Πώς θα μπορέσει να διατηρηθεί μια εκεχειρία στη Λιβύη-Οι κινήσεις Χαφτάρ-Σάρατζ μετά το Βερολίνο

13:46 20/1/2020 - Πηγή: Τα Νεα

Σε θετικό κλίμα καταρτίζονται, ήδη από την επόμενη της Διάσκεψης, τα σχέδια για την εκεχειρία στη Λιβύη μετά τις πυρετώδεις διεργασίες του Βερολίνου οι οποίες οδήγησαν, μεταξύ άλλων, σε συμφωνία για τερματισμό των εξωτερικών επεμβάσεων στον εμφύλιο και σε εξεύρεση λύσης με πολιτικά μέσα.

Με λίγα λόγια άπαντες συμφώνησαν για εκεχειρία στην περιοχή και έναν νέο γύρο συζητήσεων. Άπαντες, εκτός από τον Σάρατζ και τον Χαφτάρ. Δηλαδή… τους δύο πρωτεργάτες του εμφυλίου.

Ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Τρίπολης, Φαγέζ αλ Σάρατζ και ο ισχυρός άνδρας της ανατολικής Λιβύης,

Χαλίφα Χάφταρ δεν θέλουν ούτε να βλέπουν ο ένας τον άλλο και αυτό δεν άλλαξε ούτε στο Βερολίνο, παρά την παρουσία «ειρηνευτικών» δυνάμεων υπό τη μορφή των «δυνατών» του πλανήτη.

Είχε φανεί στη Μόσχα, από όπου ο Χαφτάρ αποχώρησε άρον – άρον πριν από μια εβδομάδα, έγινε και στο Βερολίνο. Κάθε μια από τις δύο πλευρές είχε τις διμερείς επαφές του, αλλά στην ίδια αίθουσα δεν βρέθηκαν ποτέ. Κάθε επικοινωνία τους με τη Διάσκεψη γινόταν δια αντιπροσώπων…

Είναι λοιπόν εύλογο το ερώτημα πώς θα μπορέσει να διατηρηθεί μια εκεχειρία, συνεπώς και να βρεθεί μια λύση με πολιτικά μέσα, ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που δεν μπορούν -παρουσία όλων των μεγάλων δυνάμεων- να παραμερίσουν το προσωπικό τους μίσος για να βρεθούν στο ίδιο διπλωματικό τραπέζι.

Τούτων δοθέντων και δεδομένων των «γκρίζων» σημείων της συμφωνίας γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η αρχή μπορεί να έγινε, ωστόσο η συνέχεια προβλέπεται μακρά και δύσκολη για την επόμενη μέρα στη Λιβύη, η οποία, επί εννέα χρόνια, βρίσκεται στη δίνη του εμφυλίου.

Γι’αυτό άλλωστε και η διεθνής κοινότητα, ενώ μεν αναγνωρίζει ότι συντελέστηκε πρόοδος, έχει μπροστά της ένα πολύ σημαντικό στοίχημα για την επόμενη ημέρα: να έρθουν κοντά οι αντίπαλες λιβυκές δυνάμεις, ώστε να αποφέρει καρπούς το αποτέλεσμα της Διάσκεψης του Βερολίνου.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίες και οι δηλώσεις τόσο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, όσο και τις καγκελαρίου της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ οι οποίοι έσπευσαν να χαμηλώσουν τις προσδοκίες διευκρινίζοντας ότι πρόκειται μόνο για την αρχή ενός πολύ δύσκολου δρόμου, ενώ ανέδειξαν ιδιαίτερα την συμφωνία των 16 συμμετεχόντων στην αρχή ότι «δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική λύση».

«Αγκάθι» η τήρηση της εκεχειρίας

Ένα ακόμα αγκάθι που προκύπτει είναι η τήρηση της εκεχειρίας.

Ήδη, ενώ δεν έχει περάσει καλά καλά ούτε ένα 24ωρο από τη Διάσκεψη, ακόμα και πολλοί συμμετέχοντες σε αυτή, ξεκίνησαν να παραδέχονται ότι είναι δύσκολο να ελεγχθεί η τήρησή της.

«Δεν μπορούμε να επιτηρήσουμε κάτι που δεν υπάρχει ακόμη» δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες. Στο ίδιο μήκος κύματος, η γερμανίδα καγκελάριος σημείωσε ότι «δεν μπορούμε να συζητήσουμε το δεύτερο βήμα πριν από το πρώτο», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας, τόνισε ότι θα συνεχίσουμε να αναλαμβάνουμε ευθύνη στην ειρηνευτική διαδικασία για τη Λιβύη, φιλοξενώντας και άλλες συναντήσεις, αν χρειαστεί.

Έτσι λοιπόν, γίνεται εύκολα κατανοητό πως η συμφωνία του Βερολίνου συνεπάγεται μια εύθραυστη εκεχειρία στη Λιβύη, της οποίας η τήρηση εναπόκειται -προς το παρόν- μόνο στη καλή πίστη των Χαφτάρ και Σάρατζ, μιας και απουσιάζουν εντελώς οι μηχανισμοί ελέγχου.

Σε αυτό το πλαίσιο αξίζει να σημειωθεί πως η τελευταία εκεχειρία ανάμεσα στις δύο πλευρές διήρκεσε μόλις λίγα λεπτά, με τις δύο πλευρές να αρχίζουν αμέσως μετά την κήρυξή της, τις αλληλοκατηγορίες και τις εχθροπραξίες.

Εμπάργκο στα όπλα και… βλέπουμε

Η τήρηση του εμπάργκο στα όπλα είναι επίσης ένα κομβικό σημείο, στο οποίο οι ηγέτες κατέληξαν σε συμφωνία.

«Όλοι συμφωνούμε ότι πρέπει να γίνει σεβαστό το εμπάργκο όπλων, το οποίο θα πρέπει να περιφρουρηθεί με αυστηρότητα, περισσότερο από ό,τι συνέβη στο παρελθόν» ήταν τα λόγια της Άνγκελα Μέρκελ. Μάλιστα, μίλησε για «περιεκτικό σχέδιο για να προχωρήσουμε μπροστά» και τόνισε ότι όλοι οι συμμετέχοντες «εργάστηκαν εποικοδομητικά».

Απέφυγε, ωστόσο, να δώσει σαφή απάντηση για το τι θα συμβεί αν δεν τηρηθεί το εμπάργκο, λέγοντας ότι όλοι δεσμεύθηκαν να το τηρήσουν και… βλέπουμε.

Τα γκρίζα σημεία

Σε όλη αυτή τη διαδικασία κομβικό ρόλο θα παίξει η Τουρκία. Η Άγκυρα, δια στόματος του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διαμήνυσε το Σάββατο πως «η Τουρκία θα παραμείνει στη Λιβύη έως ότου της παραδοθούν τα δικαιώματα της στη Μεσόγειο και μέχρι να αποκτήσει μια νόμιμη διοίκηση ο λιβυκός λαός».

Το ερώτημα που γεννάται εδώ είναι κατά πόσο στην Τουρκία «παραδόθηκαν τα δικαιώματά της στη Μεσόγειο» και αν συμφώνησε σε αποχώρηση από τη Λιβύη.

Μάλιστα, ενδεικτικό της ασάφειας που επικρατεί είναι η πρώτη επίσημη αντίδραση της Άγκυρας στο αποτέλεσμα της Διάσκεψης.

«Η αποτελεσματική και ευέλικτη διπλωματία του Προέδρου μας έχει καταστήσει την Τουρκία σε ένα πρωταγωνιστή κλειδί της διαδικασίας. Η Τουρκία θα συνεχίσει την εποικοδομητική και ειρηνευτική πολιτική της στους πολέμους μέσω τρίτων (proxy war)» τόνισε εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν.

Όλο κι όλο το μήνυμα της Τουρκίας είναι αυτό. Δεν γίνεται καμία αναφορά στην απόφαση της Διάσκεψης που αφορά στο εμπάργκο πώλησης όπλων και στη μη στρατιωτική εμπλοκή στη Λιβύη ξένων δυνάμεων και κατά πόσο η Τουρκία θα το τηρήσει και φυσικά τι μέλλει γενέσθαι με τα όπλα και τα άρματα που έχει ήδη στείλει στην περιοχή.

Ένα ακόμα ενδεικτικό στοιχείο του εκνευρισμού του τούρκου προέδρου είναι ότι, όπως μεταδίδουν τα τουρκικά μέσα, ο τούρκος πρόεδρος έφυγε από το Βερολίνο λίγα μόλις λεπτά αφότου ολοκληρώθηκε η κοινή συνέντευξη Τύπου της γερμανίδας καγκελαρίου, Ανγκελα Μέρκελ, και του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Μάλιστα κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης, ο Ερντογάν φέρεται να αποχώρησε από τη αίθουσα που συνεδρίαζαν οι ηγέτες, παραχωρώντας τη θέση του στον υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

#Erdogan left the #LibyaConference just now

— Bojan Pancevski (@bopanc) January 19, 2020

Μάλιστα, ο… λαλίστατος πριν τη Διάσκεψη τούρκος πρόεδρος αποχώρησε από το Βερολίνο χωρίς να κάνει καμία δήλωση.

Turkish president leaves Berlin after Libya summit https://t.co/j8Pc7KNhal pic.twitter.com/GcnD39KUfC

— ANADOLU AGENCY (ENG) (@anadoluagency) January 19, 2020