται από διεθνείς συμφωνίες που αναγνωρίζουν το μποϊκοτάζ ως νόμιμο μέσο έκφρασης και ειρηνικής διαμαρτυρίας, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα

 Getty Images

Το μποϊκοτάζ ως δικαίωμα

Τα μποϊκοτάζ αποτελούν νόμιμο μέσο στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του δικαιώματος υπεράσπισης της δικαιοσύνης.

Βασίζονται στα δικαιώματα των ατόμων στην έκφραση και την ειρηνική διαμαρτυρία.

Θεωρούνται επίσης δικαίωμα που προστατεύεται από το διεθνές δίκαιο, ειδικά όπως διατυπώνεται στο άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, τα οποία υποστηρίζουν την ελευθερία της έκφρασης.

Επιπλέον, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη κάθε μορφής φυλετικών διακρίσεων τονίζει το δικαίωμα των ατόμων και των κοινοτήτων να αναλαμβάνουν δράση για το μποϊκοτάζ οντοτήτων που υποστηρίζουν ή συμμετέχουν σε φυλετικές διακρίσεις και γενοκτονία.

Το Ισραήλ έχει θεωρηθεί από τις μεγαλύτερες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem, Human Rights Watch και Amnesty International ότι έχει περάσει το όριο για την κατηγοριοποίηση ως κράτος απαρτχάιντ, την απόλυτη κρατική φυλετική διάκριση.

Το κράτος βρίσκεται επίσης υπό διερεύνηση για γενοκτονία στο Διεθνές Δικαστήριο.