Το διαδίκτυο έχει διχαστεί βαθιά: Είναι ασφαλές να μαγειρεύουμε με ξύλινα εργαλεία κουζίνας ή όχι

15:36 15/1/2025 - Πηγή: Huffington Post Greece

collection of Wooden spatula and ladle on white background.

...Ξύλινες κουτάλες και σπάτουλες. Δεν είμαι θαυμάστρια - είναι «ντίβες» που πλένονται μόνο στο χέρι κι επιρρεπείς στο ράγισμα υπό πίεση (κυριολεκτικά).

Παρά τη ρουστίκ γοητεία τους, οι ξύλινες κουτάλες έχουν πυροδοτήσει μια συζήτηση μεταξύ των χρηστών οικιακών μαγειρικών σκευών παντού. Από τη μία πλευρά, οι σκληροπυρηνικοί παραδοσιακοί ισχυρίζονται ότι είναι το απόλυτο εργαλείο

— απαλό, στιβαρό και κατασκευασμένο για να διαρκεί δεκαετίες. Από την άλλη οι σκεπτικιστές εγείρουν ανησυχίες για την υγιεινή, υποστηρίζοντας ότι το πορώδες ξύλο είναι καταφύγιο για βακτήρια και μεταφέρει μυρωδιές από τη χθεσινή πίτα  στις τηγανίτες του πρωινού.

Λοιπόν, ποιος είναι ο σωστός; Αποτελούν οι ξύλινες κουτάλες έναν κρυμμένο κίνδυνο για την υγεία μας ή απλώς είναι οι παρεξηγημένοι ήρωες της κουζίνας; Ας μπούμε σε αυτό.

Οι ξύλινες κουτάλες παγιδεύουν βακτήρια; 

Όπως οι περισσότερες συζητήσεις, και οι δύο πλευρές έχουν «έγκυρα» σημεία. «Οι ξύλινες κουτάλες είναι πορώδεις και μπορούν να παγιδεύσουν μικροοργανισμούς στους πόρους», δηλώνει ο Μπράιαν Κουόκ Λε, επιστήμονας τροφίμων και συγγραφέας του «150 Food Science Questions Answered».«Το πλύσιμο με σαπούνι και ζεστό νερό μπορεί να αφαιρέσει ένα μεγάλο ποσοστό των μικροοργανισμών, αλλά κάποιοι αναπόφευκτα θα παραμείνουν και θα πολλαπλασιαστούν, ειδικά αν τα κουτάλια δεν έχουν στεγνώσει πλήρως».

«Το κλειδί»; Ας πλύνουμε τις ξύλινες κουτάλες μας αμέσως μετά τη χρήση — και να μην τα ξεχνάτε όσο μουλιάζουν στον νεροχύτη για ώρες. Τα βακτήρια χρειάζονται υγρασία για να επιβιώσουν και καθώς το ξύλο στεγνώνει, τα βακτήρια πεθαίνουν. «Το κλειδί είναι να καθαρίζουμε τις ξύλινες κουτάλες αμέσως μετά τη χρήση τους και να τις αφήνουμε να στεγνώσουν τελείως στον αέρα», εξηγεί ο Ντάριν Ντετγουάιλερ, πρόεδρος του Προγράμματος Ασφάλειας Τροφίμων του National Environmental Health Association και συγγραφέας του «Food Safety: Past, Present, and Predictions».

Ενώ τα βακτήρια μπορούν να εγκατασταθούν στην επιφάνεια μιας ξύλινης κουτάλας (όπως και σε οποιοδήποτε άλλο εργαλείο κουζίνας), ο σωστός καθαρισμός και το στέγνωμα θα κρατήσει τα σκεύη μας ασφαλή.

Δεν είναι, όμως, το ξύλο αντιμικροβιακό; 

«Ορισμένα ξύλα περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις φυσικών αντιμικροβιακών ενώσεων, όπως δρυ, πεύκο και κερασιά. Αυτά περιέχουν τανίνες, οι οποίες αναστέλλουν έντονα την ανάπτυξη πολλών μικροοργανισμών», εξηγεί ο Λε.

Αλλά εδώ είναι το ζήτημα: Δεν είναι όλες οι ξύλινες κουτάλες και σπάτουλες ίδιες. Εάν χρησιμοποιούμε ένα μυστηριώδες ξύλινο κουτάλι για να μαγειρέψουμε τη διάσημη μαρινάρα μας, όπως θυμόμαστε το πιθανότερο είναι ότι δεν είναι φτιαγμένο από ακριβό, αντιμικροβιακό ξύλο.

Και ακόμη και οι αντιμικροβιακές ιδιότητες έχουν όρια. Σύμφωνα με την Ελεν Σουμάκερ, της Safe Plates στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας της Βόρειας Καρολίνα, ενώ τα βακτήρια μπορεί αρχικά να εγκατασταθούν σε μια υγρή ξύλινη επιφάνεια, «το νερό και τα βακτήρια διαχέονται στο ξύλο, όπου τα βακτήρια μπορούν τελικά να καταστραφούν και να αποτραπεί η αύξησή τους». Με άλλα λόγια, το ξύλο μπορεί φυσικά να αυτορυθμιστεί — αλλά μόνο εάν στεγνώσει σωστά. Αν αφήσουμε τις ξύλινες κουτάλες μας να μουλιάσουν για πολύ καιρό και προκαλούμε μούχλα και σήψη.

Τι γίνεται με τα ραγισμένα ξύλινα κουτάλια;

Όλοι έχουμε εργαλεία κουζίνας που έχουν δει καλύτερες μέρες - το αντικολλητικό τηγάνι που ξεφλουδίζει (πρέπει να το πετάξουμε) ή το στρεβλό ταψί. Οι ξύλινες κουτάλες δεν αποτελούν εξαίρεση.

«Πράγματι, οι ραγισμένες ή κατεστραμμένες ξύλινες κουτάλες μπορούν να παγιδεύσουν τα βακτήρια πιο εύκολα», σημειώνει ο Ντετγουάιλερ. «Ρωγμές, σχισμές και θραύσματα δημιουργούν κρυφούς χώρους όπου μπορούν να συσσωρευτούν σωματίδια τροφής και υγρασία, καθιστώντας πιο δύσκολο τον σχολαστικό καθαρισμό της κουτάλας. Αυτές οι περιοχές μπορεί να φιλοξενούν βακτήρια ή μούχλα που επιμένουν παρά το πλύσιμο. Μόλις μια ξύλινη κουτάλια εμφανίσει ορατές ρωγμές παραμορφώσεις ή θραύσματα, δεν είναι πλέον ασφαλή στη χρήση και θα πρέπει να αντικατασταθεί για να αποφευχθεί η μόλυνση».

Υπάρχουν σημάδια ότι ήρθε η ώρα να αποσύρουμε τις ξύλινες κουτάλες μας:

Οι ορατές ρωγμές, ο σκούρος αποχρωματισμός, οι παρατεταμένες οσμές ή τραχιές, σπασμένες άκρες είναι μερικά απ′ αυτά τα σημάδια...

Πώς να φροντίσουμε σωστά τις ξύλινες κουτάλες μας

Για να διατηρήσουμε ασφαλείς τις ξύλινες κουτάλες μας

Πλένουμε αμέσως: Καθαρίζουμε τις κουτάλες μας με ζεστό, σαπουνόνερο μόλις τελειώσουμε με τη χρήση τους..Στεγνώνουμε σχολαστικά στον αέρα: Αποφεύγουμε να γίνουν μούσκεμα Αφήνουμε τα πάντα να στεγνώσουν όρθια στον αέρα για ένα πλήρες 24ωρο. Αυτό επιτρέπει σε οποιεσδήποτε αντιμικροβιακές ιδιότητες να δράσουν και αποτρέπει τη συσσώρευση υγρασίας.Παραλείπουμε το πλυντήριο πιάτων: Η υψηλή θερμοκρασία μπορεί να παραμορφώσει ή να σπάσει τα ξύλινα σκεύη, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο τον καθαρισμό τους και πιο πιθανό να φιλοξενήσουν βακτήρια..Τα «περνάμε» με λάδι μια φορά το μήνα: Χρησιμοποιούμε ορυκτέλαιο για τρόφιμα για να μαλακώσουμε τις ξύλινες κουτάλες μας. Αυτό βοηθά στην αποφυγή του στεγνώματος, του ραγίσματος και της παραμόρφωσης

«Δεν συνιστάται η χρήση απολυμαντικών όπως η χλωρίνη, καθώς εδώ η απορροφητική φύση του ξύλου γίνεται μειονέκτημα», προσθέτει ο Κηθ Γουόρινερ, καθηγητής επιστήμης τροφίμων στο Πανεπιστήμιο του Γκελφ. Ας επιμένουμε στο σαπούνι και το νερό για ασφαλή καθαρισμό. 

Τελικά, πρέπει να συνεχίσουμε να μαγειρεύουμε με τις ξύλινες κουτάλες μας; 

Οι ξύλινες κουτάλες μπορεί να μην είναι φιλικά στο πλυντήριο πιάτων, αλλά με την κατάλληλη φροντίδα, είναι απολύτως ασφαλείς για χρήση στην κουζίνα μας. Τα βακτήρια μπορούν να εγκατασταθούν στα ξύλινα σκεύη, αλλά ο γρήγορος καθαρισμός, το σωστό στέγνωμα και η τακτική συντήρηση θα κρατήσουν μακριά τους βακτηριακούς κινδύνους. Εάν η κουτάλα μας σας είναι ραγισμένη, αποχρωματισμένη ή παραμορφωμένη, ήρθε την αποχωριστούμε

Ολοκληρώνοντας, αποτελούν οι ξύλινες κουτάλες κίνδυνο για την υγεία; Όχι αν τους συμπεριφερόμαστε σωστά — και ίσως «αγκαλιάσουμε» λίγο το πλύσιμο των χεριών. Άλλωστε, κράτησαν γενιές και γενιές για κάποιο λόγο.