Γιατί εξαφανίστηκαν 500 εκατομμύρια μέλισσες στην Βραζιλία μέσα στο τελευταίο τρίμηνο;

09:31 2/9/2019 - Πηγή: Green agenda

Ενόσω χιλιάδες φωτιές εξακολουθούν να καίνε τον Αμαζόνιο, στη Βραζιλία διαδραματίζεται αθόρυβα μία ακόμα τραγωδία: η σιωπή των άδειων κυψελών. Νωρίτερα φέτος οι μελισσοκόμοι ανέφεραν τον θάνατο πάνω από 500 εκατομμυρίων μελισσών μέσα σε διάστημα τριών μηνών. Η ταχύτητα και η κλίμακα των θανάτων θυμίζουν Διαταραχή Κατάρρευσης Αποικιών Μελισσών, μία ασθένεια που αποδεκάτισε τις μέλισσες σε Βόρεια Αμερική και Ευρώπη το 2006.

Τα συμπτώματα ωστόσο είναι εμφανώς διαφορετικά. Ενώ η Διαταραχή Κατάρρευσης Αποικιών Μελισσών ώθησε τις εργάτριες μέλισσες να αφήσουν

τις κυψέλες και να εξαφανιστούν, οι μέλισσες στη Βραζιλία πεθαίνουν επί τόπου. Και ενώ οι επιστήμονες απέδωσαν τη Διαταραχή Κατάρρευσης Αποικιών Μελισσών σε μία σειρά από λόγους, τα στοιχεία στη Βραζιλία δείχνουν μία πρωταρχική αιτία: τα φυτοφάρμακα.

Οι αναλογίες ανάμεσα στην κρίση στον Αμαζόνιο και τον θάνατο των μελισσών είναι πολλές. Όπως η χαλάρωση των δασικών νόμων οδήγησε σε περισσότερες φωτιές, έτσι και η χαλάρωση των περιορισμών για τα φυτοφάρμακα εξέθεσαν περισσότερες μέλισσες σε θανατηφόρες δόσεις.

Περίπου 300 νέα προϊόντα εγκρίθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από την αρχή της χρονιάς, ανάμεσά στα οποία και αρκετά γνωστά φάρμακα τα οποία ευθύνονται για τον θάνατο μελισσών και είναι απαγορευμένα σε άλλες χώρες. Και όπως οι πυρκαγιές στα δάση δεν επηρεάζουν μόνο τα δέντρα, έτσι και ο θάνατος των μελισσών εκτείνεται πέρα από τους τοίχους της κυψέλης.

Ανάλογα με το πώς αναλύουμε τους αριθμούς, οι μελισσοκομικές καλλιέργειες αντιστοιχούν περίπου στο ένα τρίτο της τροφής που καταναλώνει ο άνθρωπος. Οι αποδόσεις παραγωγής όλων των γεωργικών προϊόντων, από την κανόλα ως τη σόγια, μειώνεται με την απουσία των μελισσών, ενώ τα φρούτα και οι καρποί όπως τα μύρτιλλα και τα αμύγδαλα εξαρτώνται εξ 'ολοκλήρου από αυτές.

Πέρα από τη γεωργία, οι επιστήμονες μόνο μπορούν να μαντέψουν την έκταση του προβλήματος, αλλά η κατάσταση πυροδοτεί μία ανησυχητική ερώτηση. Εάν οι αποικίες που καλλιεργούνται και φροντίζονται από επαγγελματίες μελισσοκόμους πεθαίνουν, τότε ποια είναι η τύχη των μελισσών στην άγρια φύση;

Όταν σκεφτόμαστε τις μέλισσες, το μυαλό μας πηγαίνει αμέσως στο είδος το οποίο γνωρίζουμε καλύτερα, την οικιακή μέλισσα. Οι κυψέλες τους αποτελούν ένα ζωντανό κομμάτι των καλλιεργειών του ανθρώπου για τουλάχιστον 4.000 χρόνια, περισσότερο από τα μήλα, τον αρακά, τη βρώμη και τον καφέ. Ωστόσο οι οικόσιτες μέλισσες είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Σύμφωνα με υπολογισμούς ο συνολικός αριθμός των ειδών των μελισσών είναι πάνω από 20.000, αριθμός μεγαλύτερος από το άθροισμα όλων των ειδών πουλιών και θηλαστικών στον κόσμο. Πολλά από αυτά τα είδη μελισσών αποτελούν βασικούς επικονιαστές καλλιεργειών αλλά και ενδημικών φυτών στην καρδιά οικοσυστημάτων σε τροπικά δάση ή ορεινές περιοχές.

Και ενώ οι περισσότερες άγριες μέλισσες δεν έχουν μελετηθεί λεπτομερώς ακόμη, γνωρίζουμε ότι είναι ευάλωτες στα ίδιες χημικές απειλές όπως και οι κοινές μέλισσες. Έτσι όταν οι κυψέλες των καλλιεργειών καταρρέουν, αυτόματα σηματοδοτείται ένα μεγαλύτερο πρόβλημα για τη φύση.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μέλισσες της Βραζιλίας, όπως επίσης και για τα δάση της, αποδίδονται μερικώς στις κακές πολιτικές. Ωστόσο αυτό δεν απαλλάσσει κανέναν από τις ευθύνες του γιατί μία δημοκρατική διακυβέρνηση οι πολιτικές είναι έκφραση της συλλογικής βούλησης. Και η Βραζιλία δεν είναι η μόνη δημοκρατική χώρα όπου οι νόμοι για την προστασία του περιβάλλοντος αμφιταλαντεύονται.

Πρόσφατα στις ΗΠΑ τροποποιήθηκε ο νόμος για την προστασία των απειλούμενων ειδών και επιτράπηκε η χρήση φυτοφαρμάκων σε εθνικά καταφύγια άγριας ζωής. Συγκεκριμένο φυτοφάρμακο, που επιτρέπεται πλέον η χρήση του, είχε απαγορευτεί το 2015 γιατί ήταν ιδιαίτερα τοξικό για τις μέλισσες.

Σίγουρα πρέπει να απαιτούμε περισσότερα από τους ηγέτες μας, αλλά επίσης να απαιτούμε περισσότερα από τους εαυτούς μας, τόσο στην κάλπη και πέρα από αυτή. Η σημαντική αύξηση της ζήτησης οργανικών προϊόντων στην Βραζιλία, στην οποία αντικατοπτρίζεται μία παγκόσμια τάση που αναμένεται να διπλασιάσει τις πωλήσεις και την παραγωγή σε λιγότερο από πέντε χρόνια, πέρασε απαρατήρητη στα δελτία ειδήσεων.

Αποτελεί μία υπενθύμιση του ότι η αγορά φαγητού επηρεάζει άμεσα τον τρόπο που το καλλιεργούμε και οι βιολογικές μέθοδοι, ακόμη και αν εκτείνονται σε συμβατικές καλλιέργειες, υποστηρίζουν μια πολύ μεγαλύτερη ποικιλία επικονιαστών.

Αλλά για να βοηθήσουμε τις μέλισσες περισσότερο άμεσα είναι θετικό να κάνουμε βήματα, όπως το να φυτεύουμε  λουλούδια στο σπίτι μας. Πηγές νέκταρ χωρίς φυτοφάρμακα αυξάνουν τον πληθυσμό των μελισσών σε κάθε περιβάλλον, από τα αστικά παράθυρα ως τα πάρκα των πόλεων, τους κήπους ακόμα και τα παρτέρια στους δρόμους.

Και δεδομένου ότι οι καλοταϊσμένες μέλισσες είναι πιο ανθεκτικές σε άλλες απειλές, τα λουλούδια μπορούν να αποτελέσουν ακόμη και ένα φράγμα κατά των φυτοφαρμάκων.

Με πληροφορίες από Guardian, Lifo.gr