Οι εξελίξεις στην αμυντική τεχνολογία: «Ο επόμενος πόλεμος θα γίνει με χειριστές μπροστά σε οθόνες...»

15:17 2/3/2025 - Πηγή: Businessnews

Νέοι παίκτες στην παγκόσμια αγορά αμυντικού υλικού και ένας πόλεμος από απόσταση.  

Όλα έχουν αλλάξει στις πολεμικές επιχειρήσεις μετά από τον πόλεμο στην Ουκρανία και αυτό δεν ήταν ποτέ περισσότερο εμφανές από ότι στα περίπτερα της Διεθνούς Έκθεσης Αμυντικού Εξοπλισμού «IDEX-NAVDEX 2025» στον εκθεσιακό χώρο ADNEC Centre στο 'Αμπου Ντάμπι που ολοκληρώθηκε στις 21 Φεβρουαρίου. Εισερχόμενος ο επισκέπτης φέτος στον τεράστιο χώρο με τον φουτουριστικό γυάλινο πύργο να δεσπόζει πάνω από τα περίπτερα διακρίνει τη διαφορά στον αριθμό και το είδος των συμμετοχών. Κάθε τετραγωνικό μέτρο της IDEX-NAVDEX

φέτος ήταν γεμάτο με εταιρίες που έχουν ως αντικείμενό τους την αμυντική τεχνολογία. Ακόμη και στον τεράστιο υπαίθριο χώρο όπου το 2023 είχαμε παρακολουθήσει επιδείξεις αρμάτων μάχης και άλλων κινούμενων συστημάτων, είχε στηθεί ένα επιπλέον τεράστιο περίπτερο με εταιρίες και προμηθευτές αμυντικών τεχνολογιών, ενώ οι περισσότερες από τις μεσαίες και μεγάλες εταιρίες είχαν φέτος ισχυρότερη παρουσία στην έκθεση, συχνά με δύο αυτόνομα σταντ, ένα με τα συστήματα για πόλεμο στο έδαφος και ένα με συστήματα για μάχη στο νερό. Μέσα σε δύο χρόνια ήταν εμφανές πως όλα άλλαξαν στην στρατιωτική τεχνολογία, σημείο των καιρών.

Ρομποτικός πόλεμος

Αυτόνομα συστήματα παντού. Ρομποτικές εφαρμογές, Μη Επανδρωμένα Συστήματα με μέγεθος όπως ενός μικρού πουλιού μέχρι και ενός μεγάλου αεροσκάφους, Αυτόνομα σκάφη για μάχη πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και κάτω από αυτήν, ρομποτικά υποβρύχια που έμοιαζαν να έχουν βγει από ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Πριν από δύο χρόνια πολλά από αυτά τα συστήματα τα είχαμε δει ως προπλάσματα ή πρωτότυπα, φέτος όλοι οι κατασκευαστές ισχυρίζονταν πως τα έχουν ήδη δοκιμάσει ή ξεκινούν στο άμεσο μέλλον δοκιμές και όλες οι Ένοπλες Δυνάμεις ενδιαφέρονται να εξελίξουν τα στρατεύματα τους με την υιοθέτηση τέτοιων τεχνολογιών. «Είναι μια από τις μεγαλύτερες εκθέσεις που γίνονται στον χώρο της αμυντικής βιομηχανίας, μια έκθεση που βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική και φέτος στην έκθεση IDEX οργανώθηκε μια σημαντική παρουσία ελληνικών εταιριών, με οκτώ εταιρίες στο περίπτερο που οργανώθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου 'Αμυνας αλλά και εννέα ακόμη εταιρίες που βρέθηκαν ως επισκέπτες στην έκθεση», ανέφερε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ ΜΠΕ, "Πρακτορείο 104.9FM" και στην ειδική εκμπομπή για θέματα στρατιωτικής, αμυντικής, αεροδιαστημικής τεχνολογίας "Ειδικές Αποστολές" από τους χώρους της έκθεσης ο κ. Νικόλαος Παπάτσας, πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Εταιριών Αεροδιαστημικής, 'Αμυνας & Ασφάλειας (Ε.ΕΛ.Ε.Α.Α) και Senior Partner του EFA GROUP. «Φέτος ήταν μια από τις μεγαλύτερες εκθέσεις που έχω δει εδώ ποτέ και από πλευράς επισκεπτών και από πλευράς εκθετών, μια πολύ καλή ευκαιρία για τις ελληνικές εταιρίες που βρέθηκαν στην IDEX όχι μόνο να προβληθούν και να προβάλουν τα συστήματα που έχουν ετοιμάσει αλλά και να δούνε άλλες εταιρίες με τις οποίες μπορούν να προκύψουν συνέργειες, να δούνε πελάτες με τους οποίους μπορούν να συνεργαστούν, και αυτό είναι εκτιμώ το θετικό σε μια τέτοια έκθεση», σημείωσε ο πρόεδρος της (Ε.ΕΛ.Ε.Α.Α).

Η Ουκρανία άλλαξε τον πόλεμο για πάντα

Η κυριαρχία της πυραυλικής τεχνολογίας, των Αυτόνομων και των Μη Επανδρωμένων όπλων και των νέων πυρομαχικών για κρούση από απόσταση ήταν απόλυτη στην τεράστια αυτή έκθεση. Ταυτόχρονα η διαφορά στους αριθμούς και τα είδη των πυραυλικών συστημάτων από το 2023 ήταν συνταρακτική και μοιάζει κανείς να μην ετοιμάζεται πια για ένα πόλεμο "από κοντά". Πολλές εταιρίες που μέσα σε δύο χρόνια εκτινάχθηκαν στην βιομηχανία αμυντικής τεχνολογίας έδωσαν το παρόν ως νέοι disruptors στην φετινή «IDEX-NAVDEX 2025». Χαρακτηριστική ήταν η επίσκεψη μας στο περίπτερο της αμερικανικής Anduril Industries την οποία είχαμε δει το 2023 να παρουσιάζεται σε ένα μικρό περίπτερο, περιφερειακά από τους κύριους χώρους και φέτος βρήκαμε σε έναν πολλαπλάσιο χώρο όπου απαγορεύονταν ακόμη και οι φωτογραφίες με κινητό τηλέφωνο των δημιουργημάτων της εταιρίας που επιδεικνύονταν φυλασσόμενα αυστηρά. Η εταιρεία που ιδρύθηκε το 2017 από βετεράνους της Palantir και μέσα σε δύο χρόνια τάραξε τα νερά στο military AI έχει κάνει θόρυβο κερδίζοντας συμβόλαια μέσα σε δύο χρόνο με τεχνολογία καινοτόμο ειδικά στον τομέα artificial intelligence-powered drone και είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση των αλλαγών στον χώρο της αμυντικής τεχνολογίας. Υπάρχει πεδίο για τις ελληνικές εταιρίες του χώρου ώστε να πετύχουν κάτι παρόμοιο ίσως ή έστω περισσότερες εξαγωγικές νίκες; «Οι ελληνικές εταιρίες μπορούν. Έχουμε αποδείξει ότι ένα πολύ καλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό, εκτιμώ πως ο Έλληνας είναι πολύ φιλότιμος, και εάν υπάρχουν και οι κατάλληλες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, σε συνδυασμό με επενδύσεις, νομίζω ότι έχουμε όλα τα φόντα και τα προσόντα να ανταγωνιστούμε το ίδιο καλά και άλλες μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού. Και υπάρχουν και παραδείγματα όπου αυτό έχει αποδειχθεί», απαντά επί του ερωτήματος ο κ. Παπάτσας. «Στον χώρο αυτό εκτιμώ πως πρέπει πλέον να μπορείς να έχεις συστήματα ή να φτιάχνεις κύρια υποσυγκροτήματα -ολοκληρωμένο προϊόν που να μπορεί να ενσωματωθεί σε ένα υποσύστημα που ήδη υπάρχει ή συντίθεται από άλλα υποπροϊόντα- για να μπορείς να είσαι εκθέτης σε μια τέτοια έκθεση και να μπορείς να προσελκύσεις το ενδιαφέρον. Μιλάμε άρα για ολοκληρωμένα προϊόντα με τα οποία θα μπορούν να αποτελέσουν ολοκλήρωση ενός συστήματος ώστε να έχει λόγο να έρθει ως εκθέτης σε μια τέτοια έκθεση», ανέφερε ο χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Εταιριών Αεροδιαστημικής, 'Αμυνας & Ασφάλειας.

Νέοι παίκτες στην παγκόσμια αγορά αμυντικού υλικού και ένας πόλεμος από απόσταση

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδωσε τεράστια ώθηση σε χώρες με αμυντική βιομηχανία μεσαίου μεγέθους να κυνηγήσουν συμβόλαια που μέχρι πριν από λίγα χρόνια κέρδιζαν μόνο μερικές από τις μεγάλες βιομηχανίες κυρίως των ΗΠΑ, της Ευρώπης αλλά και της Ρωσίας. Στην «IDEX-NAVDEX 2025» αυτό μοιάζει να έχει επιτευχθεί. Έτσι με όλα της τα συστήματα το παρόν έδωσε στα τεράστια περίπτερα η αμυντική βιομηχανία της Κίνας, της Κορέας, της Τουρκίας μεταξύ άλλων, ενώ και εταιρίες από την Αυστραλία, τη Νότιο Αφρική αλλά και τα Βαλκάνια είχαν εντυπωσιακή παρουσία με τα ίδια τα ΗΑΕ να δείχνουν περισσότερα αμυντικά συστήματα από ποτέ και να παρουσιάζουν λύσεις με έμφαση στις αυτόνομες πλατφόρμες μεταφοράς και εκτόξευσης όπλων.

Όλα τα οπλικά συστήματα που έκαναν ντεμπούτο στην έκθεση είχαν είτε αυτόνομο χειρισμό, είτε χειρισμό από απόσταση και στα περίπτερα παρουσιάστηκαν δεκάδες συστήματα ελέγχου από απόσταση που είχαν μέγεθος βαλίτσας ή μικρού κοντέϊνερ καθώς μια άλλη κυρίαρχη τάση στην αμυντική τεχνολογία είναι οι αποκεντρωμένοι και πολλαπλοί σε μέγεθος και δυνατότητες σταθμοί χειρισμού οπλικών συστημάτων. Μάθημα που έχει προέλθει από το έδαφος της Ουκρανίας, είναι επιτακτικό να το "κατανοήσουν" όλες οι ΕΔ του κόσμου αφού φαίνεται πως κανείς δεν θέλει να μείνει η χώρα του χωρίς δυνατότητα Διοίκησης και Ελέγχου με την καταστροφή από ένα πλήγμα ενός κεντρικού χώρου. Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι πως πολλά από όλα αυτά τα συστήματα ετοιμάζονται με εξαρτήματα από το εμπόριο (Commercial-off-the-shelf ή commercially available off-the-shelf (COTS) συστήματα. Η καινοτομία δεν συμβαδίζει πια με την δημιουργία οπλικών συστημάτων που έχουν ως τεχνολογική τους βάση ειδικευμένα, πανάκριβα ηλεκτρονικά, δεν απαιτεί υπέρογκα ποσά και αυτό οι λύσεις που ανέπτυξαν οι Ουκρανοί μέσα σε τρία χρόνια το κατέδειξε σε απόλυτο επίπεδο οπότε και στην IDEX-NAVDEX 2025» έβλεπες πως οι ΕΔ θα μπορούν να πετύχουν περισσότερα με λιγότερα χρήματα. Σε αυτό το νέο παγκόσμιο σκηνικό της βιομηχανίας αμυντικής τεχνολογίας η παρουσία της Ελλάδας που ήταν μαζικότερη από ποτέ φέτος, δίνει ελπίδες για το μέλλον υπό προϋποθέσεις.

«Έχει πλέον δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα από εταιρίες του χώρου και, αν και η ελληνική κυβέρνηση επενδύσει περαιτέρω στο κομμάτι της 'Αμυνας και της Ασφάλειας, που έχουμε ακούσει πρόσφατα και από τον ΕΛΚΑΚ και επενδύσει στο να φτιαχτούν προϊόντα στα οποία θα συμμετέχουν και ελληνικές αμυντικές εταιρίες, αυτά όχι μόνο θα ωφελήσουν σε βάθος χρόνου την ασφάλεια εφοδιασμού για τη χώρα μας, αλλά ταυτόχρονα θα δημιουργήσουν και θέσεις εργασίας οι οποίες είναι υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σκοπός είναι να αναλάβουμε ως εταιρίες όχι μόνο κάτι το οποίο μπορεί να φτιαχτεί οπουδήποτε αλλά και να αναλάβουμε και τεχνολογικό έργο το οποίο μπορεί να αφορά συστήματα όπως π.χ ραντάρ, ηλεκτρονικά, πράγματα τα οποία θα είναι προηγμένα τεχνολογικά. Είναι συστήματα που σε βάθος χρόνου θα χρειάζονται πέρα από συντήρηση και αναβάθμιση», σχολίασε ο πρόεδρος της (Ε.ΕΛ.Ε.Α.Α).

Αναβάθμιση και εξέλιξη

Η ανάπτυξη της ελληνικής δυνατότητας στον τομέα αυτό εκτιμάται από τα στελέχη πως θα έρθει μέσα από δύο οδούς. «Πιστεύω ότι όταν υπάρχει ένα οπλικό σύστημα στη χώρα και οι δικές μας ένοπλες δυνάμεις το έχουν λειτουργήσει και ξέρουν που πρέπει να εκσυγχρονιστεί, η ελληνική αμυντική βιομηχανία είναι ικανή να πάρει ένα τέτοιο πρόγραμμα, να κάνει τις συμφωνίες της με όποιους χρειάζεται να εμπλακούν από το εξωτερικό, είτε είναι ένας κατασκευαστής ΟΕΜ, είτε υποπρομηθευτές, και να προσπαθήσει είτε να υποστηρίξει, είτε να αναβαθμίσει αυτό το το πρόγραμμα» εξήγησε ο κ. Παπάτσας που σημείωσε πως οι προμήθειες και οι αναβαθμίσεις είναι ένα κλειδί ανάπτυξης του κλάδου ακόμη και αν, όπως σημείωσε, εξαγωγικά οι Έλληνες προμηθευτές έχουν βελτιώσει σημαντικά τη θέση τους στην αγορά κερδίζοντας σημαντικά συμβόλαια.

«Από κάπου πρέπει να ξεκινάμε. Αρχικά στα καινούργια συστήματα με την ασφάλεια εφοδιασμού εκ των προτέρων (σ.σ που σημαίνει) τι θα θέλω να έχω μέσα στη χώρα ώστε να υποστηρίξω ένα τέτοιο σύστημα. Αυτό είναι κάτι που θα ξεκινήσει με το να συζητάω με αυτόν που παρέχει αυτό το σύστημα, μπορεί π.χ να έχω τη δυνατότητα να το παρέχω τρία από τα δέκα (σ.σ που χρειάζεται η υποστήριξη). Στο παλαιότερα συστήματα, όταν θα πας να τα αναβαθμίσεις, είναι να μπορείς να κάνεις το λεγόμενο technology insertion. Πάλι εκεί μπορεί να έχεις έναν πρωταρχικό ρόλο για τις ελληνικές εταιρίες οι οποίες μπορούν να βρούν και τους αντίστοιχους technology providers για να κάνουν αυτό το technology insertion», συμπλήρωσε ο κ. Παπάτσας.

H φετινή ειδική έκθεση σε μια εποχή αύξησης των αμυντικών δαπανών έγραψε ιστορικά ρεκόρ με περισσότερους από 200 χιλιάδες επισκέπτες που ήταν μια αύξηση 55.5% από το 2023, 57% αύξηση διεθνών επισκεπτών από 167 χώρες ενώ οι συμφωνίες που υπογράφηκαν ήταν της τάξης των AED 25,15 δισεκατομμυρίων ή 6,5 δις ευρώ, με τους εκθέτες να φτάνουν τους 1,565 από 65 χώρες από όλο τον κόσμο, νούμερα που απεικονίζουν την ένταση των εξοπλιστικών δαπανών σε όλη την περιοχή, σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και εάν ο πόλεμος στην Ουκρανία τελειώσει άμεσα, η φετινή έκθεση ΙDEX-NAVDEX καταμαρτυρά πως όλα στις πολεμικές επιχειρήσεις αλλάζουν με την Αυτονομία, την Ρομποτική και την Τεχνητή Νοημοσύνη και είναι η νέα κατάσταση. Πιστοποιείται από τα οπλικά συστήματα που επιδείχθηκαν στα περίπτερα, πως βρισκόμαστε στην εκκίνηση μιας νέας εποχής στην διεξαγωγή του πολέμου με την ανθρωπότητα να ετοιμάζεται να συμμετάσχει σε επόμενες μάχες με Μη Επανδρωμένα Συστήματα και όπλα φτηνότερα, εξυπνότερα, η διαχείριση των οποίων θα γίνεται από απόσταση...

Κι ο επόμενος πόλεμος θα μοιάζει με ένα γιγαντιαίο videogame...