Η δημοτική γλώσσα στην εκκλησία

08:46 26/12/2024 - Πηγή: Huffington Post Greece

Μέγα σκάνδαλο η ενσάρκωση του Θεού, από τότε μέχρι και τα σήμερα. Ο Θεός να πεινά, να διψά, να ιδρώνει, και να κάνει τσίσα; Αχώνευτο θέαμα,  ειδικώς για πολλούς λαούς στην βαθιά Ανατολή. Εξ ου και η ύπουλη αίρεση του Μονοφυσιτισμού. Όποια μέρα του έτους κι αν ανοίξετε τον ορθόδοξο συναξαριστή, θα διαβάσετε για ορθόδοξους χριστιανούς ομολογητές της διπλής φύσης του Χριστού μας, οι οποίοι έπεσαν άγρια θύματα των μονοφυσιτών. Και δεν μιλάμε για καμμιά αιρεσούλα της πλάκας. Μιλάμε για αίρεση που επιμένει, που προέρχεται από μια μακρά παράδοση για ένα παντοδύναμο και απόμακρο Θεό, που δεν αντέχει

τα ανθρώπινα δάκρυα του Χριστούλη μας για τον φίλο του τον Λάζαρο. Μιλάμε για μια αίρεση που επανερχόταν και επανερχόταν στην ιστορία μεταμφιεσμένη πότε ως μονοθελητισμός πότε ως μονοενεργητισμός και χρειαζόταν κάθε φορά νέα Οικουμενική Σύνοδος για να δογματίσει και να ξεκαθαρίσει.

Μια στιγμή όμως. Ανάμεσα στις ανθρώπινες ενέργειες, με τις οποίες θα σκανδαλίζονταν οι μονοφυσίτες, δεν θα ήταν ενδεχομένως και η καθομιλουμένη, ζωντανή γλώσσα, με την οποία μιλούσε και κήρυττε ο Χριστός μας;Ο Θεός να μιλά την ίδια γλώσσα με τον γιο της πλύστρας; Αδιανόητον. Είτε δεν συνέβη ποτέ (όπως εξακολουθούν να πιστεύουν οι Εβραίοι) είτε να πάει ο γιος της πλύστρας να μάθει καμμιά αρχαία γλώσσα να καταλαβαίνει (όπως συνήθως απαντούν ακόμα και σήμερα οι ελληνιστές στο επίμαχο αυτό θέμα της γλώσσας στην εκκλησία).

“Πολύς κόσμος στην εκκλησία σήμερα” σχολιάζουν μάλιστα μερικές φορές οι ιερείς μας στο τέλος της θείας λειτουργίας και δεν έχουν άδικο. Γεμάτος φαινόταν ο ναός. Μόνο που μερικά μέτρα πιο κάτω από την εκκλησία, στην πλατεία ή την παραλία, ανάλογα με το που βρίσκεται ο ιερός ναός, βλέπεις δεκαπλάσιο πληθυσμό και δη νεανικό, να πίνει τον καφέ του αδιάφορο για την πνευματική ζωή στην εκκλησία. Αν ίσως πας το απόγευμα και σε καμμία αθλητική συνάντηση, δεν μιλάμε για το μαζικό θέαμα του ποδοσφαίρου, ακόμα και σε βόλεϊ γυναικών να πας, θα συναντήσεις εκατονταπλάσιο κόσμο, νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια. Τι θα γίνει με αυτά ; Δεν θα νοιαστούμε για την σωτηρία τους, επειδή ίσως δεν είναι καλοί μαθητές και δεν μελετούν, για να αντιλαμβάνονται την ψυχωφελή αλλά αρχαία γλώσσα του Αποστόλου της Κυριακής; Πόσα δευτερόλεπτα αλήθεια κρατά η ανάγνωση και της μετάφρασης του Αποστόλου; Σαν μια μικρή ανακοίνωση στην αγάπη σας, που λέμε. Πόση δηλαδή παράδοση διαταράσσεται με αυτά τα δευτερόλεπτα; Έχει καταχωρηθεί η Εκκλησία ως φιλολογικό σωματείο για την διάσωση της αρχαίας γλώσσας ή έχει ιδρυθεί από τον Χριστό ως εργαστήρι σωτηρίας των ψυχών μας, τόσο των καλών όσο και των κακών μαθητών πρωτίστως. Δεν το έχετε νιώσει  ποτέ , εκεί που ξαφνικά κάνετε μια ανακοίνωση ή μια παρατήρηση για ησυχία ή ακόμα καλύτερα, λέτε δυο λόγια ερμηνείας του Αποστόλου στην δημοτική, ότι είναι σαν τους ξυπνάτε από λήθαργο;

«Υπάρχει μεταξύ σας κανείς που ταλαιπωρείται και θλίβεται; Ας προσεύχεται ζητώντας από τον Θεό παρηγοριά και λύτρωση. Βρίσκεται κανείς σε κατάσταση ευθυμίας; Ας ψάλλει κι ας δοξάζει τον Θεό. Είναι κανείς μεταξύ σας ασθενής; Ας προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας και ας προσευχηθούν επάνω από αυτόν και δι′ αυτόν προς τον Θεόν  ….. να λέτε πάντοτε την αλήθεια και το ναι, που θα πείτε, να είναι αληθινόν και πραγματικόν, να είναι δηλαδή το ναι, ναι και το όχι,όχι, ώστε να μην να μη περιπέσετε στην κρίσιν και καταδίκη εκ μέρους του Θεού» (Επιστολή Ιακώβου). Πόση βλάβη λοιπόν θα προκαλέσουμε, αν ακουστούν αυτά και μύρια άλλα τέτοια στην καθομιλουμένη κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας; Ή μήπως νομίζετε ότι καταλαβαίνουν το αρχαίο κείμενο, ειδικώς με κάτι μακρόσυρτες απαγγελίες που διασπούν τις λέξεις ; Δεν έχετε ακούσει πως μιλούν και γράφουν οι άνθρωποι στην κοινωνία τη σήμερον ημέρα (ακόμα κι αυτοί που έρχονται στην εκκλησία) όχι μόνο ό “κόσμος” (της αμαρτίας); Τί  συγκινητικό  που ο Χριστούλης μας αποκαλεί τους μαθητές του παιδάκια μου (τεκνία μου), εκεί μέσα στην Μεγάλη εβδομάδα; Τί αγαλλίαση, που ο Παύλος μάς παρακινεί να μιλάμε μεταξύ μας για να εξομολογούμαστε τις αμαρτίες μας και να μοιραζόμαστε τα βάρη μας; Μας φέρνουν πιο κοντά όλα αυτά. Γιατί να μην τα ακούμε και στην γλώσσα μας, για να φυτεύονται καλύτερα και στις καρδιές μας; Γιατί τέτοια απαξίωση προς την νέα ελληνική γλώσσα; Έχουν γραφτεί αριστουργήματα σε αυτή, που τραγουδιούνται μάλιστα, αν σας απασχολεί τόσο πολύ το θέμα της μελωδίας.

Είναι αλήθεια και δεν το κρύβω. Ανέκαθεν πίστευα τα παραπάνω, αλλά σήμερα γράφω με το ζωτικό ενδιαφέρον του χειροθετημένου Αναγνώστη, ήτοι σάς εξομολογούμαι, πως διαβάζω στην εκκλησία τον Απόστολο σε μια γλώσσα ωραία μεν ακατάληπτη δε για τους πολλούς. Ως εκ τούτου, δεν απευθύνομαι με αμεσότητα στα ευλαβή πρόσωπα, που με κοιτούν από κάτω στα μάτια. Και το χειρότερο είναι, ότι δεν εκφωνώ λόγια του αέρα δικά μου, αλλά σωτηριώδη μηνύματα του Αποστόλου. Ο Θεός να μας φωτίσει όλους, να επανέλθουμε γόνιμα και μόνιμα στο θέμα της μερικής χρήσης της δημοτικής γλώσσας μέσα στα ιερά μυστήρια της εκκλησίας μας.

Στάθης Κεφαλούρος