Να γιατί από όλα τα όνειρα που βλέπουμε θυμόμαστε μόνο μερικά

07:23 29/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

Γιατί θυμόμαστε τόσο έντονα μερικά όνειρα, ενώ άλλα όχι;

Κάποια πρωινά, το ξύπνημα μοιάζει λες και διακόπτουμε ένα ζωντανό παράλληλο σύμπαν. Θυμόμαστε το όνειρο που είδαμε με κάθε λεπτομέρεια. Ήχους, μυρωδιές, εικόνες. Ανοίγουμε τα μάτια και δεν μπορούμε να καταλάβουμε σε ποια πραγματικότητα ζούμε. Άλλες μέρες πάλι, το ξύπνημα μοιάζει απλώς σαν να βγαίνουμε από ένα μαύρο κενό ξεκούρασης.

«Πάντως, ακόμα κι αν σπάνια τα θυμόμαστε με κάθε λεπτομέρεια, το πιθανότερο είναι ότι εξακολουθούμε να βλέπουμε όνειρα. Η έρευνα αποδεικνύει ότι σχεδόν όλοι μας ονειρευόμαστε τακτικά», τονίζει η Έριν Γουάμσλι,

αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Furman. «Η μόνη εξαίρεση φαίνεται να είναι άτομα που χάνουν την ικανότητα να ονειρεύονται, ως αποτέλεσμα εγκεφαλικής βλάβης ή ασθένειας σε συγκεκριμένες περιοχές», προσθέτει η ίδια. 

Γιατί μερικά όνειρα είναι τόσο δύσκολο να παραμείνουν στη μνήμη μας

1. Η μνήμη των ονείρων είναι γενικά βραχύβια

Οι μελέτες δείχνουν ότι είναι σπάνιο να θυμόμαστε ένα όνειρο εάν δεν ξυπνήσουμε κατά τη διάρκειά του ή αμέσως αφού το δούμε.Μάλιστα, αν ξυπνήσουμε μέσα στη νύχτα και συλλογιστούμε επάνω στο όνειρο, το πιθανότερο είναι ότι θα το θυμόμαστε με περισσότερες λεπτομέρειες. Ωστόσο, το βέβαιο είναι ότι αν προσπαθήσουμε να κοιμηθούμε ξανά, ο ύπνος μας θα είναι πιο ανήσυχος και η ξεκούρασή μας λιγότερο ποιοτική.

2. Η φάση του ύπνου στην οποία ξυπνάμε έχει σημασία

Ο ύπνος μας εξελίσσεται σε τέσσερα διαφορετικά στάδια:

Στον ύπνο με γρήγορη κίνηση των ματιών (REM)

Και στη συνέχεια σε τρεις τύπους ύπνου non-REM (NREM) που εναλλάσσονται σε σειρά όλη τη νύχτα

Ο ύπνος NREM 1 είναι το πιο ελαφρύ στάδιο. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του σταδίου NREM 2, ο εγκέφαλός μας κινείται σε αργές ταχύτητες με μερικές σύντομες εκρήξεις. Στη φάση 3 του ύπνου NREM, ο ύπνος είναι βαθύς και τα κύματα του εγκεφάλου επιβραδύνονται ακόμη περισσότερο. Αυτός ο τύπος ύπνου έρχεται νωρίς τη νύχτα και είναι κρίσιμος για μια ποιοτική ξεκούραση. Στον ύπνο REM, η νευρική δραστηριότητα μοιάζει σαν ο εγκέφαλος σιγά-σιγά να ξυπνάει. Και τα μάτια μας κινούνται γρήγορα κάτω από τα βλέφαρά μας.

Ίσως έχουμε ακούσει ότι τα όνειρα έρχονται στο στάδιο REM. Και είναι αλήθεια ότι πολλά από τα πιο ζωντανά, παραμυθένια, «διαστροφικά» και μακροσκελή όνειρα τείνουν να εκτυλίσσονται κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης.

Ωστόσο, τα όνειρα μπορούν να μας χτυπήσουν την πόρτα σε κάθε στάδιο του ύπνου. Απλά, όταν ξυπνάμε από ένα όνειρο στη φάση REM, έχουμε περίπου 80% πιθανότητες να θυμηθούμε το όνειρο που βλέπαμε. Ενώ ξυπνώντας στα NREM στάδια, οι πιθανότητες πέφτουν στο 50%.

3. Η ώρα που ξυπνάμε παίζει ρόλο

Όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο πρωινό ξύπνημα, τόσο πιο ενεργός είναι ο εγκέφαλός μας. Για αυτό και για πολλούς ανθρώπους, τα πρωινά όνειρα είναι ιδιαίτερα ζωντανά και αξέχαστα.

4. Ξυπνήσαμε από μόνοι μας ή επειδή μας πρόσταξε το ξυπνητήρι; 

«Εάν ξυπνάμε με ξυπνητήρι κάθε πρωί, είναι λιγότερο πιθανό να θυμηθούμε το όνειρο που βλέπαμε», μας προειδοποιεί η Τζινγκ Χα, ερευνήτρια γνωστικών νευροεπιστημών στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Το ξυπνητήρι θέτει το σώμα σε κατάσταση συναγερμού, ανεβάζει τα επίπεδα της κορτιζόλης (της περίφημης ορμόνης του στρες) και στρέφει την προσοχή μας αμέσως στις απαιτήσεις της ημέρας. Οπότε, πού μυαλό για όνειρα;», συμπληρώνει η Τζινγκ Χα.

5. Το περιεχόμενο και η ένταση των ονείρων

Ακριβώς όπως συμβαίνει και στον ξύπνιο μας, έτσι και στον ύπνο μας,

θυμόμαστε όνειρα έντονα, όπου βιώσαμε παράδοξες καταστάσεις και απρόοπτα συμβάντα. Μάλιστα, θυμόμαστε ακόμα πιο λεπτομερώς τα όνειρα στα οποία συνέβη κάτι δυσοίωνο και αρνητικό

Οπότε...

Αν ακόμα αναρωτιόμαστε ποια όνειρα που βλέπουμε ανακαλούμε στη μνήμη μας πιο εύκολα, είναι:

Τα όνειρα που μας σήκωσαν άρον - άρον από το κρεβάτι

Τα όνειρα που μας βρήκαν στην φάση REM του ύπνου

Τα όνειρα που μας ξύπνησαν λίγο πριν τη συνηθισμένη ώρα του πρωινού μας ξυπνήματος

Τα όνειρα που δεν διέκοψε κάποιος εξωτερικός μηχανισμός αφύπνισης (π.χ. ξυπνητήρι)

Τα όνειρα με συμβάντα ασυνήθιστα και έντονα, κατά πάσα πιθανότητα με αρνητικό πρόσημο

(Με πληροφορίες από popularscience).

Related...Το μεγάλο μυστικό για να μας πάρει ο ύπνος όταν ο βήχας δεν μας αφήνει να κλείσουμε μάτιΜας παίρνει ο ύπνος ξημερώματα κι ας είμαστε εξουθενωμένοι; Ας μάθουμε τι σύνδρομο έχουμεΑς το ξεκαθαρίσουμε: Πόσο συχνά πρέπει να κάνουμε ντους