Σουδάν: Το νέο μέτωπο του Ιράν και της Ρωσίας στην Ερυθρά Θάλασσα

05:20 17/2/2025 - Πηγή: militaire

Καθώς οι υποστηριζόμενες από το Ιράν και τη Ρωσία δυνάμεις στο Σουδάν σημειώνουν σημαντικές επιτυχίες στο πεδίο της μάχης, η Τεχεράνη και η Μόσχα επιδιώκουν να αποκτήσουν ένα στρατηγικό στήριγμα στην Ερυθρά Θάλασσα για να αντισταθμίσουν τις αποτυχίες τους στη Συρία.Ο υπουργός Εξωτερικών του Σουδάν Αλί αλ-Σαρίφ ανακοίνωσε στις 12 Φεβρουαρίου ότι το Σουδάν συμφώνησε να επιτρέψει στη Ρωσία

να δημιουργήσει ναυτική βάση στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας, παρέχοντας στη Μόσχα ένα κρίσιμο στρατηγικό στήριγμα μετά την απώλεια των συριακών βάσεών της έπειτα από την εκδίωξη του πρώην προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο. Η εξέλιξη αυτή συμπίπτει με τις ραγδαίες επιτυχίες των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) στο πεδίο της μάχης, συμπεριλαμβανομένης της κατάληψης του κέντρου του Χαρτούμ και της στρατηγικής σημασίας πόλης Ουμ Ραουάμπα καθώς και την αυξανόμενη διεθνή ευθυγράμμιση με τις SAF στον εμφύλιο πόλεμό τους με τις υποστηριζόμενες από τα ΗΑΕ Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF).

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Μέχρι τις αρχές του 2024, οι Ρώσοι υποστήριζαν σε μεγάλο βαθμό τις RSF, αλλά η αλλαγή πλευράς ευθυγράμμισε τη θέση της Μόσχας πιο στενά με το Ιράν - έναν ισχυρό υποστηρικτή των SAF - μείωσε τη συνεργασία των SAF με την Ουκρανία και υποστήριξε τα ρωσικά συμφέροντα για τη δημιουργία μιας ναυτικής βάσης στο Πορτ Σουδάν.Ο αντίκτυπος των μαζικών εδαφικών κερδών των SAF γίνεται αισθητός όχι μόνο στη βορειοαφρικανική χώρα, αλλά και σε ολόκληρη τη Δυτική Ασία, η οποία είναι βαθιά μπλεγμένη σε αυτόν τον πόλεμο δι' αντιπροσώπων. Οι RSF μετρούν μεταξύ των υποστηρικτών τους τα ΗΑΕ, τον Εθνικό Στρατό της Λιβύης, το Τσαντ και μέχρι πρόσφατα τη Ρωσία και την Κένυα. Εν τω μεταξύ, οι SAF υποστηρίζονται από την Αίγυπτο, την Ερυθραία, τη Σαουδική Αραβία, την Ουκρανία, την Τουρκία, το Ιράν και τώρα τη Ρωσία. Αυτές οι συμμαχίες έχουν μερικές φορές αποδειχθεί ρευστές, με μεταβαλλόμενη πίστη που καθοδηγείται από συμφέροντα που κυμαίνονται από τα αποθέματα χρυσού του Σουδάν έως τις προσοδοφόρες συμφωνίες όπλων.Ωστόσο, ο μεγαλύτερος αντίκτυπος της συνεχιζόμενης προόδου των SAF θα είναι στη γεωπολιτική. Με τις ακτές του Σουδάν στην Ερυθρά Θάλασσα να βρίσκονται στα μισά του δρόμου μεταξύ του Ισραήλ και της Υεμένης, η υποστήριξη του Ιράν προς τις SAF θα μπορούσε να παράσχει ένα στήριγμα στον αποδυναμωμένο Άξονα της Αντίστασης και να εκτροχιάσει τους δεσμούς Ισραήλ-Σουδάν που καθιερώθηκαν με τις συμφωνίες του Αβραάμ το 2020. Η έκταση της επιρροής της Τεχεράνης στο Σουδάν θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο τα δυτικά κράτη και οι σύμμαχοί τους υποστηρίζουν ή υπονομεύουν τις SAF. 

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Η αιτία του σημερινού εμφυλίου πολέμουΤο Σουδάν βιώνει εμφύλιο πόλεμο σχεδόν κάθε χρόνο από τότε που κήρυξε την ανεξαρτησία του το 1956. Το 1989, ο Ομάρ αλ-Μπασίρ ανέτρεψε τον πρωθυπουργό Σαντίκ αλ-Μαχντί, ευθυγραμμίζοντας το Χαρτούμ με το Ιράν, το οποίο παρείχε όπλα με αντάλλαγμα την πρόσβαση στο λιμάνι του Σουδάν στην Ερυθρά Θάλασσα. Η υποστήριξη του Ιράν ήταν αμφιλεγόμενη λόγω της γενοκτονίας του Σουδάν στο Νταρφούρ. Οι σχέσεις, ωστόσο, επιδεινώθηκαν καθώς το Σουδάν τάχθηκε υπέρ της Σαουδικής Αραβίας κατά τη διάρκεια του αυξανόμενου ρήγματος μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν. Από το 2014, το Σουδάν έκλεισε όλα τα ιρανικά πολιτιστικά κέντρα και απέλασε Ιρανούς διπλωμάτες. Το επόμενο έτος, το Σουδάν έστειλε στρατεύματα των RSF για να υποστηρίξει τον συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας εναντίον των δυνάμεων της Υεμένης που πρόσκεινται στην Ανασράλα. Το 2016, το Σουδάν, μαζί με άλλες αραβικές χώρες, διέκοψε τις σχέσεις με το Ιράν μετά τις επιθέσεις που δέχθηκαν οι διπλωματικές αποστολές της Σαουδικής Αραβίας από Ιρανούς διαδηλωτές ως απάντηση στην εκτέλεση του σιίτη κληρικού Σεΐχη Νιμρ αλ-Νιμρ. Την ίδια χρονιά, το Σουδάν άρχισε επίσης να εξομαλύνει τις σχέσεις του με το Ισραήλ.Το 2019, ξέσπασαν διαδηλώσεις στο Σουδάν κατά της αύξησης του κόστους ζωής. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους, ο στρατός της χώρας, ο οποίος περιελάμβανε στοιχεία των μετέπειτα SAF και RSF, ανέτρεψε την κυβέρνηση. Η διαμάχη για την εξουσία μεταξύ SAF και RSF μετατράπηκε σε πόλεμο τον Απρίλιο του 2023, όταν οι RSF κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Χαρτούμ, το προεδρικό μέγαρο και αρκετές βασικές στρατιωτικές βάσεις. Παρά τις δραστικές αυτές αλλαγές, το Σουδάν συνέχισε να εξομαλύνει τις σχέσεις του με το κράτος κατοχής.Από τον εμφύλιο πόλεμο στον πόλεμο δι' αντιπροσώπωνΚαθώς ο πόλεμος τραβούσε σε μάκρος, ξένες δυνάμεις επενέβησαν. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υποστήριξαν τις RSF λόγω της συνεργασίας τους στο παρελθόν κατά του κινήματος αντίστασης Ανσαραλάχ της Υεμένης, προμηθεύοντας όπλα με αντάλλαγμα χρυσό από περιοχές που ελέγχονταν από τις RSF. Σε αντάλλαγμα, τεράστιες ποσότητες χρυσού εξάγονται από τις ελεγχόμενες από τις RSF περιοχές στο δυτικό Σουδάν. Τα ΗΑΕ κράτησαν μυστική αυτή τη σχέση, ελπίζοντας να ανοίξουν ένα νέο λιμάνι κατά μήκος της Ερυθράς Θάλασσας που ελέγχεται από τις SAF. Αυτό ακυρώθηκε όταν αποκαλύφθηκε η υποστήριξή τους. Πιστεύεται ευρέως ότι χωρίς την υποστήριξη των ΗΑΕ, οι RSF θα κατέρρεαν εντελώς.Υποστηρίζει επίσης τις RSF ο δυτικός γείτονας του Σουδάν, το Τσαντ, ο οποίος παρέχει όπλα. Ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης παρέχει υποστήριξη με αντάλλαγμα το λαθρεμπόριο αγαθών όπως χρυσός, χασίς και κλεμμένα αυτοκίνητα. Η Ρωσία υποστήριξε τις RSF για να προστατεύσει την προπολεμική εξόρυξη χρυσού. Πέρυσι, ωστόσο, η Μόσχα στράφηκε στην υποστήριξη των SAF με την ελπίδα να αποκτήσει πρόσβαση στο Πορτ Σουδάν. Ομοίως, η Κένυα αναγνώριζε προηγουμένως τις RSF, αλλά έχει στραφεί στην υποστήριξη των SAF.Ο μεγαλύτερος υποστηρικτής των SAF είναι η Αίγυπτος, η οποία όχι μόνο προμηθεύει όπλα, αλλά έχει εμπλακεί άμεσα με αεροπορικές επιδρομές και στρατεύματα. Το Κάιρο ελπίζει ότι οι SAF θα γίνουν αξιόπιστος σύμμαχος κατά της Αιθιοπίας, την οποία κατηγορεί ότι κλέβει νερό από τον ποταμό Νείλο. Το κύριο ενδιαφέρον της Αιγύπτου, ωστόσο, είναι οι SAF να φέρουν σταθερότητα και να σταματήσουν τη ροή των προσφύγων. Κάθε φορά που οι SAF άρχισαν να χάνουν έδαφος, η Αίγυπτος έκανε πίσω.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Η Τουρκία προμηθεύει επίσης όπλα στις SAF μέσω της Αιγύπτου. Η Ουκρανία έχει στείλει στρατεύματα, αρχικά για να πολεμήσει κατά της Ρωσίας και τώρα για να εκπαιδεύσει την αεροπορία. Η Ερυθραία, η οποία συνορεύει με το Σουδάν, έχει επίσης υποστηρίξει πολιτοφυλακές προσκείμενες στις SAF. Η μεγαλύτερη έκπληξη, ωστόσο, είναι ο ρόλος του πρώην εχθρού του Σουδάν, του Ιράν. Μετά τη διακοπή των δεσμών και την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, οι SAF έκαναν στροφή και αναζήτησαν την υποστήριξη του Ιράν. Ένας λόγος για την προσέγγιση ήταν η απόλυτη απελπισία: καθ' όλη τη διάρκεια του 2023, οι SAF έχαναν συνεχώς εδάφη, πλησιάζοντας να χάσουν τόσο την πρωτεύουσα όσο και τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη, την Ομντουρμάν. Ο κύριος σύμμαχός της, η Αίγυπτος, υποχώρησε καθώς απογοητεύτηκε από την πρόοδο των SAF και έπρεπε να επικεντρωθεί στη δική της οικονομική κρίση.Η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας παρείχε ένα προηγούμενο για να ακολουθήσει το Σουδάν. Η ανακάλυψη των SAF ότι τα ΗΑΕ υποστήριζαν τις RSF ευθυγραμμίστηκε επίσης με τα συμφέροντα του Ιράν, το οποίο υποστηρίζει την κυβέρνηση της Σαναά κατά των αντιπροσώπων των ΗΑΕ στην Υεμένη.Με το ξέσπασμα της γενοκτονίας του Ισραήλ στη Γάζα, το Ιράν είχε κίνητρο να συνεργαστεί με το Σουδάν, το οποίο βρίσκεται στα μισά του δρόμου μεταξύ Ισραήλ και Υεμένης. Τον Οκτώβριο του 2023, οι SAF εξομάλυναν τις σχέσεις της με το Ιράν. Δύο μήνες αργότερα, το Ιράν άρχισε να εξάγει όπλα, συγκεκριμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Τον Φεβρουάριο του 2024, αυτά τα ίδια μη επανδρωμένα αεροσκάφη βοήθησαν στην άρση της πολιορκίας του Ομντουρμάν. Τα κέρδη των SAF και οι επιπτώσεις της στη Δυτική ΑσίαΤο 2024, οι SAF κατέλαβαν πόλεις-κλειδιά, κυριαρχώντας σε κατοικημένες περιοχές, καθώς οι RSF υποχωρούσαν προς τα δυτικά. Αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά, οι SAF φαίνεται ότι θα νικήσουν.Το πόσο θα συνεχιστεί ο πόλεμος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ΗΑΕ, η υποστήριξη των οποίων είναι κρίσιμη για τις RSF. Ένας από τους λόγους για τους οποίους το Αμπού Ντάμπι υποστήριξε τις RSF ήταν για να είναι σύμμαχος εναντίον της Σαναά. Αλλά τώρα, ακόμη και αν οι RSF επιβραδύνουν την προέλαση των SAF, είναι απίθανο να είναι αρκετά ισχυρή για να πολεμήσει στην Υεμένη.Αυτό αφήνει στα ΗΑΕ μόνο έναν λόγο για την υποστήριξη των RSF: τον χρυσό. Το έτος πριν από τον πόλεμο, τα ΗΑΕ εισήγαγαν χρυσό αξίας 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ποσό που έχει αυξηθεί. Ωστόσο, ο εφοδιασμός των RSF γίνεται όλο και πιο δύσκολος και δαπανηρός, καθώς οι SAF είναι όλο και πιο ικανές να σταματήσουν τις αποστολές όπλων. Επιπλέον, τον Ιανουάριο του 2025, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε εταιρείες των ΗΑΕ που υποστηρίζουν τις RSF. Τα εντάλματα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου κατά μελών των RSF και η πρόσφατη επίθεση των RSF εναντίον ενός σαουδαραβικού νοσοκομείου στο Νταρφούρ έχουν καταστήσει την ομάδα περισσότερο παρία. Το κατά πόσον το κόστος αυτό είναι αρκετό για να αλλάξει την υποστήριξη των ΗΑΕ μένει να φανεί.Όσο για την υποστήριξη του Ιράν προς τις SAF - θα αναδιαμορφώσει την περιοχή. Πρώτον, το Σουδάν απομακρύνεται από το Τελ Αβίβ. Τον Φεβρουάριο του 2024, ο υπουργός Εξωτερικών των SAF, Αλί αλ Σαντίκ, ταξίδεψε στην Τεχεράνη για να συναντήσει τον εκλιπόντα Ιρανό πρόεδρο Εμπραχίμ Ραϊσί. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Ραϊσί καταδίκασε χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ. Ο Σαντίκ δεν εξέφρασε καμία αντίρρηση, παρά την εξομάλυνση του Σουδάν μόλις τρία χρόνια πριν, και καταδίκασε την επιθετικότητα του κράτους κατοχής στη Γάζα. Ενώ το Σουδάν έχει προηγουμένως ζητήσει τον τερματισμό των εχθροπραξιών και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, αυτή ήταν η πρώτη φορά που το Ισραήλ κλήθηκε συγκεκριμένα.Το Σουδάν είναι επίσης κρίσιμο για το Ιράν, με τη θέση του στην Ερυθρά Θάλασσα στα μισά του δρόμου μεταξύ του Ισραήλ και της Υεμένης. Πριν από την επιδείνωση των σχέσεων, το Πορτ Σουδάν αποτελούσε κόμβο για το Ιράν για τη λαθραία μεταφορά όπλων στα παλαιστινιακά κινήματα αντίστασης. Με την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Τεχεράνης και Χαρτούμ, η υποστήριξη θα μπορούσε να ρέει όχι μόνο προς τη Χαμάς, αλλά και προς την Υεμένη. Η παρουσία του Ιράν θα λειτουργούσε επίσης αποτρεπτικά για το Ισραήλ και τον συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη. Το Σουδάν συνορεύει με επτά χώρες, γεγονός που θα επέτρεπε στο Ιράν να προβάλει τη δύναμή του σε μια ευρύτερη περιοχή. Από το 2018, η γειτονική Αιθιοπία έχει έρθει πιο κοντά με το Ιράν, ειδικά από τότε που η Τεχεράνη παρείχε μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη σύγκρουση του Τίγκρεϋ. Αυτό θα μπορούσε να τοποθετήσει την Ισλαμική Δημοκρατία ως πιθανό διαπραγματευτή μεταξύ Αιθιοπίας και Σουδάν για τον ποταμό Νείλο, ανταγωνιζόμενη παρόμοιες προσπάθειες της Τουρκίας. 

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Ο βαθμός ευθυγράμμισης των SAF με το Ιράν εξαρτάται από τη συμμετοχή άλλων χωρών. Οι SAF έχουν λάβει κάποια υποστήριξη από δυτικές συμμαχικές χώρες όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία. Ενώ η Αίγυπτος υποχώρησε για λίγο, τους τελευταίους μήνες έχει εμπλακεί εκ νέου στο Σουδάν, με μια ανακοίνωση τον περασμένο μήνα ότι θα συνεργαστεί με την Ερυθραία και τη Σομαλία για την εκπαίδευση των SAF. Το αίτημα του Ιράν για ναυτική βάση στο Πορτ Σουδάν φέρεται να απορρίφθηκε λόγω ανησυχιών για αντιδράσεις από τις δυτικές συμμαχικές χώρες. Μια νέα ρωσική ναυτική βάση στις ακτές του Σουδάν στην Ερυθρά Θάλασσα, ωστόσο, θα μπορούσε να βοηθήσει να γεφυρωθεί αυτό το κενό για τους Ιρανούς, οι οποίοι υπέγραψαν μια ιστορική στρατηγική εταιρική σχέση με τη Μόσχα τον Ιανουάριο.Η απόφαση των ΗΠΑ τον περασμένο μήνα να επιβάλουν κυρώσεις στον επικεφαλής του στρατού SAF Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν και η συνεχιζόμενη υποστήριξη των ΗΑΕ προς τις RSF θα μπορούσαν να προωθήσουν την ευθυγράμμιση των SAF με δυτικούς εχθρούς όπως το Ιράν και η Ρωσία.Η πιθανή νίκη των SAF θα διαδοθεί στη Δυτική Ασία, αλλάζοντας τις συμμαχίες και τη δυναμική της ισχύος. Ακόμη και αν τα δυτικά κράτη προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν τις φιλοδοξίες του Ιράν, η Τεχεράνη έχει ήδη εξασφαλίσει την επιρροή της στο Σουδάν. Η αναδίπλωση του Σουδάν σχετικά με το Ισραήλ ξεχωρίζει έντονα μεταξύ των αραβικών κρατών που είτε “αγκάλιασαν” την εξομάλυνση είτε την εξετάζουν. Μετά τον πόλεμο, το Σουδάν πιθανότατα θα ανταποδώσει στο Ιράν την κρίσιμη υποστήριξή του. Η υποστήριξη των ΗΑΕ προς τις RSF, αν και επικερδής, καθίσταται μη βιώσιμη. Η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία συνεχίζουν να υποστηρίζουν τις SAF, αλλά η παρατεταμένη εμπλοκή των ΗΑΕ κινδυνεύει να ωθήσει το Σουδάν πιο μακριά από τη Δύση. Εάν τα ΗΑΕ αποσύρουν την υποστήριξή τους, η νίκη των SAF φαίνεται αναπόφευκτη, τερματίζοντας τον πόλεμο και αφήνοντας μόνιμο αντίκτυπο στην περιοχή.Πηγή: The Cradle

The post Σουδάν: Το νέο μέτωπο του Ιράν και της Ρωσίας στην Ερυθρά Θάλασσα appeared first on Militaire.gr.