So long… Η Μαριάν Φέιθφουλ ήταν κάτι πολύ παραπάνω από μούσα του Μικ Τζάγκερ

20:30 31/1/2025 - Πηγή: Provocateur

Η Μαριάν Φέιθφουλ έγινε γνωστή ως η τραγουδίστρια του «As Tears Go By» και άλλων επιτυχιών. Έχει γίνει γνωστή από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε ταινίες, όπως «Το Κορίτσι με τη Μοτοσυκλέτα». Έχει γίνει, επίσης γνωστή για τη σχέση της με τον Μικ Τζάγκερ, η οποία έγινε η αφορμή να γραφτούν κάποιοι ύμνοι που τραγούδησαν οι Rolling Stones.Η μούσα του Μικ Τζάγκερ και ένα από τα βρετανικά σύμβολα της pop

για τη δεκαετία του 1970 έφυγε από τη ζωή την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2025, σε ηλικία 78 ετών.

Μαριάν Φέιθφουλ, η αντισυμβατική

Η Μαριάν Φέιθφουλ δήλωνε πως «δεν της άρεσε τίποτε συμβατικό». Στην εφηβεία της παράτησε το σχολείο όταν γνώρισε τους Rolling Stones. Με την εικόνα της αθωότητας και τα λεπτά χαρακτηριστικά της, βρέθηκε ασυναίσθητα στην κορυφή και το ίδιο ασυναίσθητα στον πάτο, έχοντας χωρίσει από τον Μικ Τζάγκερ, εθισμένη στην ηρωίνη, άστεγη στα πεζοδρόμια του Σόχο.

Σε αυτά τα συναισθήματα που βίωσε έδωσε μουσική ζωή, με την ιδιαίτερη φωνή της, τις σκοτεινές μελωδίες της. Πού βρήκε τη δύναμη να επανέλθει όταν όλα έμοιαζαν χαμένα; Μόνο εκείνη το ξέρει και οι λάτρεις της μουσικής της.

Τα μπερδεμένα παιδικά χρόνια

Γεννημένη στο Χάμπστεντ λίγο πριν την πρωτοχρονιά του 1946, η Μαριάν Έβελιν Γκαμπριέλ ήταν η κόρη της βαρόνης Eva Sacher-Masoch, μια Ουγγαρέζας, μισής Εβραίας πρώην χορεύτριας μπαλέτου που είχε δραπετεύσει από τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πατέρας της, ο ταγματάρχης Glyn Faithfull, ένας εκκεντρικός πράκτορας της Βρετανικής MI6 που έγινε καθηγητής ιταλικής λογοτεχνίας.

Η ασυνήθιστη παιδική ηλικία ήταν αναπόφευκτη. Η Μαριάν πέρασε τα πρώτα της χρόνια στο Braziers Park, μια αριστοκρατική κοινότητα που ιδρύθηκε από τον πατέρα της σε μια εξοχική κατοικία στο Oxfordshire. Στην αυτοβιογραφία της, περιέγραψε την κοινότητα ως «μίγμα υψηλών ουτοπικών σκέψεων και λάγνο σεξ».

Ο χωρισμός των γονιών της ήταν η αφορμή για να ακολουθήσει τη μητέρα της στο Reading, για να αποθαρρύνει τον πατέρα της από κάθε προσπάθεια επαφής με την κόρη του. «Μεγάλωσα ως μια από τις γάτες της μητέρας μου» θα δήλωνε αργότερα.

Οι γονείς της Φέιθφουλ αγορασαν στην έφηβη Μαριάν την πρώτη της κιθάρα, μια Μάρτιν.

Παρά τις τακτικές κρίσεις φυματίωσης και τα παράπονα του πατέρα της ότι οι καλόγριες «θα της δημιουργούσαν πρόβλημα με το σεξ για το υπόλοιπο της ζωής της», η μητέρα της στέλνει τη Φέιθφουλ στο ρωμαιοκαθολικό οικοτροφείο του St Joseph.

Γρήγορα η folk μουσική μπήκε στη ζωή της και η Φέιθφουλ άρχισε να τραγουδά a cappella στις παμπ του Ρέντινγκ. Με την εξαίσια εμφάνισή της και το αυταπόδεικτο ταλέντο της στο τραγούδι, η Μαριάν δεν άργησε να κάνει αίσθηση στο Λονδίνο. Το 1964, σε ένα πάρτι των Rolling Stones, η Μαριάν Φέιθφουλ εντοπίστηκε από τον εμβληματικό παραγωγό δίσκων Άντριου Λουγκ Όλνταμ.

Ο Όλνταμ μάνατζερ των Rolling Stones εκείνο τον καιρό, θεωρούσε πως βρήκε μια νέα ποπ σταρ, η οποία θα μπορούσε να τραγουδήσει εκείνα τα κομμάτια που δεν θα ταίριαζαν στους Rolling Stones, οι οποίοι ήταν ένα rhythm and blues συγκρότημα. Όταν ο Μικ Τζάγκερ και ο Κιθ Ρίτσαρντς έγραψαν την μπαλάντα, When Tears Go By, την απέρριψαν αμέσως. Όχι όμως και η Μαριάν Φέιθφουλ, όταν της το πρότεινε ο Όλνταμ (Όταν το τραγούδι μπήκε στο Top10 των charts, οι Stones το μετάνιωσαν και ηχογράφησαν μια επανεκτέλεση έναν χρόνο αργότερα).

Ο Μπομπ Ντίλαν γοητεύτηκε τόσο πολύ από εκείνη που της έγραψε ένα ποίημα, το οποίο και έσκισε όταν εκείνη τον απέρριψε. Το 1965 παντρεύτηκε τον Τζον Ντάνμπαρ και γέννησε τον μοναδικό της γιό… Σχεδόν αμέσως μετά, η Φέιθφουλ μετακόμισε στο σπίτι του Μικ Τζάγκερ.

Δεν ήταν το πρώτο μέλος των Rolling Stone της Φέιθφουλ. «Έχω πάει με τρεις από αυτούς», παραδέχτηκε αργότερα, «και τότε αποφάσισα ότι ο τραγουδιστής ήταν η καλύτερη επιλογή». Η επιρροή της στο συγκρότημα ήταν σημαντική.

«Let’s Spend the Night Together», «You Can’t Always Get What You Want» και «Wild Horses» ήταν όλα τραγούδια που λέγεται ότι γράφτηκαν για εκείνη. Αλλά και για το «Sympathy for the Devil» υπεύθυνη είναι η Φέιθφουλ, αφού εκείνη είχε συστήσει στον Τζάγκερ να διαβάσει το «Ο Μετρ και η Μαργαρίτα», του Ρώσου συγγραφέα Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ.

Παράλληλα, η Φέιθφουλ στρέφεται στην υποκριτική. Εμφανίζεται στο Royal Court του Λονδίνου σε μια διασκευή των Τριών Αδελφών του Τσέχοφ, μαζί με την Γκλέντα Τζάκσον, ενώ γράφει ιστορία ως το πρώτο άτομο που είπε ποτέ τη λέξη από «F» σε μια mainstream ταινία, το I’ll Never Forget What’s’isname, το 1967.

H Μαριάν Φέιθφουλ πάνω στη μηχανή, για την ταινία The Girl on a Motorcycle.

Ένα χρόνο αργότερα, βρίσκεται στο σετ δίπλα στον Αλέν Ντελόν, ερμηνεύοντας το ρόλο μιας καταραμένης καλλονής, ντυμένης στα δερμάτινα, για το The Girl on a Motorcycle. Οι ψυχεδελικές και ερωτικές φαντασιώσεις του χαρακτήρα της, έκαναν την ταινία να κερδίσει την πρώτη αξιολόγηση Χ (ακατάλληλη) στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Πάντα, φυσικά, υπήρχαν πολλά ναρκωτικά. Κατά τη διάρκεια μιας αστυνομικής επιδρομής στο σπίτι του Κιθ Ρίτσαρντς στο Σάσεξ, η Φέιθφουλ βρέθηκε γυμνή. Στη συνέχεια έριξε πάνω της ένα γούνινο χαλί – το οποίο αφήνει περιστασιακά να γλιστράει προς τα κάτω.

Η ανακάλυψη των ναρκωτικών επηρέασε τη φήμη της. «Με κατέστρεψε», θα υποστήριζε αργότερα για να το εξηγήσει περαιτέρω. «Το να είσαι άνδρας τοξικομανής και να συμπεριφέρεσαι έτσι είναι πάντα γοητευτικό. Μια γυναίκα σε αυτή την κατάσταση γίνεται πόρνη και κακή μητέρα».

Μαριάν Φέιθφουλ, το χρονικό μιας πτώσης

Η Φέιθφουλ συνέγραψε με τους Τζάγκερ και Ρίτσαρντς το Sister Morphine (με την πατρότητα των στίχων να γίνεται, αργότερα, αντικείμενο δικαστικής διαμάχης με το συγκρότημα) ένα τραγούδι για την τρομακτική επίδραση του εθισμού στην ηρωίνη και την κοκαΐνη: «Το ουρλιαχτό του ασθενοφόρου ακούγεται στα αυτιά μου/Πες μου, αδελφή Μορφίνη, πόσο καιρό είμαι ξαπλωμένη εδώ;».

Η σχέση με τον Τζάγκερ -τον οποίο κατηγόρησε για μισογυνισμό- διαλύτεται στα τέλη των 1960s. Παράλληλα, η Φέιθφουλ χάνει την επιμέλεια του γιου της και η ζωή της ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Πέφτει σε κώμα έπειτα από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας και καταλήγει αλκοολική, ανορεξική, εθισμένη στην ηρωίνη, να ζει σε ένα κτίριο που είχε υποστεί ζημιά από βόμβες στο Soho του Λονδίνου.

Για αυτήν της την εμπειρία μίλησε σε μια συνέντευξη στο BBC το 2002, περιγράφοντας τον εθισμό της ως ένα είδος βάναυσης θεραπείας. «Ζούσα ένα μαρτύριο και θεράπευσα τον εαυτό μου όσο καλύτερα μπορούσα», είπε ενώ παράλληλα υποστήριζε πως «Δεν μου άρεσε πραγματικά το επιχρυσωμένο κλουβί μου».

Η κατρακύλα της δεν άφησε ανεπηρέαστη τη φωνή της, η οποία δεν είχε καμία σχέση πλέον με τις φρέσκες και γλυκές, pop φωνές -είχε γίνει τραχιά και πιο μπάσα. Όμως, μια δεκαετία μετά τον χωρισμό της από τον Τζάγκερ, η Φέιθφουλ έκανε το Broken English -το πιο επιτυχημένο άλμπουμ της για τους κριτικούς, αλλά όχι τόσο επιτυχημένο από εμπορικής άποψης. Ωστόσο, η Φέιθφουλ κέρδισε μια υποψηφιότητα για Grammy το 1981, για την Καλύτερη Γυναικεία Ροκ Φωνητική Ερμηνεία.

Η αθωότητα των 1960s δίνει τη θέση της σε ένα post-punk ήχο. Είναι μια στιγμή μεταμόρφωσης: Η μούσα των Rolling Stone γίνεται μια ιντελεκτσουάλ γυναίκα, που μιλά για τις αλήθειες της.

Βρίσκει το απάνεμο λιμάνι της στις ΗΠΑ, όταν η Island Records την βάζει σε κλινική απεξάρτησης. Εξακολουθεί, όμως, να υποφέρει από τον εθισμό στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά, ενώ μια σειρά από ατυχίες – συμπεριλαμβανομένου ενός σπάσιμου του σαγονιού της πέφτοντας στις σκάλες, της κάνουν τη ζωή ακόμη πιο δύσκολη. Μάλιστα, κάποια στιγμή, η καρδιά της σταματά πραγματικά να χτυπά.

Ωστόσο αντέχει! Κυκλοφορεί πάνω από δώδεκα άλμπουμ τις επόμενες τρεις δεκαετίες. Γράφει επίσης την αυτοβιογραφία της, «Faithfull» – κοιτάζοντας πίσω στις δεκαετίες του 1960 και του 70 με μια αξιοσημείωτη απουσία αυτολύπησης.

Τα τελευταία χρόνια της Μαριάν

Ανησυχώντας συνεχώς για τα χρήματα, δημοπρατεί το 2024 πολλά από τα αναμνηστικά που είχε στην κατοχή της, της δεκαετίας του 1960, σημειώνοντας πως προτιμούσε την κηπουρική από το να κοιτάζει πίσω.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, είχε ήδη κληρονομήσει τον τίτλο της μητέρας της και – τεχνικά βαρόνη πλέον- ζούσε στο Παρίσι. Την τελευταία δεκαετία της ζωής της, η Φέιθφουλ αναγκάστηκε να ακυρώσει περιοδείες συναυλιών αφού διαγνώστηκε αρχικά με καρκίνο του μαστού και μετά με ηπατίτιδα C.

Ήταν επίσης προβληματισμένη από τις επιπλοκές ενός σπασμένου ισχίου και πίστευε ότι δεν θα τραγουδούσε ποτέ ξανά μετά από εβδομάδες στο νοσοκομείο χτυπημένη από τον κορονοϊό.

Αν κάτι δεν την εγκαταλείπει ποτέ είναι η δημιουργική σπίθα. Τα τελευταία χρόνια, κυκλοφορεί έναν δίσκο στον οποίο βάζει μουσική στα λόγια του Κιτς και του Γουόρντσγουορθ. Το Negative Capability, το 21ο άλμπουμ της, περιγράφεται από τον Guardian ως μια «αριστοτεχνική διαμεσολάβηση για τη γήρανση και τον θάνατο».

Έμεινε αξιοσημείωτο για το «They Come at Night», την έξαλλη απάντησή της στον τρόμο του Μπατακλάν στο Παρίσι. «Έρχονται τη νύχτα», τραγουδά, «και ο κόσμος τυφλώνεται από τον φόβο. Τρόμος στο Παρίσι, το μέλλον είναι εδώ».

Στο ίδιο άλμπουμ ασχολείται επίσης με τη ανημπόρια της, αλλά και τη μοναξιά της. Η Φέιθφουλ θρηνεί την απώλεια στενών φίλων, συμπεριλαμβανομένης της «συναδέλφου» μούσας των Rolling Stones, Ανίτα Πάλενμπεργκ.

«Ξέρω ότι δεν είμαι νέα και έχω πάθει ζημιά», γράφει. «Αλλά εξακολουθώ να είμαι αρκετά αστεία».

Η Marianne Faithfull θα μείνει εν μέρει στη μνήμη μας επειδή ήταν η κοπέλα του Μικ Τζάγκερ και ότι επέζησε από τη φρίκη του εθισμού στο ποτό και στα ναρκωτικά. Αλλά η ανάστασή της απέδειξε – αν χρειάζονταν αποδείξεις – πως η «μούσα» ενός ροκ σταρ μπορεί να γίνει μια πλήρως ανεπτυγμένη, σεβαστή καλλιτέχνιδα από μόνη της.

Με πληροφορίες από το BBC.