Ο «θησαυρός του Borucin» στο Αρχαιολογικό Μουσείο!

16:12 6/2/2018 - Πηγή: Dimokratianews

Ο «θησαυρός του Borucin» στο Αρχαιολογικό Μουσείο!06.02.2018Τέχνες

Μοναδικά μεσαιωνικά κοσμήματα από την Πολωνία φιλοξενούνται στη Θεσσαλονίκη

Συνέντευξη στην
Ελένη Σκάρπου

Τι μας ωθεί, άραγε, στο παρελθόν και στην ανακάλυψή του; Τι είναι αυτό που μας ενώνει με εκείνο, και δη όταν πρόκειται για την τέχνη; Οπως θα διαπιστώσουμε στην περιοδική έκθεση που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης,

με τίτλο «Μεσαιωνικοί Θησαυροί», μάλλον μας εξιτάρουν το διαφορετικό και η ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτό.

Η συγκεκριμένη έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 15 Απριλίου, πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Κρατικό Αρχαιολογικό Μουσείο Βαρσοβίας και έχει κάνει ήδη πολλούς σταθμούς σε πόλεις της Πολωνίας, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στόχος της; Να παρουσιάσει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό μερικά από τα πολυτιμότερα και πιο αντιπροσωπευτικά αντικείμενα των συλλογών του παραπάνω μουσείου.

«Είναι μια έκθεση με κοσμήματα από την πρώιμη μεσαιωνική περίοδο, η οποία έχει μεταφερθεί αυτούσια εδώ. Ακόμη και οι βιτρίνες έχουν έρθει από την Πολωνία. Εμείς απλά προσαρμόσαμε το εποπτικό υλικό στα ελληνικά και τα αγγλικά. Εχουν διατηρηθεί οι θεματικές ενότητες και το μουσειογραφικό και μουσειολογικό σκεπτικό των Πολωνών, γιατί θέλαμε να σεβαστούμε όλο αυτό. Φυσικά, ήταν δύσκολη η μεταφορά μιας τέτοιας έκθεσης, αλλά ευτυχώς οι Πολωνοί ήταν απίστευτα οργανωμένοι» εξηγεί η επιμελήτρια της έκθεσης και αρχαιολόγος Ευαγγελία Τσαγκαράκη, και επιμένει ότι όποιος επισκεφτεί την έκθεση θα δει πράγματα που δεν θα δει εύκολα σε άλλο μουσείο της Ελλάδας, πράγματα που αφορούν τη μεσαιωνική μεταλλουργία, έτσι όπως αυτή υπήρξε στην κεντρική Ευρώπη -ειδικά στα μέρη που κατοικήθηκαν από σλαβικούς πληθυσμούς-, τους τύπους των κοσμημάτων, τις τεχνικές κατασκευής και τις τεχνικές διακόσμησης.

Εκθέματα

«Θα έλεγε κανείς ότι οι τεχνικές στα μεσαιωνικά αυτά κοσμήματα θυμίζουν πολύ το χρυσό των Μακεδόνων, που θα συναντήσει κανείς στη μόνιμη έκθεση του μουσείου μας» επισημαίνει η ίδια. Εδώ παρουσιάζονται 445 εκθέματα, στη συντριπτική πλειονότητά τους κοσμήματα, αλλά και άλλου είδους περίτεχνα εξαρτήματα ένδυσης, όπως δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, βραχιόλια, πόρπες, περίαπτα, περιδέραια, πόρπες ζωνών, χάντρες, σταυροί, εγκόλπια και όχι μόνο.

«Πρόκειται για έντεκα θεματικές ενότητες με βάση τα υλικά. Κυρίως θα δούμε κοσμήματα από άργυρο, αλλά και από χρυσό, κασσίτερο και μόλυβδο, αντί για ασήμι και μπρούτζο, για να αντικαταστήσουν οπτικά τον χρυσό. Φυσικά, θα βρει κανείς και αντικείμενα από γυαλί και ημιπολύτιμους λίθους. Ολα αυτά έχουν προκύψει από συλλογές ερασιτεχνών αρχαιολόγων που, κατά τον Μεσοπόλεμο, δόθηκαν στο Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας και έπειτα στο Κρατικό Μουσείο της Βαρσοβίας. Κάποια είναι και ευρήματα από ανασκαφές στον Μεσοπόλεμο, στον 19ο αιώνα, αλλά και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, από οικισμούς, οχυρές θέσεις και νεκροταφεία. Μιλάμε κυρίως για τις περιοχές της Πολωνίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας. Αυτοί οι λαοί ασχολήθηκαν με τη μικροτεχνία και όχι με την αρχιτεκτονική» τονίζει.

Εμείς σίγουρα δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε την ξεχωριστή ενότητα που συνιστά ο περίφημος «Θησαυρός του Borucin», ενώ, όπως υπογραμμίζει η κυρία Τσαγκαράκη, μια σπουδαία βόλτα θα είναι εκείνη στα κροταφικά κοσμήματα, που φορούσαν στο κεφάλι ή πάνω σε μαντίλες και σε κεφαλόδεσμους για να κοσμούν τους κροτάφους.

«Τον 10ο αιώνα ο πλούτος ήταν πολύς»

«Κατά τη γνώμη μου, ο Μεσαίωνας είναι παρεξηγημένος. Δεν είναι ένας πολιτισμός παρακμής και οπισθοδρόμησης. Σ’ εκείνη την περίοδο υπήρξαν πολλές μετακινήσεις πληθυσμών, πόλεμοι, αλλά και έντονη θρησκευτική πνευματικότητα. Και μπορεί σήμερα ο Μεσαίωνας να έχει αρνητική χροιά, αλλά όποιος δει την έκθεση αυτή θα αντιληφθεί αμέσως ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Πρόκειται απλά για έναν διαφορετικό πολιτισμό, για ένα υβριδικό πολιτιστικό μόρφωμα, με διαφορετικές αισθητικές αξίες από αυτές της αρχαιότητας και της Αναγέννησης. Τότε, η Πολωνία ήταν μια περιοχή όπου μετακινούνταν φύλα και δημιουργούνταν οι πρώτες κοινότητες. Τον 10ο αιώνα, όμως, που άρχισαν να αποκτούν εθνική ταυτότητα, να έχουν τον πρώτο βασιλιά τους, να εκχριστιανίζονται, ο πλούτος ήταν πολύς. Τόσος, που δεν φορούσαν κοσμήματα μόνο οι ανώτατοι αξιωματούχοι, αλλά και οι απλοί άνθρωποι» εξιστορεί η Ευαγγελία Τσαγκαράκη και, αν της αρέσει κάτι πολύ, αυτό είναι τα στοιχεία της συνέχειας και της ασυνέχειας ανάμεσα στους πολιτισμούς.