Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας: «Με παρουσιάσεις και power point δεν φτιάχνονται αμυντικά προϊόντα»

05:30 2/12/2024 - Πηγή: militaire

Το Greek Paradox του ΥΠΕΘΑ

Γράφει ο Ευάγγελος Πνευματικός

Την εβδομάδα που πέρασε πραγματοποιήθηκε μία πολύ ενδιαφέρουσα θεσμική δραστηριότητα, αυτή της παρουσίασης των πεπραγμένων του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Έρευνας και Τεχνολογίας και στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων. Η παρουσίαση έγινε από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου και τον Διευθύνων Σύμβουλο

και ήταν μία πολύ καλή ευκαιρία επίσημης ενημέρωσης για τα πεπραγμένα του ΕΛΚΑΚ. Απορίας άξιο βέβαια ήταν η απουσία από την παρουσίαση της εποπτεύουσας αρχής δηλ. του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ).

Η ίδρυση της ΕΛΚΑΚ Α.Ε. εμπεριείχε εξαρχής μία οργανωτική καινοτομία (Ανώνυμη Εταιρεία) στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, δεδομένου ότι στη ΓΔΑΕΕ ήδη υπάγεται η διεύθυνση έρευνας και τεχνολογίας, η οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί οργανωτικά και διοικητικά και να αναλάβει την αποστολή του ΕΛΚΑΚ. Ο προϊστάμενος της ΓΔΑΕΕ εποπτεύει το ΕΛΚΑΚ και ταυτόχρονα είναι μέλος του ΔΣ του ΕΛΚΑΚ, υπό τον Πρόεδρο αυτού. Ίσως θα είναι δύσκολο να λειτουργήσουν ταυτόχρονα και παράλληλα δύο θεσμικές δομές με παρόμοια αποστολή της έρευνας, καινοτομίας και αμυντικής βιομηχανίας. Ακόμα και αν το νομικό ζητούμενο ήταν η δημιουργία μίας αυτοτελούς δομής με διοικητική και οικονομική ανεξαρτησία θα μπορούσε να γίνει κάτι ευχερέστερα διακριτό.

Στην παρουσίαση αναφέρθηκαν πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία όπως ότι η στελέχωση του ΕΛΚΑΚ περιλαμβάνει 27 στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων (εκ των οποίων 6 στρατιώτες θητείας) και 2 ειδικούς επιστήμονες, δηλ. σύνολο 29 άτομα. Η προοπτική είναι να υπηρετούν στο ΕΛΚΑΚ την θητεία τους και στρατιώτες κάτοχοι διδακτορικού τίτλου σπουδών.

Επίσης αναφέρθηκε ότι υλοποιήθηκε η πρώτη δράση καινοτομίας σε δύο θεματικές ενότητες επιχειρησιακού ενδιαφέροντος και ελήφθησαν προς επεξεργασία 140 αιτήσεις σε αρχικό στάδιο και 41 τελικές προτάσεις, από τις οποίες βραβεύτηκαν 3 προτάσεις. Ο αριθμός συμμετοχής είναι εντυπωσιακός που δείχνει την «δίψα» των εταιρειών και των άλλων φορέων, όπως εντυπωσιακός είναι και ο ρυθμός επεξεργασίας και επιλογής προς βράβευση.

Ως τελικός στόχος έχει τεθεί από το ΕΛΚΑΚ η ανάπτυξη 10 βιώσιμων προϊόντων στα έτη 2025-2028, εκ των οποίων τα 5 να εξελιχθούν σε τελικά προϊόντα, μέσα από ένα κύκλο 56 εκ. ευρώ ανά έτος από το ταμείο καινοτομίας και επιπρόσθετη χρηματοδότηση από το ταμείο εθνικής άμυνας χρηματοδοτούμενο από κεφάλαια τρίτων για επενδυτικούς σκοπούς. Επιπρόσθετα έχει ζητηθεί από την κυβέρνηση το ΕΛΚΑΚ να γίνει ενδιάμεσος φορέας ΕΣΠΑ καθώς και φορέας χειρισμού ευρωπαϊκών προγραμμάτων άμυνας υποβάλλοντας προτάσεις τεκμηρίωσης. Ο πρόεδρος του ΔΣ ενημέρωσε επίσης τις επιτροπές ότι υπάρχει σε εξέλιξη η διαδικασία να μεταφερθούν 100 projects από την ΓΔΑΕΕ στο ΕΛΚΑΚ.

Συγκεντρωτικά, όπως παρουσιάστηκε το έργο του ΕΛΚΑΚ εστιάζεται στα παρακάτω:

Επεξεργασία των επιχειρησιακών απαιτήσεων των κλάδων (στρατός, αεροπορία, ναυτικό, ειδικές δυνάμεις) Δημιουργία θεματικών ενοτήτων και δημοσίευση προκηρύξεων ενδιαφέροντος στις εταιρείες και άλλους φορείς. Λήψη και επεξεργασία των προτάσεων οι οποίες αναμένονται σε μεγάλο αριθμό (άνω των 70 ανά θεματική ενότητα). Αξιολόγηση των προτάσεων και δρομολόγηση-επιλογή των προς ωρίμανση και των τελικών προϊόντων (βιομηχανικό πρότυπο). Διαγωνισμός ανάθεσης του βιομηχανικού προτύπου Παρακολούθηση των 100 projects που μεταφέρονται από την ΓΔΑΕΕ. Ανάπτυξη και υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα. Επεξεργασία και συντονισμό των εγχώριων ΕΣΠΑ καινοτομίας. Δημιουργία test centers για τα αμυντικά συστήματα Διοικητικό και επιτελικό έργο εσωτερικής καθημερινής λειτουργίας καθώς και υποστήριξης του Διοικητικού Συμβουλίου και της Γενικής Συνέλευσης.

Το Greek Paradox συνίσταται ότι όλο αυτόν τον μεγάλο όγκο εργασιών που παρουσίασαν ο Πρόεδρος και ο Διευθύνων Σύμβουλος θα τον πετύχει το ΕΛΚΑΚ με 21 στελέχη των ΕΔ, 6 στρατιώτες, 2 ειδικούς επιστήμονες και κάποιους στρατιώτες διδάκτορες στο μέλλον. Υπόψη ότι η διαθεσιμότητα του στρατιωτικού προσωπικού κυμαίνεται συνεχώς στο 80% λόγω αδειών, εκπαιδεύσεων, κλπ., ενώ θα υπάρχει η αδιάκοπη ανάγκη ενημέρωσης από απολύσεις και μεταθέσεις. Δηλαδή η καθημερινή στελέχωση του ΕΛΚΑΚ θα είναι στα 24 άτομα, χωρίς να διαθέτουν την απαιτούμενη συνέχεια και μνήμη της εξέλιξης των θεμάτων.

Το Greek Paradox συνίσταται επίσης στον στόχο που τέθηκε για 10 βιώσιμα προϊόντα και 5 τελικά προϊόντα μέχρι το τέλος του 2028 που είναι υπερβολικά αισιόδοξος. Η παρούσα κυβέρνηση ασχολήθηκε εντατικά με το πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ και μετά από πέντε χρόνια δεν υπάρχει ακόμα βιομηχανικό πρότυπο για τυχόν ανάθεση και παραγωγή. Όπως αναφέρθηκε στη συζήτηση από εκπρόσωπο της αμυντικής βιομηχανίας μία πρόταση για να φτάσει σε τελικό προϊόν χρειάζεται 5-10 χρόνια. Η διαδικασία fast track που ακολουθείται από το ΕΛΚΑΚ για προτάσεις και αξιολόγηση θα οδηγήσει στην επιλογή προϊόντων που δεν θα φτάνουν στην παραγωγή, δηλ. δεν θα βρίσκουν ιδιώτη παραγωγό επενδυτή, όπως έχει γίνει μέχρι σήμερα για όλα τα ερευνητικά στον χώρο της άμυνας. Ο τελικός κριτής θα είναι η αγορά. Δεν γίνεται το ΕΛΚΑΚ να ανακάλυψε τον τροχό της καινοτομίας και της αμυντικής βιομηχανίας σε πέντε μήνες.

Η ανάγκη δημιουργίας ενός οργανισμού αμυντικής καινοτομίας είναι αδιαμφησβήτητη. Ο τρόπος που επιλέχθηκε με την ίδρυση του ΕΛΚΑΚ εκτός της διοικητικής-οργανωτικής αλυσίδας της ΓΔΑΕΕ, η βιασύνη που διακρίνει το όλο εγχείρημα και η στελέχωση δεν προμηνύουν καλά αποτελέσματα. Με τις παρουσιάσεις και τα power point δεν φτιάχνονται τα αμυντικά προϊόντα. Η Ελλάδα υποφέρει χρόνια στον τομέα της αμυντικής καινοτομίας και δεν είναι δυνατόν να λύθηκαν όλα σε 5 μήνες. Ο διευθύνων σύμβουλος προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα και πιθανόν να μην γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας του βασικού μετόχου (δημόσιο) με ότι αυτό συνεπάγεται (γραφειοκρατία, καθυστερήσεις, αναβλητικότητα αποφάσεων, κομματική λειτουργία, αποφυγή διαχείρισης κινδύνων κ.λπ.). Ο πρόεδρος όμως του ΔΣ που είναι στρατιωτικός γνωρίζει καλά το επιχειρησιακό περιβάλλον των απαιτήσεων και καταλαβαίνει την τρικυμία που έρχεται για αυτό είπε στους βουλευτές ότι αποτελεί κίνδυνο η καθυστέρηση ανάπτυξης του ΕΛΚΑΚ και η απογοήτευση του οικοσυστήματος. Θα σταματήσουν να ασχολούνται μαζί μας είπε.

Με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν είναι πολύ πιθανό η επισήμανση του προέδρου για κίνδυνο σύντομης απαξίωσης του ΕΛΚΑΚ να αποτελεί και πραγματικότητα με αποτελέσματα όπως:

Ανεπαρκή ανάλυση των επιχειρησιακών απαιτήσεων των κλάδων. Δημοσίευση προκηρύξεων ενδιαφέροντος που θα εγείρουν πολλές ερωτήσεις και θα περιέχουν ασάφειες. Υποβολή βιαστικών (εντός μηνός) και μη επεξεργασμένων προτάσεων από τους συμμετέχοντες. Πολύ γρήγορη αξιολόγηση των προτάσεων και τυχόν λανθασμένες επιλογές προϊόντων. Στην πρώτη δράση καινοτομίας η αξιολόγηση καθορίστηκε στις 2 εβδομάδες για 41 προτάσεις. Ελλιπή ενημέρωση, ανάλυση και παρακολούθηση των 100 υφισταμένων projects Υποβολή χαμηλής ποιότητας προτάσεων χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ και από ευρωπαϊκά προγράμματα, με κίνδυνο την απόρριψή τους. Μία καλή πρόταση χρηματοδότησης χρειάζεται περίπου 4 μήνες επεξεργασία, από ομάδα 5-8 ειδικών.

Ο χώρος της έρευνας και της καινοτομίας απαιτεί μακροπρόθεσμο σχεδιασμό σε βάθος δεκαετίας με σωστή οργάνωση και στελέχωση. Για το μέγεθος του έργου του ΕΛΚΑΚ και προκειμένου να γίνει σοβαρή δουλειά απαιτείται ένας οργανισμός στελέχωσης 100 τουλάχιστον έμπειρων ατόμων, διαφόρων ειδικοτήτων: business analysts, οικονομικοί αναλυτές, αναλυτές κόστους προϊόντων, μηχανικοί από όλες τις ειδικότητες των όπλων, διαχειριστές συμβολαίων, account managers, proposal managers, νομικοί σύμβουλοι, εμπειρογνώμονες διαγωνισμών, διαχειριστές έργων, σύμβουλοι επικοινωνίας, διαχειριστές διανομής υπηρεσιών, διοικητικό προσωπικό κλπ. Οργανωτικά η καλύτερη λύση θα ήταν η ΓΔΑΕΕ, το ΕΛΚΑΚ και η ΕΑΒ να βρίσκονται υπό ενιαία διοίκηση, με απευθείας υπαγωγή στον υπουργό εθνικής άμυνας. Ο κατακερματισμός υπηρεσιών, ρόλων και διοικήσεων δεν βοηθά την αμυντική βιομηχανία, ενώ αυξάνονται τα λειτουργικά έξοδα.

Επειδή η συζήτηση* στη βουλή κράτησε 3,5 ώρες περίπου, οι αδυναμίες και η βιασύνη του ΕΛΚΑΚ έγιναν αντιληπτές από τους βουλευτές οι οποίοι με ευγενικό τρόπο εξέφρασαν τις ενστάσεις τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν βουλευτής της κυβέρνησης που επισήμανε την fast track διαδικασία με την παρότρυνση προς το ΕΛΚΑΚ να εργαστεί μακροπρόθεσμα και σταδιακά. Πρότεινε σε πρώτο στάδιο να δοθεί βάρος στις προτάσεις για χρηματοδότηση από το ταμείο συνοχής και αφού αυτή εξασφαλιστεί μετά να αναζητηθούν οι καινοτόμες προτάσεις και τα προϊόντα για να μην σπαταλούνται χρήματα από τον κρατικό Π/Υ. Φυσικά αυτή την επισήμανση θα ήταν καλύτερα να την κάνει στον υπουργό εθνικής άμυνας που σχεδίασε και εποπτεύει το ΕΛΚΑΚ. Η επιθυμία και κατεύθυνση να δοθούν 3 βραβεία αξίας 20.000 ευρώ πριν τα Χριστούγεννα περισσότερο προβληματισμό φέρνει παρά ικανοποίηση.

Πολλές παροιμίες ταιριάζουν στην περίπτωση του ΕΛΚΑΚ, με την πιο ευγενική να λέει «όποιος βιάζεται σκοντάφτει». Ευτυχώς ο πρόεδρος του ΔΣ του ΕΛΚΑΚ το κατάλαβε, μένει να το καταλάβει και ο εποπτεύων υπουργός γιατί το τίμημα των 56 εκατομμυρίων ευρώ ανά έτος είναι πολύ υψηλό και στερείται από το προσωπικό των ΕΔ που παραιτείται συνεχώς.

*https://www.hellenicparliament.gr/Koinovouleftikes-Epitropes/Synedriaseis?met_id=75273dc8-2c78-4f26-b049-b2300142f629

The post Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας: «Με παρουσιάσεις και power point δεν φτιάχνονται αμυντικά προϊόντα» appeared first on Militaire.gr.