Η μέρα που η Κίνα ξάφνιασε Wall Street και Silicon Valley

08:14 11/2/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Στις 27 Ιανουαρίου 2025, η DeepSeek, μια άγνωστη μέχρι πρότινος κινεζική εταιρεία, παρουσίασε το DeepSeek-R1. Ένα προηγμένο μεγάλο γλωσσικό μοντέλο (LLM) με ελαφρώς καλύτερες επιδόσεις [1] και υποπολλαπλάσιο κόστος εκπαίδευσης/χρήσης σε σχέση με τα ομοειδή γλωσσικά μοντέλα που προσφέρουν οι κραταιές OpenAI, Meta, και Anthropic. Η ανακοίνωση προκάλεσε πανικό στις αγορές, με τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες να χάνουν σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια και τη Nvidia

να σημειώνει τη μεγαλύτερη ημερήσια απώλεια στην ιστορία της Wall Street, ύψους 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων [2].

Το DeepSeek-R1 ξεχωρίζει χάρη σε διάφορες καινοτομίες που το διαφοροποιούν από τα άλλα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα. Αξιοποιεί μια πολυεπίπεδη διαδικασία ενισχυτικής μάθησης (reinforcement learning) για να βελτιώσει τη λογική του ικανότητα. Υιοθετεί ένα σύστημα ανταμοιβών (reward engineering) που βασίζεται σε συγκεκριμένους κανόνες, αντί για τις συνήθεις νευρωνικές μεθόδους. Και με τη βοήθεια τεχνικών συμπύκνωσης γνώσης (knowledge distillation), μπορεί να συμπυκνώσει τις δυνατότητες μεγάλων μοντέλων σε μικρότερα χωρίς μεγάλες απώλειες στην απόδοση.

Με αιχμή τις καινοτομίες αυτές, το DeepSeek-R1 έρχεται να ανατρέψει τη μέχρι πρότινος εδραιωμένη αντίληψη πως το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) είναι απλά ζήτημα υπολογιστικής ισχύος. Κατασκευαστές τσιπ, όπως η Nvidia, η AMD και η TSMC, βλέπουν την πρόταση αξίας τους να απειλείται, καθώς μειώνεται η ανάγκη για ακριβούς ημιαγωγούς. Την ίδια στιγμή, οι επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε τεράστια data centers από Microsoft, Amazon και Google ενδέχεται να μη φέρουν τα αναμενόμενα κέρδη, πιέζοντας τις μεγάλες εταιρείες να αναθεωρήσουν τη στρατηγική τους.

Δεν είναι όμως μόνο οι κατασκευαστές τσιπ και οι πάροχοι υπηρεσιών νέφους που βρέθηκαν προ εκπλήξεως. Μόλις μία βδομάδα πριν, ο Πρόεδρος Τραμπ, μαζί με τους Sam Altman (OpenAI), Masayoshi Son (SoftBank) και Larry Ellison (Oracle), ανακοίνωναν το έργο “Stargate”, μια επένδυση-ρεκόρ μισού τρισεκατομμυρίου δολαρίων με στόχο τη διατήρηση της αμερικανικής ηγεμονίας στην AI, βασιζόμενοι στη λογική της ωμής υπολογιστικής ισχύος [3]. Τα νέα δεδομένα θέτουν υπό αμφισβήτηση το πρόγραμμα, υπογραμμίζοντας πως η τεχνολογική υπεροχή δεν θα κριθεί απλώς από το ύψος των επενδύσεων, αλλά από το ποιος αξιοποιεί καλύτερα τους πόρους που διαθέτει.

Από την άλλη, εταιρείες όπως η Salesforce, που βασίζονται στην ΤΝ για την παροχή υπηρεσιών, αναμένεται να ωφεληθούν σημαντικά από τα νέα, οικονομικότερα μοντέλα, μειώνοντας τα λειτουργικά τους κόστη και βελτιώνοντας τις προσφορές τους. Παράλληλα, μικρότερες επιχειρήσεις και ερευνητικές ομάδες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν πρόσβαση σε τέτοιου είδους τεχνολογίες λόγω των υψηλών απαιτήσεων σε υπολογιστική ισχύ, μπορούν πλέον να αναπτύσσουν καινοτόμες λύσεις χωρίς την ανάγκη τεράστιων επενδύσεων σε υποδομές. Ως αποτέλεσμα, κλάδοι όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η βιομηχανία και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες θα ωφεληθούν από τη θεαματική μείωση του κόστους ενσωμάτωσης προηγμένων εργαλείων ΤΝ.

Τα προαναφερθέντα έρχονται προς επίρρωση της θεωρίας της ανατρεπτικής καινοτομίας (disruptive innovation), σύμφωνα με την οποία οι νεοεισερχόμενοι μπορούν να κλονίσουν την κυριαρχία των κατεστημένων «παικτών» αξιοποιώντας καινοτόμες και λιγότερο κοστοβόρες προσεγγίσεις [4]. Η δυναμική του DeepSeek-R1 φέρνει σε δύσκολη θέση τους τεχνολογικούς κολοσσούς που είχαν βασίσει την κυριαρχία τους στην υπολογιστική ισχύ, αναγκάζοντάς τους να επανεξετάσουν τις στρατηγικές τους. Το μόνο βέβαιο είναι πως σε αυτή τη νέα εποχή, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα θα κρίνουν τους νικητές, τόσο στο πεδίο της οικονομίας, όσο και στο πεδίο των διεθνών σχέσεων, το οποίο θα αναλύσουμε στο 2ο μέρος του άρθρου.

Παραπομπές

[1] Caswell, A. (n.d.). I tested ChatGPT vs. DeepSeek with 7 prompts — here’s the surprising winner. Tom’s Guide. https://www.tomsguide.com/ai/i-tested-chatgpt-vs-deepseek-with-7-prompts-heres-the-surprising-winner

[2] Carew, S., Singh, M., & Cooper, A. (2025, January 29). Tech stock selloff deepens as DeepSeek triggers AI rethink. Reuters. Retrieved from https://www.reuters.com/technology/tech-stock-selloff-deepens-deepseek-triggers-ai-rethink-2025-01-28/

[3] Boak, J., & Miller, Z. (2025, January 23). Trump highlights partnership investing $500 billion in AI. AP News. https://apnews.com/article/trump-ai-openai-oracle-softbank-son-altman-ellison-be261f8a8ee07a0623d4170397348c41

[4] Christensen, C. M., Raynor, M. E., & McDonald, R. (2015, December). What is disruptive innovation? Harvard Business Review. https://hbr.org/2015/12/what-is-disruptive-innovation