Ο επικίνδυνος «χορός» μεταξύ ΗΠΑ και δυνάμεων που υποστηρίζει το Ιράν

13:09 20/11/2023 - Πηγή: Huffington Post Greece

Υποστηριζόμενοι από το Ιράν μαχητές στο Ιράκ και τη Συρία συγκρούονταν εδώ και καιρό με δυνάμεις των ΗΠΑ και συμμάχων τους, με σποραδικές επιθέσεις κατά βάσεων όπου βρίσκονταν στρατεύματα που πολεμούσαν κατά ανταρτών του Ισλαμικού Κράτους. Ωστόσο καθώς αυξάνονταν οι νεκροί από τις πολεμικές επιχειρήσεις του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα, στον απόηχο της επίθεσης της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου υπήρξε μεγάλη αύξησης και στις επιθέσεις από οργανώσεις-

υποχείρια του Ιράν, τα οποία επιχειρούν ως «Ισλαμική Αντίσταση στο Ιράκ».

Ενώ οι πιο πολλές από τις πάνω από 60 επιθέσεις που σημειώθηκαν ήταν σε μεγάλο βαθμό χωρίς αποτελέσματα, τουλάχιστον 60 στρατιωτικοί των ΗΠΑ έχουν αναφέρει ελαφρούς τραυματισμού (όλοι επέστρεψαν στις υπηρεσίες τους, σύμφωνα με το Πεντάγωνο).

Οι ΗΠΑ κινούνται προσεκτικά: Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν χτυπήσει τρεις φορές, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να αποφύγει μια κλιμάκωση και εξάπλωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.

Το Associated Press δημοσιεύει ανάλυση για τον επικίνδυνο αυτό «χορό».

Οι επιθέσεις: Πότε, πού και γιατί

Σύμφωνα με το Πεντάγωνο των ΗΠΑ, υποστηριζόμενοι από το Ιράν αντάρτες έχουν εξαπολύσει 61 επιθέσεις σε βάσεις και εγκαταστάσεις με αμερικανικό προσωπικό στο Ιράκ και στη Συρία από τις 17 Οκτωβρίου. Από αυτές, 29 ήταν στο Ιράκ και 32 στη Συρία. Οι ΗΠΑ έχουν περίπου 2.000 στρατιωτικούς στο Ιράκ, στο πλαίσιο συμφωνίας με την κυβέρνηση της Βαγδάτης, και περίπου 900 στη Συρία, κυρίως για επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους. Επίσης χρησιμοποιούν τη φρουρά του Αλ Τανφ πιο νότια για να παρακολουθούν τις κινήσεις των δυνάμεων- υποχειρίων του Ιράν ενώ μεταφέρουν όπλα στα σύνορα.

Η «εκτόξευση» των επιθέσεων άρχισε 10 ημέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, που άφησε πίσω περίπου 1.200 Ισραηλινούς νεκρούς. Το Ισραήλ απάντησε με σφοδρούς βομβαρδισμούς και χερσαίες επιχειρήσεις, με την ισλαμιστική οργάνωση να ισχυρίζεται ότι έχουν σκοτωθεί πάνω από 13.000 Παλαιστίνιοι. Η ισραηλινή απάντηση έχει προκαλέσει ανησυχία για αντίποινα από πολλές οργανώσεις που στηρίζει το Ιράν, μεταξύ των οποίων και η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, οι Χούθι της Υεμένης και αντάρτες σε Ιράκ και Συρία. Οι απειλές αυτές κλιμακώθηκαν μετά την έκρηξη στις 17 Οκτωβρίου σε νοσοκομείο της Γάζας, όπου σκοτώθηκαν πολλοί άμαχοι. Η Χαμάς κατηγόρησε το Ισραήλ, το οποίο αρνείται κάθε ευθύνη, με Ισραηλινούς και Αμερικανούς αξιωματούχους να μιλάνε για «αδέσποτο» πύραυλο από άλλη παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση, την Ισλαμική Τζιχάντ.

Οι περισσότερες επιθέσεις σε βάσεις και εγκαταστάσεις ήταν με drones αυτοκτονίας ή ρουκέτες, και στις πιο πολλές φορές δεν είχαν υπάρξει τραυματισμοί και μόνο μικρές ζημιές. Σημαντικός αριθμός των τραυμταισμών ήταν στις αρχικές επιθέσεις μεταξύ 17 και 21 Οκτωβρίου στην αεροπορική βάση Αλ Άσαντ στο Ιράκ και το Αλ Τανφ. Ένας Αμερικανός contractor υπέστη καρδιακή προσβολή και πέθανε ενώ αναζητούσε καταφύγιο από πιθανή επίθεση με drone.

Ποιες είναι αυτές οι οργανώσεις

Με το κενό ισχύος και χρόνια εμφύλιων συγκρούσεων μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, οι πολιτοφυλακές αυξήθηκαν και πολλαπλασιάστηκαν στο Ιράκ, κάποιες με τη στήριξη του Ιράν. Μια δεκαετία αργότερα, καθώς το Ισλαμικό Κράτος σάρωνε κομμάτι του Ιράκ, κάποιες από αυτές ενώθηκαν υπό την «ομπρέλα» των αποκαλούμενων «Μονάδων Λαϊκής Κινητοποίησης» και πολέμησαν κατά του Ισλαμικού Κράτους. Μεταξύ αυτών ήταν η Ασάιμπ αλ Χακ, οι Ταξιαρχίες Μπαντρ και η Καταέμπ Χεζμπολάχ, ή Ταξιαρχές Χεζμπολάχ (οργάνωση διαφορετική από τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου). Κάποιες από τις ιρακινές πολιτοφυλακές επιχειρούν επίσης στη Συρία, όπου το Ιράν μάχεται στο πλευρό της κυβέρνησης Μπασάρ αλ Άσαντ εναντίον οργανώσεων της αντιπολίτευσης στον εμφύλιο που ξέσπασε το 2011. Μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ- Χαμάς, μια ομάδα των υποστηριζόμενων από το Ιράν παρατάξεων πήρε το όνομα «Ισλαμική Αντίσταση στο Ιράκ» και άρχισε την τελευταία σειρά επιθέσεων σε βάσεις αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και στη Συρία.

Οι επιθέσεις αυτές έφεραν τον Ιρακινό πρωθυπουργό Μοχάμεντ Σία αλ Σουντάνι σε δύσκολη θέση: Αν και ανέβηκε στην εξουσία με την υποστήριξη των υποστηριζόμενων από το Ιράν οργανώσεων, θέλει επίσης να συνεχίσει να έχει καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και έχει υποστηρίξει τη συνεχιζόμενη παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων στη χώρα του.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν σε συάντηση με τον αλ Σουντάνι αυτό το μήνα προειδοποίησε για συνέπειες εάν υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές συνεχίσουν τις επιθέσεις σε αμερικανικές εγκαταστάσεις σε Ιράκ και Συρία. Ο αλ Σουντάνι μετά ταξίδεψε στην Τεχεράνη και συναντήθηκε με τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, κάτι που χαρακτηρίστηκε από Αμερικανούς αξιωματούχους ως θετική εξέλιξη.

Αξιωματούχος σε μια από τις υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές είπε πως ο αλ Σουντάνι άσκησε «μεγάλη πίεση» στις πολιτοφυλακές για να μην κάνουν επιθέσεις κατά την επίσκεψη Μπάιντεν. Σε αντάλλαγμα, είπε, ο αλ Σουντάνι υποσχέθηκε να πιέσει τους Αμερικανούς να μην προβούν σε επιθετικά αντίποινα εναντίον των πολιτοφυλακών που πραγματοποίησαν τα πλήγματα.

Αναλογικά ή ανεπαρκή;

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει στείλει πολεμικά πλοία, αεροσκάφη, συστήματα αεράμυνας και επιπλέον χερσαίες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή για να αποθαρρύνει τις οργανώσεις που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τη σύγκρουση. Ωστόςο η αμερικανική απάντηση στις επιθέσεις των δυνάμεων τους ήτα μικρή: Στις 27 Οκτωβρίου αμερικανικά μαχητικά χτύπησαν αποθήκες όπλων και πυρομαχικών στην ανατολική Συρία που χρησιμοποιούσαν οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν και υποστηριζόμενες από το Ιράν οργανώσεις. Στις 8 Νοεμβρίου αεροσκάφη βομβάρδισαν εγκαταστάσεις αποθήκευσης όπλων κοντά στο Μαϊσουλούν στη Ντέιρ ελ Ζουρ και στις 12 Νοεμβρίου επλήγησαν εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και ένα κρησφύγετο στο Μπουλμπούλ του Μαγιαντίν. Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν πως βρισκόταν εκεί προσωπικό που σχετιζόταν με τους Φρουρούς της Επανάστασης και μάλλον επλήγη, μα δεν έδωσαν άλλες λεπτομέρειες.

Υπάρχουν ανησυχίες στην κυβέρνηση των ΗΠΑ πως σκληρότερα αντίποινα θα κλιμάκωναν τη βία. Το Πεντάγωνο λέει πως τα πλήγματα υποβάθμισαν στρατιωτικά αποθέματα και κατέστησαν τους χώρους αυτούς αδύνατον να χρησιμοποιηθούν. Επικριτές λένε ότι η αμερικανική απάντηση ωχριά απέναντι στις 60 επιθέσεις, και επίσης δεν απέτρεψε τις οργανώσεις.

Οι ιρακινές ευαισθησίες

Σχεδόν οι μισές επιθέσεις έγιναν σε βάσεις στο Ιράκ, μα οι ΗΠΑ έκαναν επιθέσεις αντιποίνων μόνο ενάντια σε θέσεις στη Συρία. Το Πεντάγωνο υπεραμύνεται των επιλογών αυτών λέγοντας πως πλήττονται θέσεις των Φρουρών της Επανάστασης, κάτι που επηρεάζει πιο άμεσα την Τεχεράνη. Αξιωματούχοι λένε ότι σκοπός είναι να πιεστεί το Ιράν να πει στις οργανώσεις να σταματήσουν τις επιθέσεις. Επίσης λέγεται ότι οι χώροι επελέγησαν επειδή ήταν αποθήκες όπλων και εγκαταστάσεις επιμελητείας που χρησιμοποιούνταν από συνδεόμενες με το Ιράν πολιτοφυλακές και ότι η καταστροφή τους φθείρει τις δυνατότητες επίθεσης των οργανώσεων.

Ο κύριος λόγος που οι ΗΠΑ εστιάζουν στη Συρία, ωστόσο, είναι πως δεν θέλουν να εξοργίσουν την ιρακινή κυβέρνηση με επιθέσεις εντός των συνόρων της, όπου πιθανώς θα σκοτώνονταν ή θα τραυματίζονταν Ιρακινοί.

Στις αρχές του Ιανουαρίου του 2020 οι ΗΠΑ είχαν προβεί σε πλήγμα στη Βαγδάτη όπου είχαν σκοτωθεί ο στρατηγός Κασίμ Σολεϊμάνι, επικεφαλής της επίλεκτης Δύναμης Κουντς του Ιράν και ο Αμπού Μαχντί αλ Μουχάντις, υποδιοικητής των υποστηριζόμενων από το Ιράν πολιτοφυλακών στο Ιράν. Το πλήγμα αυτό επιδείνωσε τις σχέσεις με την ιρακινή κυβέρνηση, πυροδοτώντας απαιτήσεις για απόσυρση όλων των αμερικανικών δυνάμεων από τη χώρα. Οι ΗΠΑ θεωρούν πως η παρουσία τους στο Ιράκ είναι κρίσιμης σημασίας για τη μάχη κατά του ISIS, τη δυνατότητά τους να υποστηρίζουν δυνάμεις στη Συρία και τη διατήρηση της επιρροής τους στην περιοχή. Στρατιωτικοί ηγέτες έχουν καταβάλει προσπάθειες για την αποκατάσταση των καλών σχέσεων με τη Βαγδάτη, μεταξύ άλλων με συνεχιζόμενη στήριξη των ιρακινών δυνάμεων.

Με πληροφορίες από Associated Press