Στην εποχή Τραμπ

12:55 20/1/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μια συναλλακτική αντιμετώπιση των διεθνών σχέσεων ως γνήσιος μπίζνεσμαν. Δίνεις και παίρνεις και ο ισχυρότερος, προφανώς, παίρνει τα περισσότερα. Δεν πιστεύει άλλωστε σε διεθνείς θεσμούς και κανόνες, ούτε καν σε συμμαχίες.

Πόσο θα αλλάξει ο κόσμος μετά τη σημερινή ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ; Πολύ δύσκολο να το προβλέψουμε γιατί άλλωστε η μη προβλεψιμότητα αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο του τρόπου με τον οποίο θα πολιτεύεται ο νέος πρόεδρος, κυρίως εκτός συνόρων. Το γεγονός ότι θα είναι η δεύτερη θητεία του

στο Λευκό Οίκο δεν βοηθάει αρκετά. Γιατί αυτήν τη φορά, επανέρχεται δριμύτερος, με γνώση και εμπειρία, με σχέδιο, με ένα επιτελείο του οποίου το κύριο γνώρισμα είναι η αφοσίωση στον ηγέτη, και με τον έλεγχο όλων των μεγάλων κέντρων εξουσίας στη χώρα του. Παντοδύναμος, με άλλα λόγια.

Γνωρίζουμε βεβαίως ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μια συναλλακτική αντιμετώπιση των διεθνών σχέσεων ως γνήσιος μπίζνεσμαν. Δίνεις και παίρνεις και ο ισχυρότερος, προφανώς, παίρνει τα περισσότερα. Δεν πιστεύει άλλωστε σε διεθνείς θεσμούς και κανόνες, ούτε καν σε συμμαχίες. Το συμφέρον καθορίζει τα πάντα για αυτόν. Και οι διπλωματικές αβρότητες εγκαταλείπονται. Η Anne Marie Slaughter, με τεράστια πείρα σε αυτά τα θέματα, έγραφε πρόσφατα για τη διπλωματία της Άγριας Δύσης που θα χαρακτηρίζει την εξωτερική πολιτική του νέου προέδρου των ΗΠΑ.

Βεβαίως στην Άγρια Δύση δεν πιστεύουν στην κλιματική αλλαγή. Drill baby, drill είναι το αγαπημένο σύνθημα του προέδρου Τραμπ, η κυβέρνηση του οποίου περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό πάμπλουτων υψηλόβαθμων αξιωματούχων. Αλλά γιατί όχι; Στη σημερινή Αμερική το χρήμα αγοράζει χωρίς περιορισμούς πολιτική επιρροή. Τώρα πλέον αγοράζει απευθείας και εξουσία. Άλλωστε, για να έχει βγάλει κάποιος πολλά λεφτά σημαίνει ότι είναι ικανός για τα πάντα, δεν είναι έτσι; Οι υπόλοιποι είναι απλώς losers.

Για τους Ευρωπαίους, τους περισσότερους τουλάχιστον, οι διατλαντικές σχέσεις προμηνύονται εξαιρετικά δύσκολες. Ο νέος πρόεδρος θεωρεί τους Ευρωπαίους, αδύναμους, αν όχι ψοφοδεείς, σίγουρα και τζαμπατζήδες που εξαρτώνται από την στρατιωτική προστασία των ΗΠΑ την οποία πληρώνει ο Αμερικανός φορολογούμενος. Και σε αυτό το σημείο, δεν έχει τελείως άδικο, ας το ομολογήσουμε. Τον ενοχλεί επίσης ιδιαίτερα το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα με την Ευρώπη. Γιατί να αγοράζουν γερμανικά αυτοκίνητα οι Αμερικανοί, ενώ θα μπορούσαν να τα παράγουν οι ίδιοι; Ο νέος πρόεδρος θέλει επενδύσεις και θέσεις εργασίας στη χώρα του και θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να το πετύχει.

Δεν συμπαθεί διόλου την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό το γνωρίζουμε ήδη από την πρώτη του θητεία. Συναινετικές διαδικασίες, ατέρμονες συζητήσεις σε αναζήτηση συναίνεσης και συγκυριαρχία τού είναι άγνωστες έννοιες, αν όχι μια ακόμη ένδειξη παρακμής της γηραιάς ηπείρου. Και θα εφαρμόσει σίγουρα την πολιτική του διαίρει και βασίλευε μεταξύ και εντός των ευρωπαϊκών χωρών, χωρίς ενδοιασμούς και πιθανόν με αρκετή επιτυχία. Προσφέρονται ήδη αρκετοί να τον βοηθήσουν να το πετύχει. Έχει επίσης έντονη άποψη, αυτός και στενοί συνεργάτες του όπως ο Ήλον Μασκ, για το ποιοι πρέπει να κυβερνούν στην Ευρώπη. Αρκεί να διαβάσετε τον κατάλογο των ξένων προσκεκλημένων στη σημερινή ορκωμοσία και θα καταλάβετε. Η άκρα δεξιά της Ευρώπης βρήκε τον ισχυρότερο προστάτη της.

Πώς θα αντιμετωπίσουν λοιπόν οι Ευρωπαίοι το σοβαρό ενδεχόμενο ενός εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ; Πώς θα αντιμετωπίσουν έναν αθέμιτο ανταγωνισμό για την προσέλκυση διεθνών κεφαλαίων; Ή την πίεση να ευθυγραμμιστούν με την αμερικανική εμπορική πολιτική έναντι της Κίνας; Πώς θα εφαρμόσουν τους ευρωπαϊκούς ρυθμιστικούς κανόνες στις μεγάλες αμερικανικές ψηφιακές πλατφόρμες γνωρίζοντας ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με την ισχύ του αμερικανικού κράτους; Και πώς θα προχωρήσουν την πράσινη μετάβαση με την Αμερική απέναντι; Οι Ευρωπαίοι δεν είναι συνηθισμένοι στη διπλωματία της Άγριας Δύσης. Αυτοί οι έρμοι μιλούσαν τόσα χρόνια για την ήπια δύναμη. Μπορείς όμως να αντιμετωπίσεις με επιχειρήματα και γλυκόλογα κάποιον που κρατάει περίστροφο και σε απειλεί;

Βεβαίως δεν πρέπει να ξεχνάμε και την Ουκρανία. Εφόσον κάποτε (ίσως σχετικά σύντομα) σταματήσει ο πόλεμος, θα κληθούν οι Ευρωπαίοι να αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την ανοικοδόμηση της χώρας καθώς και την παροχή εγγυήσεων για την ασφάλεια της. Θα έχουν τουλάχιστον οι Ευρωπαίοι κάποιο λόγο για τη μορφή και το περιεχόμενο της όποιας εκεχειρίας/ειρήνης, ή θα κληθούν απλώς να πληρώσουν το λογαριασμό; Όσο για τη Μέση Ανατολή, οι Ευρωπαίοι δεν έχουν λόγο γιατί είναι διαιρεμένοι. Διαιρεμένοι, άρα ανήμποροι.

Εμείς εδώ στην Ελλάδα έχουμε επενδύσει πολλά στην στρατηγική σχέση μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες (λέγε με προστασία). Σίγουρα επιδιώκουμε μια πολύ καλή (προνομιακή;) σχέση με την υπερδύναμη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όποιος και αν βρίσκεται στο Λευκό Οίκο. Αλλά μπορεί να θεωρείται δεδομένη η προστασία υπό τις νέες συνθήκες, αν ή όταν παραστεί η ανάγκη; Και τι είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε ώστε να μειώσουμε τις πιθανότητες να παραστεί η ανάγκη;

Καλωσορίσατε λοιπόν στο νέο (δυστοπικό;) μας κόσμο. Προσδεθείτε, γιατί προβλέπονται ισχυρές αναταράξεις στο ταξίδι. Όσοι πιστεύετε, κάντε και μια προσευχή. Όσο για σας τους λίγους προνοητικούς, αρχίστε ήδη να σκεφτόσαστε πώς θα ταξιδέψετε την επόμενη φορά.

(O Λουκάς Τσούκαλης είναι Πρόεδρος του Δ.Σ του ΕΛΙΑΜΕΠ, καθηγητής Sciences Po, Παρίσι, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από το K-Report)

#ΝΤΟΝΑΛΝΤ_ΤΡΑΜΠ #ΗΠΑ