Ο καπιταλισμός εκτός από τον ιμπεριαλισμό φέρνει και την μοναξιά

08:53 6/12/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Η επιδημία της μοναξιάς στην Ευρώπη.

Είναι άλλο πράγμα να μένεις συνειδητά μόνος για ένα χρονικό διάστημα, για να εργαστείς, να ξεκουραστείς, να «αδειάσει» το μυαλό σου, να μην κάνεις τίποτα. Αυτό, ναι, είναι πολυτέλεια, κάνεις δώρο στον εαυτό σου ένα διάλειμμα από την καθημερινότητα. Και είναι άλλο πράγμα να νιώθεις μόνος και λυπημένος το μεγαλύτερο διάστημα της μέρας. Να θέλεις να είσαι μέρος μιας ομάδας αλλά να μην μπορείς, γιατί είσαι απομονωμένος κοινωνικά και οικονομικά. Αυτό είναι μοναξιά και έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με συνέπειες στην ψυχική και σωματική

υγεία του ανθρώπου.

Όταν επιχειρείς να φτιάξεις την εικόνα ενός μοναχικού ανθρώπου, το πιθανότερο είναι ότι πρώτα θα σκεφτείς έναν ηλικιωμένο να κάθεται στο παγκάκι. Κι όμως, το πρόβλημα αφορά εξίσου τις νεότερες γενιές, όπως δείχνουν οι έρευνες. Το 13% των κατοίκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περισσότεροι από 50 εκατομμύρια άνθρωποι, νιώθει μοναξιά όλη την ώρα.

Το φαινόμενο προφανώς δεν είναι καινούργιο και εν μέρει οφείλεται σε πολιτισμικούς παράγοντες στην κάθε χώρα αλλά και στα γεγονότα που καθορίζουν τη ζωή ενός ανθρώπου. Στη δική μας εποχή, όμως, γίνεται εντονότερο μέσα από σειρά παραγόντων. Καταλυτική ήταν η απομόνωση στη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19 που άφησε μόνιμα τα σημάδια της σε πολλούς -ήδη ευάλωτους- συμπολίτες μας. Το δυσμενές πολιτικό κλίμα, με την ειδησεογραφία να κατακλύζεται από τους δύο πολέμους και το φόβο εξάπλωσής τους στις δικές μας χώρες, το δυσβάσταχτο κόστος ζωής και η αδυναμία εύρεσης αξιοπρεπούς και προσιτής στέγης «πνίγουν» τους πολίτες καθημερινά.

Τεράστιος είναι ο ρόλος των εθιστικών social media, με την πολύωρη προσκόλληση μπροστά στην οθόνη να αντικαθιστά τη δια ζώσης αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους. Για να μην αναφερθούμε στο προσεκτικά δομημένο περιεχόμενο των social media που επιτείνει το άγχος του αποκλεισμού. Το «me time» που παρουσιάζουν οι influencers ανάμεσα στα ταξίδια, τα ψώνια και τα εστιατόρια δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματικότητα και τα ελάχιστα λεπτά που προσπαθεί να ξεκλέψει η σκληρά εργαζόμενη πλειοψηφία των πολιτών.

Το πρόβλημα της μοναξιάς αποτελεί πηγή ανησυχίας για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και πρόσφατα συζητήθηκε εκτενώς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με αναφορές και στις επιπτώσεις στο εργασιακό περιβάλλον, καθώς συνδέεται με μειωμένη παραγωγικότητα, έλλειψη στόχων και φιλοδοξιών, κινήτρων και όρεξης για εργασία. Ειδικότερα σε χαμηλά αμειβόμενες θέσεις ή άσχημες συνθήκες εργασίας, το φαινόμενο εντείνεται.

Οι Βορειοευρωπαίοι συνάδελφοι παρουσίασαν πολλές ενδιαφέρουσες απόψεις και προτάσεις, όπως τη δημιουργία κήπων στους χώρους εργασίας. Έχουν δίκιο, χρειάζονται τέτοιες παρεμβάσεις που θα επιδράσουν θετικά στην ψυχολογία των εργαζομένων. Για τις δικές μας χώρες, όμως, και ειδικά την Ελλάδα, όπου οι πολίτες ακόμη σηκώνουν το βάρος της χρεωκοπίας και αγωνιούν καθημερινά για την εργασία τους, πρέπει να λυθούν και άλλα θεμελιώδη προβλήματα.

Εδώ η μοναξιά ανάγεται σε απελπισία. Αυτό που άλλοι λαοί θεωρούν δεδομένο, μια συλλογική σύμβαση κι έναν αξιοπρεπή κατώτατο μισθό, στη δική μας χώρα ακόμη το διεκδικούμε, παρά τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, την οποία επιμένει να αγνοεί η κυβέρνηση. Είμαστε πρώτοι στα εργατικά δυστυχήματα και οι άνθρωποι νιώθουν αναλώσιμοι. Στην πρόταση για τους κήπους στους χώρους εργασίας αντέτεινα μια επίσκεψη σε ελληνικούς χώρους εργασίας, όπως στα χωράφια της Μανωλάδας, για να διαπιστώσουν την εργασιακή καθημερινότητα.

Η επιδημία της μοναξιάς θα αντιμετωπιστεί με ουσιαστικές παρεμβάσεις από τις κυβερνήσεις. Καταρχάς πρέπει να αποτιναχτεί το στίγμα. Πολλοί πολίτες δεν παραδέχονται ότι είναι μόνοι και ακόμη περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια. Πόσοι καταφεύγουν τελικά σε εξαρτήσεις όπως το αλκοόλ και τις ναρκωτικές ουσίες, γιατί δεν ξέρουν ότι υπάρχουν κι άλλες διέξοδοι;

Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην ευαισθητοποίηση ως προς τα πολλαπλά οφέλη της φροντίδας της ψυχικής υγείας. Οι κοινωνικές υπηρεσίες που παρέχονται από τα κράτη-μέλη υποχρηματοδοτούνται, ως αποτέλεσμα πολιτικών λιτότητας, με απότοκο να μην παρέχονται επαρκείς δημόσιες υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η ψυχοθεραπεία αντιμετωπίζεται ως οικονομικά - και όχι μόνο - απρόσιτο είδος πολυτελείας. Τα κράτη-μέλη οφείλουν να προωθήσουν πολιτικές που θα καταστήσουν τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας ποιοτικές, δημόσιες και δωρεάν - ή κατ’ ελάχιστον οικονομικά προσιτές για όσους έχουν ανάγκη.

Οι άνθρωποι που νιώθουν μοναξιά συνεχώς ή την περισσότερη ώρα της ημέρας έχουν 20% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σημάδια κατάθλιψης, ενώ η μοναξιά στη διάρκεια της μέσης και της τρίτης ηλικίας αυξάνει κατά 31% τον κίνδυνο της άνοιας. Κάνει το σώμα να γερνά πρόωρα.

Στην ήπειρό μας, που γερνά με ταχύτατους ρυθμούς η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος είναι επιτακτική. Πρέπει να είναι θέμα ύψιστης πολιτικής σημασίας. Η ευτυχία των ανθρώπων πρέπει να είναι βασικό στοιχείο στη δημοκρατία μας.

(Ο Κώστας Αρβανίτης είναι ευρωβουλευτής, Αντιπρόεδρος Left στο Ε.Κ / ΣΥΡΙΖΑ)

#ΕΥΡΩΠΗ #ΣΥΡΙΖΑ #ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ_ΕΝΩΣΗ