Σταύρος Ανδρεάδης: Η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει το επίκεντρο της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιδέας

10:47 6/10/2020 - Πηγή: Huffington Post Greece

Ένα πανευρωπαϊκού κύρους και εμβέλειας βραβείο με μια ονομασία που ξαφνιάζει θα απονεμηθεί την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου, όχι στην Αθήνα ή στις Βρυξέλλες, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά στη Θεσσαλονίκη. Η τελετή βράβευσης θα γίνει παρουσία του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτη Σχοινιά *, ο οποίος αντικαθιστά την Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον

ντερ Λάιεν* και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» φέτος θα τιμήσει το πρόγραμμα Erasmus σε μια τελετή η οποία τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου στο εμβληματικό μνημείο της Ροτόντας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» θα απονέμεται κάθε χρόνο από το ομώνυμοΊδρυμα Θεοφανώ-Theophano Foundation, ως διάκριση και χωρίς χρηματικό αντίτιμο, μέσα από μια διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων από τα δυο βασικά όργανα του Ιδρύματος: τη Συμβουλευτική και τη Διοικούσα Επιτροπή, των οποίων προεδρεύουν αντίστοιχα ο Επίτιμος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πρώην Πρωθυπουργός του Βελγίου, κ. Χέρμαν βαν Ρομπέι, και ο Πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, κ. Σταύρος Ανδρεάδης.

Αδιαμφισβήτητα πρόκειται για μια πρωτοβουλία με εξωστρέφεια και με δυνατούς συμβολισμούς. Η ονομασία του βραβείου με αυτό μιας Αυτοκράτειρας προερχόμενης από το Βυζάντιο, σίγουρα υπενθυμίζει τη συμβολή του ελληνικού κόσμου στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, θα μπορούσε όμως να υπενθυμίσει και σε εμάς πως στα αδιέξοδα του δυτικού κόσμου υπάρχει ελληνική πρόταση, είναι πάντα διαχρονική και συνδέεται με την ιστορική μνήμη, την κοινότητα, την αλληλεγγύη και την αυτοπεποίθηση στις ικανότητές μας.

Η HuffPost Greece μίλησε με τον Πρόεδρο της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος κ. Σταύρο Ανδρεάδη σε μια προσπάθεια να κατανοήσει αυτή την πρωτοβουλία και το όραμα που οι οργανωτές φέρουν σε μια περίοδο δύσκολη και με μεγάλες προκλήσεις όχι μόνο για τους λαούς της Ευρώπης αλλά και για την ανθρωπότητα.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το συγκεκριμένο βραβείο και από ποιες προσωπικότητες πλαισιώνεται αυτή η πρωτοβουλία;

Η ιδέα γεννήθηκε από κορυφαίες προσωπικότητες της Ευρώπης, που στρέφουν το ενδιαφέρον τους στηv ενδυνάμωση της κοινής Ευρωπαϊκής ιδέας και ταυτότητας. Με στόχο να αναδείξει τις κοινές ιστορικές ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, αλλά και τον ιστορικό και ουσιαστικό ρόλο των ανατολικών εθνών για τη σημερινή Ευρωπαϊκή συνεργασία, θεσμοθετήθηκε το νέο αυτό πανευρωπαϊκού κύρους και εμβέλειας βραβείο με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» φιλοδοξεί να είναι μια γέφυρα αλληλοκατανόησης των διαφορετικών λαών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών που συνθέτουν τη σημερινή Ευρώπη, και έρχεται να προστεθεί στο ιστορικό βραβείο «Καρλομάγνου», το οποίο απονέμεται από το 1950 στο Άαχεν της Γερμανίας. Το βραβείο απονέμεται μετά από διαδικασία αξιολόγησης από τη Συμβουλευτική και τη Διοικούσα Επιτροπή του Ιδρύματος, η σύνθεση των οποίων βασίζεται στη συμμετοχή κορυφαίων Ευρωπαϊκών προσωπικοτήτων και εκπροσώπων της Θεσσαλονίκης, από τον χώρο της πολιτικής, της διπλωματίας, του πολιτισμού, των τεχνών, των γραμμάτων, της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας. Σημαντικά στοιχεία επομένως του νέου αυτού βραβείου είναι η πανευρωπαϊκή του διάσταση, η διεθνής του εμβέλεια και δυναμική.

Βραβείο ”Αυτοκράτειρα Θεοφανώ” ...και μόνο το όνομα ξαφνιάζει, αν αναλογιστεί κανείς ότι το άλλο μεγάλο ευρωπαϊκό βραβείο το οποίο είχε θεσπιστεί το 1950 ήταν το «Βραβείο Καρλομάγνος». Επιλέγετε λοιπόν μια γυναίκα αυτοκράτειρα και μάλιστα από τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε από την προσωπικότητά της και ποιοι οι συμβολισμοί για το σήμερα;

Η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ, υπήρξε ιστορικά μια «γέφυρα» μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ένα σημείο αναφοράς για τις ιστορικές αλληλεξαρτήσεις των λαών και των εθνών της Ευρώπης. Η επιλογή του ονόματος είναι γεμάτη συμβολισμούς: έχει ειδικό βάρος για τη σημασία της μεταλαμπάδευσης του ελληνικού πολιτισμού στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του 10ου αιώνα, και τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ υπήρξε ανιψιά του αυτοκράτορα Ιωάννη Α’ Τσιμισκή, νυμφεύθηκε τον Otto II και στέφθηκε από κοινού με αυτόν αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατό του διατήρησε η ίδια τον τίτλο της αυτοκράτειρας. Εξ αρχής, η παρουσία της στη Δυτική Ευρώπη στόχευε στην βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μέσα από τη δράση της, συνέβαλε καθοριστικά στην πολιτιστική αναγέννηση του δυτικοευρωπαϊκού χώρου, μεταλαμπαδεύοντας στη Δύση τον σημαντικό ρόλο των γυναικών στη Βυζαντινή κοινωνία, και μεταφέροντας επιρροές της Βυζαντινής αυτοκρατορίας που ήταν τότε σε μεγάλη ακμή. Κύριοι τομείς επιρροής υπήρξαν η παιδεία, οι τέχνες, το εμπόριο, η υγεία, και η αναβάθμιση του κύρους της πολιτικής διακυβέρνησης έναντι της στρατιωτικής. Η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ πρεσβεύει ως ιστορική προσωπικότητα της Ευρώπης, τις ίδιες τις αξίες του Βραβείου: ευρωπαϊκή συνεργασία, σημασία της παιδείας και του πολιτισμού, ισότητα των φύλων.

Με ποια κριτήρια εκτός από τον τίτλο της επιλέχθηκε για την βράβευση η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν.

Το Ίδρυμα επέλεξε για την απονομή του πρώτου βραβείου, έναν θεσμό που εκφράζει έμπρακτα την ιδέα της ευρωπαϊκής συνεργασίας και κινητικότητας, και ενισχύει ουσιαστικά την προσέγγιση των ευρωπαϊκών λαών στον πυρήνα του ίδιου του μέλλοντος της Ευρώπης, τους νέους: το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ERASMUS. Αναγνωρίζοντας τη σημασία του Βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», αλλά και τη βαρύτητα του βραβευθέντος θεσμού ERASMUS για το μέλλον της ευρωπαϊκής συνεργασίας, το βραβείο θα παραλάβει η ίδια η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, UrsulavonderLeyen, σε μια λαμπρή Τελετή Απονομής που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2020 στο εμβληματικό μνημείο της Ροτόντας, παρουσία και του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Βραβεύεται η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν και έτσι έχουμε δύο γυναίκες του σήμερα και μια αναφορά στην Αυτοκράτειρα Θεοφανώ. Πέρα από τα κλισέ για τη γυναίκα του σήμερα, εσείς πιστεύετε πως η γυναικεία παρουσία σε θέσεις εξουσίας μέσα σ΄ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο μπορεί να φέρει ουσιαστική αλλαγή στην κοινωνία;

Συμφωνώ ότι πρέπει να ξεφύγουμε από τα κλισέ του παρελθόντος και είμαι απόλυτα βέβαιος ότι η γυναίκα σήμερα έχει να παίξει ένα εξίσου σημαντικό με τον άνδρα ρόλο στη διαμόρφωση των κοινωνιών που ζούμε. Φυσικά μέρος του ρόλου αυτού είναι να κατέχει και να διαχειρίζεται θέσεις εξουσίας σε κάθε επίπεδο. Άλλωστε, αφού το έκανε η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ τον δέκατο αιώνα γιατί να μην μπορούν να το κάνουν και οι άξιες γυναίκες του σήμερα;

Όλη η πρωτοβουλία βρίθει από συμβολισμούς και σημειολογία, ακόμη και η επιλογή της Θεσσαλονίκης και της Ροτόντας για την Τελετή Απονομής του βραβείου ξαφνιάζει ευχάριστα, δεδομένου ότι πολλοί θα ανέμεναν να οργανωθεί στην Αθήνα μια τόσο σημαντική εκδήλωση. Ποιο είναι το μήνυμα;

Πολλαπλά τα μηνύματα από τους συμβολισμούς αυτής της πρωτοβουλίας: πέρα από το όνομα της Αυτοκράτειρας Θεοφανούς, την επιλογή του οποίου αναλύσαμε προηγουμένως, σημαντική είναι και η επιλογή του τοπόσημου της Ροτόντας για την Τελετή Απονομής –ενός κορυφαίου μνημείου που μαρτυρεί τη Ρωμαϊκή, Βυζαντινή, Ορθόδοξη, Οθωμανική και Ελληνική επίδραση στη διαμόρφωση της Ευρώπης. Η επιλογή του συγκεκριμένου μνημείου και της Θεσσαλονίκης υπογραμμίζουν τη σημασία της δράσης για την ίδια την πόλη, αλλά και την Ελλάδα, ανοίγοντας νέες προοπτικές για τη θέση και τον κομβικό της ρόλο στον Ευρωπαϊκό χάρτη: καταρχάς η πόλη έχει τη δυνατότητα να εκπροσωπείται δυναμικά στην πρωτοβουλία αυτή, μέσω των μελών της Διοικούσας Επιτροπής, όπου συμμετέχουν εξέχοντες επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης όπως οι Ευάγγελος Γεροβασιλείου, Κώστας Γλεούδης, Νίκος Ευθυμιάδης, Βάσσος Κωνσταντινίδης, Γιώργος Μυλωνάς, και Δώρης Οικονόμου. Θέλω να τονίσω στο σημείο αυτό ότι η τελική επιλογή του βραβευόμενου, μέσα από τρεις προτάσεις που θα υποβάλλει κάθε φορά η Συμβουλευτική Επιτροπή, είναι στη διακριτική ευχέρεια της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος. Παράλληλα, η Θεσσαλονίκη γίνεται αφετηρία και προορισμός αυτής της πρωτοβουλίας, και της δίνεται η δυνατότητα να στραφούν σε αυτήν οι προβολείς της διεθνούς δημοσιότητας. Και μόνο το γεγονός ότι όλες αυτές οι κορυφαίες προσωπικότητες θα επισκεφθούν και θα γνωρίσουν την πόλη, δημιουργεί έναν ισχυρό πυρήνα πρεσβευτών για την αναγνωρισιμότητά της και τη διεθνή της εμβέλεια.

Ο ελληνισμός στη διαχρονία του λειτούργησε πάντα ως ο συνδετικός κρίκος μεταξύ Ανατολής και Δύσης αλλά και η επίδρασή του ήταν καθοριστική στη διαμόρφωση του δυτικού και του ευρωπαϊκού πολιτισμού σήμερα, που η ευρωπαϊκή ιδέα δοκιμάζεται και οι δυτικές αξίες ενίοτε αμφισβητούνται. Πώς μπορεί η Ελλάδα να συμβάλλει στην διαφύλαξη και στην αναδιαμόρφωση - εάν πιστεύετε ότι απαιτείται - των αξιών αυτών; Έχουμε κάτι νέο να προσφέρουμε σήμερα;

Η χώρα μας έχει αποτελέσει για τον δυτικό πολιτισμό σημείο αναφοράς για τις ιδέες και τα ιδανικά που προήγαγε ανά τους αιώνες της ιστορίας της. Έχοντας ως θεμέλιο λίθο την πολιτιστική κληρονομιά του παρελθόντος, και προάγοντας τη θέση της ως σύγχρονη Ευρωπαϊκή χώρα, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει και πάλι αφετηρία και προορισμό ιδανικών και αρχών για την Ευρώπη του αύριο: τις κοινές ιστορικές καταβολές, την αλληλοκατανόηση, τη συνεργασία. Με την ώθηση μιας νέας δυναμικής γενιάς και τη γοητεία μιας μεσογειακής χώρας που βρίσκεται ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει το επίκεντρο της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιδέας.

Η χώρα μας αδιαμφισβήτητα έχει ένα κομβικό ρόλο στον ευρωπαϊκό χάρτη και δοκιμάζεται μαζί με την υπόλοιπη Ευρώπη από τη μεταναστευτική κρίση. Πρόκειται όμως για ένα βάρος δυσβάστακτο για την Ελλάδα που γεννά πολλά προβλήματα σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ενώ παράλληλα ασκείται κριτική στην Ε.Ε. , ότι δεν κάνει αρκετά. Ταυτόχρονα, η πανδημία φέρνει νέα κρίση στην ελληνική οικονομία, ενώ αντιμετωπίζουμε και προκλήσεις σε εθνικά θέματα. Πιστεύετε ότι θα δούμε την Ευρώπη να μιλά με μία φωνή στα μεγάλα και δύσκολα ζητήματα;

Όλα αυτά που αναφέρετε είναι κρίσιμα προβλήματα που ταλανίζουν την χώρα μας, την Ευρώπη αλλά και τον κόσμο ολόκληρο. Για να είμαι ειλικρινής δεν νομίζω ότι τέτοια προβλήματα θα πάψουν να υπάρχουν ποτέ. Αυτό που θέλω και ονειρεύομαι είναι να δω σταδιακά την Ευρώπη να αποκτά μια ενιαία συνείδηση, μια κοινή προσέγγιση στο τρόπο που προσεγγίζει τα προβλήματα αυτά. Αυτή η συνείδηση θα έχει σαν αποτέλεσμα μια αλληλεγγύη που θα είναι γνήσια και όχι αποτέλεσμα κάθε φορά πιέσεων και συναλλαγής. Ονομάστε την αν θέλετε κοινή Ευρωπαϊκή συνείδηση.

――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――

Επικαιροποίηση του άρθρου στις 6/10/2020

Η Πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε με βίντεο που ανήρτησε στο λογαριασμό της στο Twitter την αναβολή της επίσκεψής της στην Ελλάδα ενώ ενημέρωσε ότι θα συμμετάσχει στην τελετή για το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» μέσω βίντεο.

Όπως ανακοίνωσε το Ιδρυμα Θεοφανώ«η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κα UrsulavonderLeyen, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά της εξέφρασε τη βαθιά λύπη της για την ανατροπή της καθόλα προγραμματισμένης παρουσίας της στην πρώτη Τελετή Απονομής του Βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ».

Μετά από πρόσφατη συμμετοχή της σε συνάντηση όπου παριστάμενος διεγνώσθη θετικός στον ιό, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει τεθεί σε αυτοαπομόνωση, δεν της επιτρέπεται να ταξιδέψει, και συνεπώς δεν μπορεί να ακολουθήσει το πρόγραμμα επίσκεψής της στη Θεσσαλονίκη για να παραλάβει το πρώτο Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ». Παρόλα αυτά, και δεδομένης της θέρμης με την οποία έχει από την πρώτη στιγμή αγκαλιάσει την πρωτοβουλία αυτή του Ιδρύματος Θεοφανώ, καθώς και την απονομή του πρώτου βραβείου στο πρόγραμμα Erasmus, θα συμμετέχει στην Τελετή και θα απευθύνει την ομιλία της μέσω απομακρυσμένης σύνδεσης. Το βραβείο θα παραλάβει εκ μέρους της ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κος Μαργαρίτης Σχοινάς, αρμόδιος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.

Οι πρωτόγνωρες και δύσκολες συνθήκες της πανδημίας επ’ ουδενί δεν μειώνουν τον μεγάλο ενθουσιασμό για τη θέσπιση αυτού του νέου και πρωτοποριακού βραβείου που προάγει την Ευρωπαϊκή Ιδέα και συνεργασία.»

Ακολουθεί το κείμενο και το βίντεο της δήλωσης της Πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κας UrsulavonderLeyen:

«Αγαπητοί οργανωτές του Βραβείου Θεοφανώ και αγαπητοί πολίτες της Ελλάδας, θα ήθελα πολύ να έρθω την Ελλάδα, όπως σχεδίαζα, την Τετάρτη και την Πέμπτη, πρώτα στη Θεσσαλονίκη και μετά στην Αθήνα. Όλα ήταν έτοιμα και κανονισμένα, κι ανυπομονούσα να παρευρεθώ στην τελετή απονομής του Βραβείου Θεοφανώ. Αλλά ο κορονοϊός δυσκολεύει τα πράγματα. Βρίσκομαι σε καραντίνα αυτή τη στιγμή γιατί την περασμένη εβδομάδα είχα συνάντηση με κάποιον που βρέθηκε θετικός. Γι′ αυτό κάνω αυτό το βίντεο με το κινητό μου σε αυτοαπομόνωση. Δεν μπορώ να ταξιδέψω στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, λυπάμαι πολύ. Μα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε τη μετάδοση του ιού. Θα είμαι μαζί σας την Τετάρτη το βράδυ στη Θεσσαλονίκη για το Bραβείο Θεοφανώ, μέσω βίντεο. Ανυπομονώ και σας υπόσχομαι, θα επισκεφτώ την Ελλάδα μόλις βελτιωθούν τα πράγματα. Ευχαριστώ».