Panama Papers: Το «θρίλερ» με τους πίνακες της οικογένειας Γουλανδρή

09:16 11/4/2016 - Πηγή: New Money

Μπορεί στην κοινή συνείδηση η χρήση των offshores να έχει συνδεθεί με τις πιο «σκοτεινές» πρακτικές φοροδιαφυγής ωστόσο σε μία τουλάχιστον περίπτωση έχει εξυπηρετήσει πιο... ευγενείς μορφές τέχνης, όπως αποδεικνύουν τα Panama Papers.

Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 7 Απριλίου από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και τον δημοσιογράφο Τζέικ Μπερνστάιν φέρνει στη δημοσιότητα πλήθος λεπτομερειών για το πώς οι απανταχού φιλόμουσοι καταφεύγουν σε υπεράκτιες εταιρείες για να διακινήσουν πανάκριβα έργα τέχνης χωρίς να πληρώσουν φόρους.

Ανάμεσα στα

μεγάλα ονόματα που εντοπίστηκαν στα 11 εκατ. έγγραφα που διέρρευσαν υπάρχουν αναφορές στην αμύθητη συλλογή του Έλληνα εφοπλιστή Βασίλη Γουλανδρή ο οποίος απεβίωσε το 1994, αφήνοντας πίσω του περισσότερα από 80 έργα τέχνης του Σεζάν, του Σαγκάλ, του Γιακομέττι, του Καντίνσκι, του Μονέ, του Ματίς, του Πικάσο, του Πόλοκ, και του Ρενουάρ, όπως αναφέρει το Artnetnews.

Το «νήμα» άρχισε να ξετυλίγεται όταν η σύζυγος του κ. Γουλανδρή, Ελίζα, απεβίωσε το 2000 και οι κληρονόμοι της ανακάλυψαν ότι η συλλογή έργων τέχνης είχε πουληθεί σε μια εταιρεία του Παναμά με την επωνυμία Wilton Trading.

Βασίλης και Ελίζα Γουλανδρή

Συγκεκριμένα, το 1985, σύμφωνα με τον ανιψιό του Βασίλη Γουλανδρή, Πέτρο Ι. Γουλανδρή, ο Έλληνας εφοπλιστής πούλησε ολόκληρη τη συλλογής με τους 83 πίνακες στην εξαιρετικά χαμηλή τιμή των 31.700.000 δολαρίων στην εταιρεία Wilton Trading. Όμως, στην πραγματικότητα, οι πίνακες δεν έφυγαν ποτέ από την κατοχή του ζεύγους Γουλανδρή. Απόδειξη ότι πολλές φορές η συλλογή τους βρέθηκε να εκτίθεται σε διάφορα μουσεία και εκθέσεις, πάντα με την υποσημείωση ότι ανήκει στο ζεύγος Γουλανδρή, όπως αναφέρει ο Μπερνστάιν.

Το θέμα έφτασε γρήγορα στα δικαστήρια της Λωζάννης στην Ελβετία προκειμένου να καθοριστεί ποιος έχει την νόμιμη κυριότητα της συλλογής, μετά την προσφυγή της Ασπασίας Ζαΐμη, ανιψιάς της Ελίζας Γουλανδρή, το 2013, η οποία αποφάσισε να διεκδικεί το μερίδιο που πιστεύει ότι της ανήκει.

Η ελβετική εισαγγελία βρήκε πολλά κενά στην πώληση της συλλογής στην Wilton Trading, που υποτίθεται ότι δημιουργήθηκε το 1981, αλλά δεν είχε διευθυντικά στελέχη έως το 1995. Το πιο τρανταχτό ήταν ότι το χαρτί πάνω στο οποίο αναφέρεται η συμφωνία πώλησης «δεν υπήρχε το 1985, και κανείς δεν ήταν σε θέση να αποδείξει ότι τα χρήματα άλλαξαν χέρια», σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων.

Αυτό πάντως δεν εμπόδισε τις ανώνυμες εταιρείες που συστάθηκαν από την Mossack Fonseca να αρχίσουν πωλούν ορισμένα από τα έργα ζωγραφικής του κ. Γουλανδρή υπό την αιγίδα της Wilton Trading, τον Νοέμβριο του 2004.

Τα εκθέματα που μπήκαν σε πωλητήριο ανέφεραν ότι ανήκουν σε «ιδιωτική ευρωπαϊκή συλλογή» και μόνο στον πίνακα του Πιερ Μπονάρντ αναφέρεται το όνομα του Βασίλη Γουλανδρή.

Dans le cabinet de toilette or Jeune fille s'essuyant (1907) του Πιερ Μπονάρντ

Για την ιστορία, ο πίνακας αυτός έμεινε απούλητος στην δημοπρασία του Sotheby's τον Φεβρουάριο του 2005 με εκτιμώμενη αξία 2,8 – 4,2 εκατ. δολ.
Ωστόσο, ο πίνακας Les Comédiens του Σαγκάλ, που επίσης έλαβε μέρος στην ίδια δημοπρασία πουλήθηκε έναντι 2,3 εκατ. δολαρίων.

Ο πίνακας του Βαν Γκογκ από το 1888, που απεικονίζει ένα μπολ με πορτοκάλια πουλήθηκε σε ένα Καλιφορνέζο συλλέκτη, ονόματι Greg Renker σε μια ιδιωτική δημοπρασία. Ο πίνακας πωλήθηκε από την εταιρεία "Jacob Portfolio Incorporated", χωρίς να υπάρχει καμία αναφορά στο όνομα Γουλανδρή.

«Και οι τέσσερις εταιρείες (που πούλησαν τους πίνακες) συστάθηκαν λίγο πριν τις συναλλαγές και διαλύθηκαν λίγο αργότερα χωρίς να αφήσουν κανένα ίχνος πίσω τους. Τα έγγραφα του Panama Papers αποκαλύπτουν τώρα ότι και οι τέσσερις είχαν έναν μυστήριο ιδιοκτήτη, τη Μαρί Βορίδη», αναφέρει ο Μπερνστάιν.