Σεισμός και άλλα ακραία φαινόμενα

06:42 20/2/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Απαλάσσεται ο εργοδότης από την καταβολή μισθού σε περίπτωση σεισμού; Άρθρο του Γιάννη Καρούζου, Δικηγόρου- Εργατολόγου.

Υπάρχουν φυσικά φαινόμενα και καταστάσεις που εκτός από τις κοινωνικοπολιτικές συνέπειες, έχουν προεκτάσεις στις εργασιακές σχέσεις μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου.
Σύμφωνα με το άρθρο 656 ΑΚ,

«Αν ο εργοδότης έγινε υπερήμερος ως προς την αποδοχή της εργασίας ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να απαιτήσει την πραγματική απασχόλησή του, καθώς και το μισθό για το διάστημα που δεν απασχολήθηκε. Δικαίωμα να απαιτήσει το μισθό έχει ο εργαζόμενος και στην περίπτωση

που η αποδοχή της εργασίας είναι αδύνατη από λόγους που αφορούν στον εργοδότη και δεν οφείλονται σε ανώτερη βία».

Υπάρχουν δηλαδή γεγονότα, τα οποία ανάλογα τη φύση τους, επενεργούν στις εργασιακές σχέσεις ώστε στην περίπτωση που συντρέχουν συγκεκριμένες καταστάσεις, ο εργοδότης υποχρεούται ή απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής μισθού. Οι καταστάσεις αυτές διακρίνονται σε γεγονότα «ανωτέρας βίας», στα οποία συντρέχει λόγος απαλλαγής από την καταβολή μισθού και σε «τυχηρά» γεγονότα, στην περίπτωση των οποίων υπάρχει υποχρέωση καταβολής του.

Αναλυτικότερα, «Τυχηρά γεγονότα», καλούνται οι περιστάσεις εκείνες κατά τις οποίες, παρ’ όλο που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα (δόλο ή αμέλεια) του εργοδότη, είναι δυνατόν όμως να προβλεφθούν ή αναμένονται κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων. Όταν δηλαδή, η αδυναμία αυτή ανάγεται όχι μόνο σε πταίσμα του, αλλά και όταν οφείλεται σε τυχαία περιστατικά, που τον αφορούν και σχετίζονται με τη σφαίρα των συνθηκών που μπορεί να ελέγχει ή τους γενικότερους ή ειδικότερους κινδύνους της πορείας και λειτουργίας της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσής του (ΕφΠειρ 85/2023).

Έχουν κριθεί κατά περίπτωση, ως τυχηρά γεγονότα: η βροχή, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, η ξαφνική ασθένεια του εργοδότη, τεχνικές αδυναμίες της επιχειρήσεις, λ. χ η βλάβη μηχανών ή η διακοπή λειτουργίας λόγω εξαντλήσεως πρώτων υλών. Στις περιπτώσεις αυτές, ο εργοδότης υποχρεούται προς καταβολή μισθού και σε περίπτωση μη καταβολής, καθίσταται υπερήμερος (ΑΠ 1451/2019, ΑΠ 1587/2009,ΑΠ 637/1950).

Αντιθέτως, λόγοι ανωτέρας βίας συντρέχουν στην περίπτωση κατά την οποία η επιχείρηση βρίσκεται σε αντικειμενική αδυναμία λειτουργίας, λόγω γεγονότων, τα οποία δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν ακόμα και με τη λήψη μέτρων άκρας επιμέλειας και σύνεσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο εργοδότης δεν βαρύνεται από την υποχρέωση καταβολής μισθού και δεν καθίσταται υπερήμερος.

Νομολογιακά, έχουν κριθεί ως περιστάσεις ανωτέρας βίας, ο πόλεμος, ο σεισμός, οι εκτεταμένες- κατά τη μη συνήθη πορεία των πραγμάτων- χιονοπτώσεις, η μεγάλης έκτασης πυρκαγιά που προκάλεσε προσωρινή ή οριστική διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης. Επομένως, υπό αυτές τις συνθήκες, η αξίωση των εργαζομένων προς απολαβή των αποδοχών αίρεται, με αποτέλεσμα ο εργοδότης να μην υποχρεούται στην καταβολή του μισθού. (ΜονΠΚαλαμ 11/1987, ΕφΑθ 2984/1989).
Βάσει τούτων, καθοριστικό κριτήριο προκειμένου να θεωρηθεί ένα γεγονός τυχηρό ή ανωτέρας βίας είναι κατά πόσον αυτό δύναται να προβλεφθεί και αναμένεται κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων. Ο χαρακτηρισμός αυτός κρίνεται αναγκαίος, καθώς επενεργεί στις εργασιακές σχέσεις και στα δικαιώματα τόσο του εργοδότη όσο και του εργαζόμενου.

Παράλληλα, σύμφωνα με το άρθρο 32 του Ν. 5053/2023 ορίζεται ότι:

«Σε περίπτωση φυσικών ή τεχνολογικών καταστροφών ή έκτακτων καιρικών φαινομένων, για την αντιμετώπιση των οποίων λαμβάνονται έκτακτα μέτρα από τις αρμόδιες αρχές, ιδίως μέτρα που αφορούν στην υποχρεωτική εκκένωση ή την προληπτική απομάκρυνση πολιτών από συγκεκριμένες περιοχές, οι εργοδότες των επιχειρήσεων που λειτουργούν σε αυτές υποχρεούνται να συμμορφώνονται με αυτά.»

Εν προκειμένω και εν όψει των γεγονότων των αλλεπάλληλων σεισμών στη Χώρα, γνώμη μου είναι:

Καθώς οι σεισμικές δονήσεις δεν έχουν προκαλέσει υλικές ζημίες θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο την λειτουργία των επιχειρήσεων, δεν γίνεται λόγος για ανωτέρα βία, καθώς δεν απαιτείται δυνητική αλλά αντικειμενική αδυναμία λειτουργίας της επιχείρησης λόγω των συνεπειών του σεισμού. Η ενθάρρυνση προς απομάκρυνση από το νησί της Σαντορίνης αποτελεί σύσταση και προληπτικό μέσο, χωρίς να συντρέχει λόγος ανωτέρας βίας. Συνεπώς, υπό τις συνθήκες αυτές, οι εργοδότες υποχρεούνται προς καταβολή μισθού έως και την ανακοινωθείσα αναστολή συμβάσεων εργασίας. Ωστόσο, από την στιγμή που σε περιοχές της Χώρας Έχει ενεργοποιηθεί ο Αριθμός Έκτακτης Ανάγκης (112), οι εν λόγω περιοχές τίθενται σε περιοριστικά μέτρα που εξομοιώνονται με αυτά των περιπτώσεων των φυσικών καταστροφών ή εκτάκτων σφοδρών καιρικών φαινομένων (ΕφΑθ 749/1973). Δικαιολογητικός λόγος (όπως στην περίπτωση του Covid-19/ Ειρ. Αθ. (Ασφ. Μέτρα) 433/2020), είναι ότι η απειλή της επικείμενης «καταστροφής», συνιστά ανωτέρα βία. Έτσι και στην περίπτωση επικείμενου σεισμού ο οποίος μπορεί να προκαλέσει καταστροφές, συντρέχει λόγος ανωτέρας βίας και ενεργοποιούνται οι αντίστοιχες νομοθετικές διατάξεις περί αναστολών συμβάσεων εργασίας, εφόσον η Πολιτεία το αποφασίσει. #ΣΕΙΣΜΟΣ #ΜΙΣΘΟΣ #ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ #ΓΙΑΝΝΗΣ_ΚΑΡΟΥΖΟΣ