Training vs Coaching vs Mentoring: Ας μάθουμε επιτέλους τι αντιπροσωπεύουν οι δημοφιλείς έννοιες

07:14 10/2/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Πολλές φορές ακούμε στην αγορά για εξειδικευμένα προγράμματα Training που προσφέρονται από Certified Trainers, για εξειδικευμένα προγράμματα Coaching που προσφέρονται από Certified Coaches και για εξειδικευμένα προγράμματα Mentoring που προσφέρονται από Certified Mentors, με τις συγκεκριμένες έννοιες (Training-Coaching-Mentoring) να χρησιμοποιούνται συχνά ως ταυτόσημες.

Μπορεί και οι τρεις έννοιες να προωθούν τη μάθηση και να βοηθούν τα εταιρικά/διευθυντικά στελέχη να αξιοποιήσουν πλήρως τις προσωπικές ή επαγγελματικές δυνατότητες  και τις προοπτικές τους, αλλά οι τρεις

αυτές έννοιες μάλλον έχουν περισσότερες διαφορές παρά ομοιότητες στον τρόπο λειτουργίας και εκμάθησής τους.  

Το Training είναι η μια οργανωμένη διαδικασία, σύμφωνα με την οποία τα στελέχη αποκτούν γνώσεις, δεξιότητες και συμπεριφορές που οδηγούν στην βελτιστοποίηση της απόδοσής τους μέσα σε ένα εργασιακό περιβάλλον.

Στόχοι του Training είναι η ανάπτυξη των υπαρχουσών επαγγελματικών δεξιοτήτων (competencies) των στελεχών ούτως ώστε να βελτιωθεί η επίδοσή τους στα καθήκοντά τους και να αναπτυχτούν διαφορετικές ή νέες επαγγελματικές δεξιότητες. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορέσουν να αναλάβουν νέα καθήκοντα ενώ θα ικανοποιηθούν οι μελλοντικές ανάγκες της επιχείρησης και θα ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος μάθησης και προσαρμογής κατά την ανάληψη νέας θέσης εργασίας, μετάθεσης ή προαγωγής. 

Μέσω του Training τα στελέχη αποκτούν νέες γνώσεις (knowledge) και ικανότητες (skills) και διαμορφώνουν νέες στάσεις (attitudes) ως προς την εργασία και τα καθήκοντά τους.  Τα οφέλη από το Training είναι γνωστά μιας και οδηγούν σε βελτίωση της ατομικής και ομαδικής απόδοσης και συνολικά της παραγωγικότητας, στην αύξηση των πωλήσεων και της κερδοφορίας μιας επιχείρησης. Τα προγράμματα Training που προσφέρουν οι επιχειρήσεις είναι συνήθως το μοναδικό εργαλείο που χρησιμοποιούν για την εκπαίδευση, ανάπτυξη και παρακίνηση του ανθρώπινου δυναμικού τους.  

Από την  άλλη μεριά, η έννοια του Coaching θεωρείται ως η διαδικασία που αφορά στην επαγγελματική υποστήριξη και καθοδήγηση ενός εταιρικού/διευθυντικού στελέχους, η οποία επικεντρώνεται στο ίδιο το άτομο με στόχο την ενδυνάμωσή του, παράλληλα με την ανάπτυξη ικανοτήτων προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα και στις ανάγκες που υπαγορεύει η θέση του σε μία επιχείρηση.

Το Coaching, θεωρείται ως  η τέχνη του να διευκολύνεις την απόδοση στη μάθηση και την ανάπτυξη ενός άλλου ατόμου. Το Coaching είναι μια σχετικά νέα πρακτική, με εφαρμογή τόσο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων αλλά και στις επιχειρήσεις και πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 στις ΗΠΑ ενώ γεννήθηκε μέσα από τη ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική. Τότε τα περισσότερα στελέχη στρέφονταν προς το Business Coaching, αλλά με την πάροδο των χρόνων και την παραδοχή ότι ο προσωπικός χρόνος (και η αυτοανάπτυξη ενός στελέχους) είναι το ίδιο σημαντικός όσο και ο εργασιακός χρόνος (και η επαγγελματική του ανάπτυξη) αναπτύχτηκαν και άλλες μορφές Coaching όπως το Life Coaching, το Career Coaching και το Leadership Coaching όπως επίσης και τα λιγότερο γνωστά στην Ελλάδα, το Relationship/Conflict Coaching, Health Coaching, Spiritual Coaching, Finance Coaching, κ.ά. 

Το Coaching είναι η σύμπραξη σε μια δημιουργική διαδικασία σκέψης που εμπνέει τους συμμετέχοντες να μεγιστοποιήσουν τις προσωπικές και επαγγελματικές τους δυνατότητες. To Coaching είναι μια ξεχωριστή υπηρεσία που διαφέρει από τη Ψυχοθεραπεία, τη Συμβουλευτική, το Mentoring και το Training. Έχει αναδειχθεί σε μια σημαντική επιστήμη και πρακτική που απελευθερώνει και αναπτύσσει τις ικανότητες των ανθρώπων. Ο Coach ενθαρρύνει τη βελτίωση των προσωπικών ικανοτήτων, της απόδοσης, της αυτόνομης μάθησης και της προσωπικής ανάπτυξης του υποστηριζόμενου Coachee.

Η συνέπεια στη σχέση δέσμευσης που αναπτύσσεται με τον Coach, αυξάνει την αποτελεσματικότητα, την προσωπική ικανοποίηση σε σχέση με τη ζωή και την εργασία και οδηγεί στην επίτευξη των προσωπικών στόχων. Το Coaching είναι μια συστηματική διαδικασία, επικεντρωμένη στη λύση και προσανατολισμένη στο αποτέλεσμα. Μέσα από το Coaching ένα άτομο/στέλεχος μπορεί να ξεκαθαρίσει σκέψεις και συναισθήματα, να πιστέψει στα όνειρα του, να θέσει συγκεκριμένους στόχους, να ξεδιπλώσει την προσωπικότητά του, να δράσει στοχευμένα, να αλλάξει/βελτιώσει πρακτικές που έχουν θετική επίδραση/αποτέλεσμα πάνω του και γενικότερα να καταφέρει να νιώθει ευτυχισμένος και πετυχημένος.  

Το Mentoring είναι πιο αφηρημένη έννοια. Είναι μια εμπειρική σχέση που χτίζεται μέσω δυο ατόμων, όταν το ένα καταφέρνει να ενδυναμώσει το άλλο, μεταλαμπαδεύοντας τη γνώση και τη σοφία του. Ο μέντορας επικοινωνεί με το άτομο προκειμένου να εντοπίσουν μαζί τομείς προς βελτίωση και να αναπτύξουν θετικές προσεγγίσεις που αφορούν κυρίως επαγγελματικά θέματα αλλαγής και εξέλιξης. Το Mentoring εστιάζει στην προσωπική ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των ικανοτήτων και των δυνατοτήτων ενός ατόμου, σε βάθος χρόνου. Ο ρόλος του μέντορα είναι να ακούει, να μαθαίνει και να συμβουλεύει. Να καθοδηγεί τον Mentee προς τη σωστή κατεύθυνση και να συμβάλλει στην επαγγελματική του εξέλιξη. 

Παραδοσιακά το Mentoring εφαρμόζεται κυρίως στον επαγγελματικό τομέα, μιας και στην ουσία είναι η εξειδικευμένη βοήθεια από ένα πρόσωπο σε άλλο, ώστε να γίνουν σημαντικές μεταβάσεις σε συνειδητότητα, εργασία και τρόπο σκέψης στο εργασιακό του περιβάλλον. Το Mentoring είναι μια προσωπική σχέση μεταξύ ενός έμπειρου συνήθως διευθυντικού στελέχους, ο οποίος συμπεριφέρεται ως υπόδειγμα, ως σύμβουλος, ως καθοδηγητής και ως προστάτης, για το λιγότερο έμπειρο (ή πιθανόν νεότερο σε ηλικία) στέλεχος. Μέσα από τις γνώσεις, τις συμβουλές, τις προκλήσεις, την  καθοδήγηση και την υποστήριξη που θα λάβει το νέο στέλεχος, θα μπορέσει να εξελιχθεί στην ιεραρχία και στο επαγγελματικό του περιβάλλον. 

Ολοκληρώνοντας, βλέπουμε ότι και οι τρεις έννοιες έχουν περισσότερες διαφορές παρά ομοιότητες.

Το Training εστιάζει σε εκπαιδευτικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται στα στελέχη μιας επιχείρησης ώστε να αποκτήσουν τις δεξιότητες που απαιτούνται και να φέρουν εις πέρας τις εργασίες τους.

Το Coaching εστιάζει στην ανάπτυξη ικανοτήτων και στην εξέλιξη του ατόμου, στην απόκτηση αυτογνωσίας και στον εντοπισμό αδυναμιών αλλά και των δυνατοτήτων του. Είναι μια σχέση βαθύτερης συνεργασίας, μια δημιουργική διαδικασία που προκαλεί τον αναστοχασμό και μεγιστοποιεί τις προσωπικές και επαγγελματικές δυνατότητες, επικεντρώνονται στη δομημένη μάθηση μοιράζοντας γνώσεις και διδάσκοντας συγκεκριμένες δεξιότητες, οι οποίες βοηθούν τους εκπαιδευόμενους να επιτύχουν προσωπικούς ή/και επαγγελματικούς στόχους.

Τέλος, το Mentoring συνιστά μια καθοδήγηση που βασίζεται στην ανάπτυξη μιας σχέσης, η οποία έχει τις ρίζες της στην εμπειρία, καθοδηγώντας και ενθαρρύνοντας τον εκπαιδευόμενο. To Mentoring αναπτύσσει δεξιότητες, γνώσεις και δίκτυα γνωριμιών για να ενισχύσει την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευόμενων στελεχών. 

Είναι προφανές ότι τόσο το Training όσο και το Coaching και το Mentoring αποτελούν κρίσιμης σημασίας πρακτικές για την επιβίωση και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων αλλά και για τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού τους μακροπρόθεσμα. Τα στελέχη είναι αναγκαίο να αξιοποιήσουν όλα τα σύγχρονα εργαλεία για την προσωπική και επαγγελματική τους αυτό-βελτίωση, ενδυνάμωση και ανάπτυξη. Σε ένα συνεχώς ανταγωνιστικό και μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, οι επιχειρήσεις που αξιοποιούν και βοηθούν στον μέγιστο βαθμό το ανθρώπινο δυναμικό τους, αποκτούν συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους.