Κρίσιμες πρώτες ύλες, σπάνιες γαίες και Ενέργεια προσφέρει το Κίεβο στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο

11:42 8/2/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Εντείνονται οι μάχες σε στρατηγικά κοιτάσματα λιθίου- Ρεπορτάζ από τον «Ριζοσπάστη»

Σε ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο εισέρχονται οι εξελίξεις στο ρωσοουκρανικό μέτωπο, τόσο στο επίπεδο των στρατιωτικών συγκρούσεων όσο και στο διπλωματικό επίπεδο, καθώς αναμένονται οι πρωτοβουλίες Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου. Τα «Παιχνίδια Εξουσίας» αναδημοσιεύουν από τον «Ριζοσπάστη» του Σαββατοκύριακου ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ (με αρχικά Ε.Μ.) για τις εξελίξεις στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο:

Μετά από τρία χρόνια ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης στην Ουκρανία, στη διάρκεια των οποίων

το ευρωατλαντικό στρατόπεδο και το Κίεβο υποστήριζαν ότι μάχονται για την «κυριαρχία», την «ανεξαρτησία» και την «ελευθερία» της Ουκρανίας, ενάντια σε «αυταρχικά, απολυταρχικά» καθεστώτα όπως η Ρωσία και οι σύμμαχοί της (Κίνα, Ιράν, Β. Κορέα), με την έναρξη της προεδρίας του Ντ. Τραμπ στις ΗΠΑ, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και των παζαριών τίθενται πλέον ανοιχτά ο άφθονος ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας και το ζήτημα της Ενέργειας και του αποκλεισμού των ρωσικών υδρογονανθράκων από την ευρωπαϊκή αγορά.

Δεν άλλαξε, φυσικά, το «διακύβευμα» της σύγκρουσης λόγω της εκλογής Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Πάντα στο επίκεντρό της ήταν ο ανταγωνισμός του ευρωατλαντικού μπλοκ με τη Ρωσία και το υπό διαμόρφωση ευρασιατικό στρατόπεδο για την Ενέργεια, τον ορυκτό πλούτο, άλλους φυσικούς πόρους, τις αγορές και τη γεωπολιτική επιρροή.

Εξάλλου, επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ, το Κίεβο είχε καταρτίσει το λεγόμενο «σχέδιο νίκης» και «ανθεκτικότητας» - σε συντονισμό με Αμερικανούς αξιωματούχους - που μεταξύ άλλων προβλέπει την εκμετάλλευση του ουκρανικού εδάφους και υπεδάφους από «δυτικά» μονοπώλια, πρωτίστως αμερικανικά. Οι ΗΠΑ, άλλωστε, είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του πολέμου της Ουκρανίας με τη Ρωσία, έχουν «επενδύσει» στον πόλεμο και αναμένουν το μεγαλύτερο κομμάτι της «πίτας».

«Επενδύουμε εκατοντάδες δισ. δολάρια. Εχουν μεγάλα αποθέματα σπανίων γαιών. Και θέλω την εξασφάλιση των σπάνιων γαιών και είναι πρόθυμοι να το κάνουν», είπε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντ. Τραμπ, την περασμένη βδομάδα, προσθέτοντας ότι θέλει να εξισώσει τη στήριξη της Ουάσιγκτον στο Κίεβο, που ανέρχεται «κοντά στα 300 δισ. δολάρια».

«Προσπαθούμε να βρούμε μια συμφωνία με την Ουκρανία σύμφωνα με την οποία αυτοί θα μπορούσαν να προσφέρουν ως εγγύηση τις σπάνιες γαίες τους και άλλα πράγματα, με αντάλλαγμα αυτά που τους δίνουμε», πρόσθεσε ο Τραμπ.

Τις ουκρανικές κρίσιμες πρώτες ύλες διεκδικεί και η Γερμανία - ο δεύτερος μεγαλύτερος χρηματοδότης του Κιέβου - και ως εκ τούτου ο καγκελάριος, Ολ. Σολτς, δήλωσε, ενοχλημένος, ότι θα ήταν «πολύ εγωιστικό, πολύ εγωκεντρικό» να χρησιμοποιηθούν από τις ΗΠΑ οι πόροι της Ουκρανίας με αντάλλαγμα εξοπλισμούς, και ότι θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί η «ανοικοδόμησή της».

Το ουκρανικό υπουργείο Οικονομίας ανακοίνωσε τον Γενάρη ότι επεξεργαζόταν συμφωνίες με «Δυτικούς» «συμμάχους» - ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία - για επενδύσεις που σχετίζονται με την εκμετάλλευση κρίσιμων πόρων, εκτιμώντας την επενδυτική δυναμική σε περίπου 12 - 15 δισ. δολάρια μέχρι το 2033.

Η Κρατική Γεωλογική Υπηρεσία είπε ότι η κυβέρνηση προετοιμάζει την αδειοδότηση για έρευνα σε περίπου 100 τοποθεσίες.

Ελεγχος επενδύσεων για να εμποδιστούν κινεζικά συμφέροντα

Ηδη από τον περασμένο Αύγουστο, επί κυβέρνησης Μπάιντεν, οι Αμερικανοί γερουσιαστές Λ. Γκρέιαμ και Ρ. Μπλούμενταλ είχαν ανακοινώσει από το Κίεβο σχέδια εκμετάλλευσης σπάνιων γαιών και κρίσιμων ορυκτών, τονίζοντας τον κίνδυνο, αν οι ΗΠΑ χάσουν στην Ουκρανία, να χάσουν ουκρανικούς ορυκτούς πόρους, αξίας 10 - 12 τρισ. δολαρίων, και να πέσουν «στα χέρια» της Ρωσίας, και κατά συνέπεια της Κίνας.

Το Κίεβο παρουσίασε τον Σεπτέμβρη στους «συμμάχους» το «σχέδιο νίκης», μεταξύ άλλων και στον Ντ. Τραμπ, καθώς δεν ήταν σαφές ποιος θα εκλεγόταν Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο Ζελένσκι υποσχέθηκε στα κράτη του ΝΑΤΟ, που υποστηρίζουν τον πόλεμο με τη Ρωσία στην Ουκρανία, «απόδοση των επενδύσεών τους», επισημαίνοντας τους ορυκτούς πόρους της χώρας, συμπεριλαμβανομένων «εξαιρετικά σημαντικών μετάλλων αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων».

Το «σχέδιο νίκης» περιλαμβάνει την εκμετάλλευση κρίσιμων ορυκτών πόρων από «δυτικά» μονοπώλια, την αντικατάσταση αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη με ουκρανικές δυνάμεις και εξουσία ελέγχου των επενδύσεων από τον Λευκό Οίκο, για να εμποδίσει τα κινεζικά επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ουκρανία.

Σπάνιες γαίες και κρίσιμες πρώτες ύλες στο στόχαστρο ΝΑΤΟ - ΕΕ

Οι σπάνιες γαίες και οι κρίσιμες πρώτες ύλες είναι απαραίτητες για την κατασκευή πολλών σύγχρονων συσκευών, όπως smartphones, ηλεκτρικά οχήματα, άλλα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, στην παραγωγή «αμυντικών» προϊόντων και στην αεροδιαστημική βιομηχανία.

Η Κίνα ελέγχει σήμερα τη μερίδα του λέοντος στην παραγωγή βιομηχανικά χρησιμοποιούμενων μετάλλων σπάνιων γαιών παγκοσμίως. Ενδεικτικά, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, η Κίνα καλύπτει περίπου το 40% της ζήτησης της ΕΕ. Αλλοι σημαντικοί προμηθευτές είναι η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, ο Καναδάς και η Βραζιλία.

Προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από το Πεκίνο, η ΕΕ και οι ΗΠΑ εργάζονται εδώ και χρόνια για την επέκταση και την αύξηση της παραγωγής σπάνιων γαιών και σημαντικών πρώτων υλών σε άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο. Στις κρίσιμες πρώτες ύλες περιλαμβάνονται ιδίως το ουράνιο, το τιτάνιο, το λίθιο, ο γραφίτης, το νικέλιο, το αλουμίνιο.

Σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Αριστείας για την Ενεργειακή Ασφάλεια του ΝΑΤΟ, η αγορά κρίσιμων πρώτων υλών έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 5 χρόνια, φτάνοντας τα 320 δισ. δολάρια. Προβλέπεται ότι θα διπλασιαστεί και πάλι σε 5 χρόνια.

Σε έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ το καλοκαίρι του 2024 αναφέρεται ότι η Κομισιόν έχει εντοπίσει την Ουκρανία ως δυνητική πηγή 25 κρίσιμων πρώτων υλών. Η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ θα μπορούσε να ενισχύσει τη σταθερότητα της βιομηχανίας της ΕΕ, αναφέρει η έκθεση. Από τις 50 πρώτες ύλες που οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει κρίσιμες, η Ουκρανία έχει αποθέματα από 22.

Οπως σημειώνουν εμπειρογνώμονες του ΝΑΤΟ, η Ουκρανία έχει τη δυνατότητα να γίνει βασικός προμηθευτής πολλών κρίσιμων πρώτων υλών, όπως τιτάνιο, λίθιο, βηρύλλιο, μαγγάνιο, γάλλιο, ουράνιο, ζιρκόνιο, γραφίτης, απατίτης, φθορίτης και νικέλιο, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει στη διαφοροποίηση «πολλών, αν όχι όλων» των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού.

Για παράδειγμα, τα κοιτάσματα μεταλλεύματος τιτανίου - απαραίτητο στην αεροδιαστημική βιομηχανία, στην ιατρική, στην αυτοκινητοβιομηχανία και στη ναυπηγική - της Ουκρανίας θεωρούνται τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύουν το 7% των παγκόσμιων πόρων. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΝΑΤΟ, η Ουκρανία ήταν ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές τιτανίου στην «αμυντική» βιομηχανία πριν από τη ρωσική εισβολή.

Τα αποθέματα τιτανίου της Ουκρανίας βρίσκονται «στην κορυφή» του ενδιαφέροντος, είπε στο «Politico» Ευρωπαίος ειδικός στις πρώτες ύλες.

Η Ουκρανία φιλοξενεί επίσης μερικά από τα μεγαλύτερα επιβεβαιωμένα κοιτάσματα λιθίου στην Ευρώπη, συνολικού ύψους περίπου 500.000 τόνων. Η πρώτη ύλη είναι απαραίτητη για την παραγωγή μπαταριών, κεραμικών και γυαλιού. Η Ουκρανία είναι επίσης ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός γαλλίου στον κόσμο, το οποίο είναι σημαντικό για την παραγωγή ημιαγωγών και διόδων εκπομπής φωτός (LED). Είναι επίσης σημαντικός προμηθευτής νέον για την παραγωγή τσιπ στις ΗΠΑ.

Τα αποθέματα γραφίτη της Ουκρανίας, βασικού συστατικού στις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων και στους πυρηνικούς αντιδραστήρες, αντιπροσωπεύουν το 20% των παγκόσμιων πόρων. Τα κοιτάσματα βρίσκονται στο κέντρο και στα δυτικά της χώρας.

Υπό ρωσικό έλεγχο μεγάλο μέρος των ουκρανικών κοιτασμάτων

Μεγάλο μέρος των κοιτασμάτων κρίσιμων πρώτων υλών έχει καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό, ο οποίος φέρεται να ελέγχει περίπου το 40% των σημαντικών μετάλλων της Ουκρανίας, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ουκρανικών «δεξαμενών σκέψης» We Build Ukraine και Εθνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, που επικαλούνται στοιχεία μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2024. Στα τέλη Γενάρη έγινε στο Κίεβο συνέδριο της We Build Ukraine αφιερωμένο στις στρατηγικές πρώτες ύλες.

Στις 11 Γενάρη το ρωσικό ΥΠΕΞ έδωσε πανηγυρικά στη δημοσιότητα βίντεο, όπου στρατεύματα υψώνουν τη ρωσική σημαία στην πόλη Σεβτσένκο. Εκεί βρίσκεται ορυχείο με περίπου 13,8 εκατ. τόνους μεταλλευμάτων λιθίου. Το κοίτασμα είναι το μεγαλύτερο σε όλη την Ευρώπη και περιέχει επίσης ταντάλιο, νιόβιο και βηρύλλιο.

Η βρετανικών συμφερόντων εταιρεία εξόρυξης «European Lithium» ανακοίνωσε στα τέλη του 2021 - λίγες μέρες δηλαδή πριν από τη ρωσική εισβολή - ότι βρισκόταν σε «διαδικασία εξασφάλισης» της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος Σεβτσένκο.

Ουκρανοί εμπειρογνώμονες δήλωσαν στην DW ότι η Ρωσία ενδέχεται να επιδιώκει τον έλεγχο τουλάχιστον δύο ακόμη κοιτασμάτων λιθίου στις περιφέρειες Ζαπορίζια και Ντονέτσκ.

Επί του παρόντος, μόνο 2 από τα 4 γνωστά κοιτάσματα στη χώρα βρίσκονται ακόμη υπό ουκρανικό έλεγχο, στην κεντρική περιοχή Kyrovohrad.

Τα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν σταθερά στην περιφέρεια Ντονέτσκ. Τον Γενάρη η Ουκρανία έκλεισε το μοναδικό της ανθρακωρυχείο οπτανθρακοποίησης έξω από την πόλη Ποκρόβσκ, όπου σφίγγει ο ρωσικός κλοιός. Την περασμένη βδομάδα έγιναν επιθέσεις στην περιφέρεια Ντνιπροπετρόφσκ, μια από τις πλουσιότερες σε πόρους περιοχές της Ουκρανίας.

Πρόταση στις ΗΠΑ για «στρατηγικό μερίδιο» στον ενεργειακό τομέα

Λίγες ώρες αφότου ανακοινώθηκε ο Κρις Ράιτ ως νέος υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, ο Ουκρανός ομόλογός του, Χ. Χαλουσένκο, του έστειλε μια επιστολή.

Στην επιστολή, την οποία έχει δει το «Politico», τονίζεται ότι το 50% της κρίσιμης ενεργειακής υποδομής της Ουκρανίας έχει καταστραφεί από ρωσικούς βομβαρδισμούς και η διατήρησή της θα ήταν σημαντικό «διαπραγματευτικό ατού» για την Ουάσιγκτον απέναντι στη Μόσχα.

Περαιτέρω επισημαίνεται η ετοιμότητα της Ουκρανίας να συνεργαστεί με τη διοίκηση Τραμπ για να διαμορφώσει ένα «στρατηγικό εμπορικό μερίδιο για τις ΗΠΑ στον ενεργειακό τομέα της Ουκρανίας», μιας και η χώρα διαθέτει από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου, τα οποία παραμένουν ανεκμετάλλευτα.

Επιπλέον το Κίεβο πρότεινε στις ΗΠΑ να αποθηκεύει στις υποδομές του αμερικανικό LNG, το οποίο θα διοχετεύεται στην ευρωπαϊκή αγορά.

Η Ουκρανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν και να αποθηκεύσουν LNG από τις ΗΠΑ και με αυτόν τον τρόπο να ενισχυθεί η «ενεργειακή ασφάλεια» της Ευρώπης, καθώς οι διαμετακομίσεις φυσικού αερίου από τη Ρωσία σταμάτησαν, ανακοίνωσε το ουκρανικό ΥΠΕΞ.

Η Ουκρανία, πριν από τη ρωσική εισβολή τον Φλεβάρη του 2022, αποτελούσε τη μεγαλύτερη διαδρομή διαμετακόμισης ρωσικού αερίου μέσω αγωγών, η οποία έληξε στα τέλη του 2024. Διαθέτει επίσης μεγάλους υπόγειους αποθηκευτικούς χώρους φυσικού αερίου, κυρίως στα δυτικά.

«Βλέπουμε μια τεράστια δυναμική, ειδικά μετά τον τερματισμό της διέλευσης του ρωσικού φυσικού αερίου από το έδαφος της Ουκρανίας, στη δυνατότητα αγοράς φυσικού αερίου LNG από τις ΗΠΑ», τόνισε ο Ουκρανός ΥΠΕΞ, Α. Σιμπίχα.

#ΡΩΣΙΑ #ΟΥΚΡΑΝΙΑ #ΠΟΛΕΜΟΣ