Χαρτογραφικά και Γεωγραφικά ελλείμματα

06:59 30/12/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Ο χάρτης της «Γαλάζιας Πατρίδας» είναι ισχυρό εργαλείο της τουρκικής θαλάσσιας στρατηγικής, εντός και εκτός Τουρκίας. Η ελληνική πλευρά δεν έχει επινοήσει αποτελεσματική απάντηση.

Με εξαίρεση την παλαιά στρατιωτική Γεωγραφία, η σχέση μας με τη Γεωγραφία και τη Χαρτογραφία είναι ελλειμματική, όπως τεκμηριώνεται αναλυτικά στα Γεωχωρικά Διακυβεύματα 1821 και μετά. Μια απόκλιση, από τον Ευάγγελο Λιβιεράτο.

Οι συνέπειες της απόκλισης από τα ευρωπαϊκά δεδομένα διαπιστώνονται σε σειρά από τομείς οι οποίοι αφορούν την οικονομία και το περιβάλλον: καθυστέρηση στο Κτηματολόγιο, αστοχίες στην

Πολεοδομία, φυσικές καταστροφές -επίσης και, κυρίως, στο ότι οι μαθητές των σχολείων αποφοιτούν αγεωγράφητοι.

Σήμερα, η δομική αυτή αδυναμία επηρεάζει δύο νέους αλληλοσυνδεόμενους τομείς: τη θάλασσα και τις σχέσεις με την Τουρκία. Οι τεχνολογικές εξελίξεις οι οποίες επιτρέπουν την συνεχώς αυξανόμενη αξιοποίηση των πόρων του θαλάσσιου βυθού, του θαλάσσιου όγκου και της θαλάσσιας επιφάνειας έχουν αλλάξει τη σχέση των κοινωνιών με τον θαλάσσιο παράγοντα. Οι θάλασσες «εδαφοποιούνται», αποκτούν χαρακτηριστικά εδάφους. Ως αποτέλεσμα, τα κράτη διαπραγματεύονται την διανομή τους, άλλοτε ειρηνικά και άλλοτε με την απειλή ή και χρήση βίας. Οι παραδοσιακές διενέξεις για τα σύνορα και τα εδάφη, οι οποίες χαρακτηρίζουν την ευρωπαϊκή ιστορία και όχι μόνον, επεκτείνονται τώρα από τη γη στη θάλασσα. Η Κίνα έχει αναδειχθεί πρωτοπόρος στην τακτική και στη στρατηγική της θαλάσσιας επέκτασης· η Τουρκία τη μιμείται.

Έλληνες και Τούρκοι έχουν συγκρουσθεί για τα εδάφη των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας. Η Συνθήκη της Λωζάννης καθόρισε τα εδαφικά σύνορα ανάμεσα στις δύο χώρες. Όμως, η εδαφοποίηση της θάλασσας άνοιξε νέο τομέα αντιπαραθέσεων.

Η Γεωγραφία και η Χαρτογραφία καλούνται στο προσκήνιο. Μια πρόσφατη ανάγκη αφορά την την οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χωροταξία του θαλάσσιου χώρου. Η εδαφοποίηση συνεπάγεται την ανάγκη της ρύθμισης. Η ρύθμιση, ασφαλώς, προϋποθέτει την οροθέτηση. Η εφαρμογή της οδηγίας προσκρούει, όμως, στις αμφισβητήσεις της Τουρκίας. Σε ποιόν χώρο θα ασκήσει η Ελλάδα χωροταξική πολιτική; Θα σχεδιάσει χάρτες με βάση όσα θεωρεί δικαιώματά της, διακινδυνεύοντας το ήπιο κλίμα με την Τουρκία; ή θα αποφύγει τις εντάσεις, δημιουργώντας ένα αρνητικό προηγούμενο για μελλοντικές διαπραγματεύσεις;

Όσο οι συζητήσεις παραμένουν σε γενικότητες, ίσως τα προβλήματα μπορούν να παραπέμπονται ad kalendas Graecas. Όμως, η χαρτογραφία δεν επιτρέπει τέτοιες διαφυγές. Μια γραμμή στον χάρτη δημιουργεί κατάσταση, η ερμηνεία της οποίας είναι μονοσήμαντη και οριστική. Η Ελλάδα βρίσκεται σε δύσκολη θέση, καθώς η αναβολή στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας δεν μπορεί να παραταθεί χωρίς σοβαρές συνέπειες- παραπομπή στο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η επικείμενη χαρτογραφική κρίση αποτελεί μέρος του γενικότερου προβλήματος το οποίο δημιουργεί η ασυμμετρία ανάμεσα στην ελληνική και την τουρκική γεωγραφική και χαρτογραφική προετοιμασία. Ο χάρτης της «Γαλάζιας Πατρίδας» είναι ισχυρό εργαλείο της τουρκικής θαλάσσιας στρατηγικής, εντός και εκτός Τουρκίας. Η ελληνική πλευρά δεν έχει επινοήσει αποτελεσματική απάντηση.

Η γεωγραφική και χαρτογραφική μας αδυναμία έχει πληρωθεί ακριβά σε ό,τι αφορά την διαχείριση του εδαφικού μας πλούτου. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα επηρεάσει τα εθνικά μας συμφέροντα. Πρέπει να ξαναβρεθεί το νήμα της στρατιωτικής Γεωγραφίας η οποία συνέβαλε σημαντικά στις επιτυχίες στο πρώτο ήμισυ του εικοστού αιώνα- με τις απαραίτητες, βέβαια, βαθύτατες προεκτάσεις και προσαρμογές.

Η Γαλλία είναι πρωτοπόρος στη Γεωγραφία, στη Χαρτογραφία και στη Γεωπολιτική. Η σύγκλιση των συμφερόντων μας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Αφρική μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική και στον τομέα αυτό.

(Ο Γιώργος Πρεβελάκης είναι Ομότιμος Καθηγητής Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris 1), Distinguished Visiting Professor, Hellenic American University- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακου»)

#ΤΟΥΡΚΙΑ #ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ #ΓΑΛΛΙΑ #ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ_ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ